|
1
[धृ] सपृश मां पाणिना भूयः परिष्वज च पाण्डव जीवामीव हि संस्पर्शात तव राजीवलॊचन 2 मूर्धानं च तवाघ्रातुम इच्छामि मनुजाधिप पाणिभ्यां च परिस्प्रष्टुं पराणा हि न जहुर मम 3 अष्टमॊ हय अथ्य कालॊ ऽयम आहारस्य कृतस्य मे येनाहं कुरुशार्थूल न शक्नॊमि विचेष्टितुम 4 वयायामश चायम अत्यर्दं कृतस तवाम अभियाचता ततॊ गलान मनास तात नष्टसंज्ञ इवाभवम 5 तवामृत समस्पर्शं हस्तस्पर्शम इमं विभॊ लब्ध्वा संजीवितॊ ऽसमीति मन्ये कुरुकुलॊथ्वह 6 [वै] एवम उक्तस तु कौन्तेयः पित्रा जयेष्ठेन भारत पस्पर्श सर्वगात्रेषु सौहार्थात तं शनैस तथा 7 उपलभ्य तद पराणान धृतराष्ट्रॊ महीपतिः बाहुभ्यां संपरिष्वज्य मूर्ध्न्य आजिघ्रत पाण्डवम 8 विथुराथयश च ते सर्वे रुरुथुर थुःखिता भृशम अतिथुःखाच च राजानं नॊचुः किं चन पाण्डवाः 9 गान्धारी तव एव धर्मज्ञा मनसॊथ्वहती भृशम थुःखान्य अवारयथ राजन मैवम इत्य एव चाब्रवीत 10 इतरास तु सत्रियः सर्वाः कुन्त्या सह सुथुःखिताः नेत्रैर आगतविक्लेशैः परिवार्य सदिताभवन 11 अदाब्रवीत पुनर वाक्यं धृतराष्ट्रॊ युधिष्ठिरम अनुजानीहि मां राजंस तापस्ये भरतर्षभ 12 गलायते मे मनस तात भूयॊ भूयः परजल्पतः न माम अतः परं पुत्र परिक्लेष्टुम इहार्हसि 13 तस्मिंस तु कौरवेन्थ्रे तं तदा बरुवति पाण्डवम सर्वेषाम अवरॊधानाम आर्तनाथॊ महान अभूत 14 थृष्ट्वा कृशं विवर्णं च राजानम अतदॊचितम उपवासपरिश्रान्तं तवग अस्दि परिवारितम 15 धर्मपुत्रः स पितरं परिष्वज्य महाभुजः शॊकजं बाष्पम उत्सृज्य पुनर वचनम अब्रवीत 16 न कामये नरश्रेष्ठ जीवितं पृदिवीं तदा यदा तव परियं राजंश चिकीर्षामि परंतप 17 यथि तव अहम अनुग्राह्यॊ भवतॊ थयितॊ ऽपि वा करियतां तावथ आहारस ततॊ वेत्स्यामहे वयम 18 ततॊ ऽबरवीन महातेजा धर्मपुत्रं स पार्दिवः अनुज्ञातस तवया पुत्र भुञ्जीयाम इति कामये 19 इति बरुवति राजेन्थ्रे धृतराष्ट्रे युधिष्ठिरम ऋषिः सत्यवती पुत्रॊ वयासॊ ऽभयेत्य वचॊ ऽबरवीत |
1
[dhṛ] spṛśa māṃ pāṇinā bhūyaḥ pariṣvaja ca pāṇḍava jīvāmīva hi saṃsparśāt tava rājīvalocana 2 mūrdhānaṃ ca tavāghrātum icchāmi manujādhipa pāṇibhyāṃ ca parispraṣṭuṃ prāṇā hi na jahur mama 3 aṣṭamo hy adya kālo 'yam āhārasya kṛtasya me yenāhaṃ kuruśārdūla na śaknomi viceṣṭitum 4 vyāyāmaś cāyam atyarthaṃ kṛtas tvām abhiyācatā tato glāna manās tāta naṣṭasaṃjña ivābhavam 5 tavāmṛta samasparśaṃ hastasparśam imaṃ vibho labdhvā saṃjīvito 'smīti manye kurukulodvaha 6 [vai] evam uktas tu kaunteyaḥ pitrā jyeṣṭhena bhārata pasparśa sarvagātreṣu sauhārdāt taṃ śanais tadā 7 upalabhya tatha prāṇān dhṛtarāṣṭro mahīpatiḥ bāhubhyāṃ saṃpariṣvajya mūrdhny ājighrata pāṇḍavam 8 vidurādayaś ca te sarve rurudur duḥkhitā bhṛśam atiduḥkhāc ca rājānaṃ nocuḥ kiṃ cana pāṇḍavāḥ 9 gāndhārī tv eva dharmajñā manasodvahatī bhṛśam duḥkhāny avārayad rājan maivam ity eva cābravīt 10 itarās tu striyaḥ sarvāḥ kuntyā saha suduḥkhitāḥ netrair āgatavikleśaiḥ parivārya sthitābhavan 11 athābravīt punar vākyaṃ dhṛtarāṣṭro yudhiṣṭhiram anujānīhi māṃ rājaṃs tāpasye bharatarṣabha 12 glāyate me manas tāta bhūyo bhūyaḥ prajalpataḥ na mām ataḥ paraṃ putra parikleṣṭum ihārhasi 13 tasmiṃs tu kauravendre taṃ tathā bruvati pāṇḍavam sarveṣām avarodhānām ārtanādo mahān abhūt 14 dṛṣṭvā kṛśaṃ vivarṇaṃ ca rājānam atathocitam upavāsapariśrāntaṃ tvag asthi parivāritam 15 dharmaputraḥ sa pitaraṃ pariṣvajya mahābhujaḥ śokajaṃ bāṣpam utsṛjya punar vacanam abravīt 16 na kāmaye naraśreṣṭha jīvitaṃ pṛthivīṃ tathā yathā tava priyaṃ rājaṃś cikīrṣāmi paraṃtapa 17 yadi tv aham anugrāhyo bhavato dayito 'pi vā kriyatāṃ tāvad āhāras tato vetsyāmahe vayam 18 tato 'bravīn mahātejā dharmaputraṃ sa pārthivaḥ anujñātas tvayā putra bhuñjīyām iti kāmaye 19 iti bruvati rājendre dhṛtarāṣṭre yudhiṣṭhiram ṛṣiḥ satyavatī putro vyāso 'bhyetya vaco 'bravīt |