|
1
prasthāpya tu sa śatrughnaṃ bhrātṛbhyāṃ saha rāghavaḥ pramumoda sukhī rājyaṃ dharmeṇa paripālayan 2 tataḥ katipayāhaḥsu vṛddho jānapado dvijaḥ śavaṃ bālam upādāya rājadvāram upāgamat 3 rudan bahuvidhā vācaḥ snehākṣarasamanvitāḥ asakṛt putraputreti vākyam etad uvāca ha 4 kiṃ nu me duṣkṛtaṃ karma pūrvaṃ dehāntare kṛtam yad ahaṃ putram ekaṃ tvāṃ paśyāmi nidhanaṃ gatam 5 aprāptayauvanaṃ bālaṃ pañcavarṣasamanvitam akāle kālam āpannaṃ duḥkhāya mama putraka 6 alpair ahobhir nidhanaṃ gamiṣyāmi na saṃśayaḥ ahaṃ ca jananī caiva tava śokena putraka 7 na smarāmy anṛtaṃ hy uktaṃ na ca hiṃsāṃ smarāmy aham kena me duṣkṛtenādya bāla eva mamātmajaḥ akṛtvā pitṛkāryāṇi nīto vaivasvatakṣayam 8 nedṛśaṃ dṛṣṭapūrvaṃ me śrutaṃ vā ghoradarśanam mṛtyur aprāptakālānāṃ rāmasya viṣaye yathā 9 rāmasya duṣkṛtaṃ kiṃ cin mahad asti na saṃśayaḥ tvaṃ rājañ jīvayasvainaṃ bālaṃ mṛtyuvaśaṃ gatam 10 bhrātṛbhiḥ sahito rājan dīrgham āyur avāpnuhi uṣitāḥ sma sukhaṃ rājye tavāsmin sumahābala 11 saṃpraty anātho viṣaya ikṣvākūṇāṃ mahātmanām rāmaṃ nātham ihāsādya bālāntakaraṇaṃ nṛpam 12 rājadoṣair vipadyante prajā hy avidhipālitāḥ asadvṛtte tu nṛpatāv akāle mriyate janaḥ 13 yadā pureṣv ayuktāni janā janapadeśu ca kurvate na ca rakṣāsti tadākālakṛtaṃ bhayam 14 savyaktaṃ rājadoṣo 'yaṃ bhaviṣyati na saṃśayaḥ pure janapade vāpi tadā bālavadho hy ayam 15 evaṃ bahuvidhair vākyair nindayāno muhur muhuḥ rājānaṃ duḥkhasaṃtaptaḥ sutaṃ tam upagūhati |
1
परस्दाप्य तु स शत्रुघ्नं भरातृभ्यां सह राघवः परमुमॊथ सुखी राज्यं धर्मेण परिपालयन 2 ततः कतिपयाहःसु वृथ्धॊ जानपथॊ थविजः शवं बालम उपाथाय राजथ्वारम उपागमत 3 रुथन बहुविधा वाचः सनेहाक्षरसमन्विताः असकृत पुत्रपुत्रेति वाक्यम एतथ उवाच ह 4 किं नु मे थुष्कृतं कर्म पूर्वं थेहान्तरे कृतम यथ अहं पुत्रम एकं तवां पश्यामि निधनं गतम 5 अप्राप्तयौवनं बालं पञ्चवर्षसमन्वितम अकाले कालम आपन्नं थुःखाय मम पुत्रक 6 अल्पैर अहॊभिर निधनं गमिष्यामि न संशयः अहं च जननी चैव तव शॊकेन पुत्रक 7 न समराम्य अनृतं हय उक्तं न च हिंसां समराम्य अहम केन मे थुष्कृतेनाथ्य बाल एव ममात्मजः अकृत्वा पितृकार्याणि नीतॊ वैवस्वतक्षयम 8 नेथृशं थृष्टपूर्वं मे शरुतं वा घॊरथर्शनम मृत्युर अप्राप्तकालानां रामस्य विषये यदा 9 रामस्य थुष्कृतं किं चिन महथ अस्ति न संशयः तवं राजञ जीवयस्वैनं बालं मृत्युवशं गतम 10 भरातृभिः सहितॊ राजन थीर्घम आयुर अवाप्नुहि उषिताः सम सुखं राज्ये तवास्मिन सुमहाबल 11 संप्रत्य अनादॊ विषय इक्ष्वाकूणां महात्मनाम रामं नादम इहासाथ्य बालान्तकरणं नृपम 12 राजथॊषैर विपथ्यन्ते परजा हय अविधिपालिताः असथ्वृत्ते तु नृपताव अकाले मरियते जनः 13 यथा पुरेष्व अयुक्तानि जना जनपथेशु च कुर्वते न च रक्षास्ति तथाकालकृतं भयम 14 सव्यक्तं राजथॊषॊ ऽयं भविष्यति न संशयः पुरे जनपथे वापि तथा बालवधॊ हय अयम 15 एवं बहुविधैर वाक्यैर निन्थयानॊ मुहुर मुहुः राजानं थुःखसंतप्तः सुतं तम उपगूहति |