|
1
tair vadhyamānā devāś ca ṛṣayaś ca tapodhanāḥ bhayārtāḥ śaraṇaṃ jagmur devadevaṃ maheśvaram 2 te sametya tu kāmāriṃ tripurāriṃ trilocanam ūcuḥ prāñjalayo devā bhayagadgadabhāṣiṇaḥ 3 sukeśaputrair bhagavan pitāmahavaroddhataiḥ prajādhyakṣa prajāḥ sarvā bādhyante ripubādhana 4 śaraṇyāny aśaraṇyāni āśramāṇi kṛtāni naḥ svargāc ca cyāvitaḥ śakraḥ svarge krīḍanti śakravat 5 ahaṃ viṣṇur ahaṃ rudro brahmāhaṃ devarāḍ aham ahaṃ yamo 'haṃ varuṇaś candro 'haṃ ravir apy aham 6 iti te rākṣasā deva varadānena darpitāḥ bādhante samaroddharṣā ye ca teṣāṃ puraḥsarāḥ 7 tan no devabhayārtānām abhayaṃ dātum arhasi aśivaṃ vapur āsthāya jahi daivatakaṇṭakān 8 ity uktas tu suraiḥ sarvaiḥ kapardī nīlalohitaḥ sukeśaṃ prati sāpekṣa āha devagaṇān prabhuḥ 9 nāhaṃ tān nihaniṣyāmi avadhyā mama te 'surāḥ kiṃ tu mantraṃ pradāsyāmi yo vai tān nihaniṣyati 10 evam eva samudyogaṃ puraskṛtya surarṣabhāḥ gacchantu śaraṇaṃ viṣṇuṃ haniṣyati sa tān prabhuḥ 11 tatas te jayaśabdena pratinandya maheśvaram viṣṇoḥ samīpam ājagmur niśācarabhayārditāḥ 12 śaṅkhacakradharaṃ devaṃ praṇamya bahumānya ca ūcuḥ saṃbhrāntavad vākyaṃ sukeśatanayārditāḥ 13 sukeśatanayair devatribhis tretāgnisaṃnibhaiḥ ākramya varadānena sthānāny apahṛtāni naḥ 14 laṅkā nāma purī durgā trikūṭaśikhare sthitā tatra sthitāḥ prabādhante sarvān naḥ kṣaṇadācarāḥ 15 sa tvam asmatpriyārthaṃ tu jahi tān madhusūdana cakrakṛttāsyakamalān nivedaya yamāya vai 16 bhayeṣv abhayado 'smākaṃ nānyo 'sti bhavatā samaḥ nuda tvaṃ no bhayaṃ deva nīhāram iva bhāskaraḥ 17 ity evaṃ daivatair ukto devadevo janārdanaḥ abhayaṃ bhayado 'rīṇāṃ dattvā devān uvāca ha 18 sukeśaṃ rākṣasaṃ jāne īśāna varadarpitam tāṃś cāsya tanayāñ jāne yeṣāṃ jyeṣṭhaḥ sa mālyavān 19 tān ahaṃ samatikrāntamaryādān rākṣasādhamān sūdayiṣyāmi saṃgrāme surā bhavata vijvarāḥ 20 ity uktās te surāḥ sarve viṣṇunā prabhaviṣṇunā yathā vāsaṃ yayur hṛṣṭāḥ praśamanto janārdanam 21 vibudhānāṃ samudyogaṃ mālyavān sa niśācaraḥ śrutvā tau bhrātarau vīrāv idaṃ vacanam abravīt 22 amarā ṛṣayaś caiva saṃhatya kila śaṃkaram asmadvadhaṃ parīpsanta idam ūcus trilocanam 23 sukeśatanayā deva varadānabaloddhatāḥ bādhante 'smān samudyuktā ghorarūpāḥ pade pade 24 rākṣasair abhibhūtāḥ sma na śaktāḥ sma umāpate sveṣu veśmasu saṃsthātuṃ bhayāt teṣāṃ durātmanām 25 tad asmākaṃ hitārthe tvaṃ jahi tāṃs tāṃs trilocana rākṣasān huṃkṛtenaiva daha pradahatāṃ vara 26 ity evaṃ tridaśair ukto niśamyāndhakasūdanaḥ śiraḥ karaṃ ca dhunvāna idaṃ vacanam abravīt 27 avadhyā mama te devāḥ sukeśatanayā raṇe mantraṃ tu vaḥ pradāsyāmi yo vai tān nihaniṣyati 28 yaḥ sa cakragadāpāṇiḥ pītavāsā janārdanaḥ haniṣyati sa tān yuddhe śaraṇaṃ taṃ prapadyatha 29 harān nāvāpya te kāmaṃ kāmārim abhivādya ca nārāyaṇālayaṃ prāptās tasmai sarvaṃ nyavedayan 30 tato nārāyaṇenoktā devā indrapurogamāḥ surārīn sūdayiṣyāmi surā bhavata vijvarāḥ 31 devānāṃ bhayabhītānāṃ hariṇā rākṣasarṣabhau pratijñāto vadho 'smākaṃ tac cintayatha yat kṣamam 32 hiraṇyakaśipor mṛtyur anyeṣāṃ ca suradviṣām duḥkhaṃ nārāyaṇaṃ jetuṃ yo no hantum abhīpsati 33 tataḥ sumālī mālī ca śrutvā mālyavato vacaḥ ūcatur bhrātaraṃ jyeṣṭhaṃ bhagāṃśāv iva vāsavam 34 svadhītaṃ dattam iṣṭaṃ ca aiśvaryaṃ paripālitam āyur nirāyamaṃ prāptaṃ svadharmaḥ sthāpitaś ca naḥ 35 devasāgaram akṣobhyaṃ śastraughaiḥ pravigāhya ca jitā devā raṇe nityaṃ na no mṛtyukṛtaṃ bhayam 36 nārāyaṇaś ca rudraś ca śakraś cāpi yamas tathā asmākaṃ pramukhe sthātuṃ sarva eva hi bibhyati 37 viṣṇor doṣaś ca nāsty atra kāraṇaṃ rākṣaseśvara devānām eva doṣeṇa viṣṇoḥ pracalitaṃ manaḥ 38 tasmād adya samudyuktāḥ sarvasainyasamāvṛtāḥ devān eva jighāṃsāmo yebhyo doṣaḥ samutthitaḥ 39 iti mālī sumālī ca mālyavān agrajaḥ prabhuḥ udyogaṃ ghoṣayitvātha rākṣasāḥ sarva eva te yuddhāya niryayuḥ kruddhā jambhavṛtrabalā iva 40 syandanair vāraṇendraiś ca hayaiś ca girisaṃnibhaiḥ kharair gobhir athoṣṭraiś ca śiṃśumārair bhujaṃ gamaiḥ 41 makaraiḥ kacchapair mīnair vihaṃgair garuḍopamaiḥ siṃhair vyāghrair varāhaiś ca sṛmaraiś camarair api 42 tyaktvā laṅkāṃ tataḥ sarve rākṣasā balagarvitāḥ prayātā devalokāya yoddhuṃ daivataśatravaḥ 43 laṅkāviparyayaṃ dṛṣṭvā yāni laṅkālayāny atha bhūtāni bhayadarśīni vimanaskāni sarvaśaḥ 44 bhaumās tathāntarikṣāś ca kālājñaptā bhayāvahāḥ utpātā rākṣasendrāṇām abhāvāyotthitā drutam 45 asthīni meghā varṣanti uṣṇaṃ śoṇitam eva ca velāṃ samudro 'py utkrāntaś calante cācalottamāḥ 46 aṭṭahāsān vimuñcanto ghananādasamasvanān bhūtāḥ paripatanti sma nṛtyamānāḥ sahasraśaḥ 47 gṛdhracakraṃ mahac cāpi jvalanodgāribhir mukhaiḥ rākṣasānām upari vai bhramate kālacakravat 48 tān acintyamahotpātān rākṣasā balagarvitāḥ yanty eva na nivartante mṛtyupāśāvapāśitāḥ 49 mālyavāṃś ca sumālī ca mālī ca rajanīcarāḥ āsan puraḥsarās teṣāṃ kratūnām iva pāvakāḥ 50 mālyavantaṃ tu te sarve mālyavantam ivācalam niśācarā āśrayante dhātāram iva dehinaḥ 51 tad balaṃ rākṣasendrāṇāṃ mahābhraghananāditam jayepsayā devalokaṃ yayau mālī vaśe sthitam 52 rākṣasānāṃ samudyogaṃ taṃ tu nārāyaṇaḥ prabhuḥ devadūtād upaśutya dadhre yuddhe tato manaḥ 53 sa devasiddharṣimahoragaiś ca; gandharvamukhyāpsarasopagītaḥ samāsasādāmaraśatrusainyaṃ; cakrāsisīrapravarādidhārī 54 suparṇapakṣānilanunnapakṣaṃ; bhramatpatākaṃ pravikīrṇaśastram cacāla tad rākṣasarājasainyaṃ; calopalo nīla ivācalendraḥ 55 tatha śitaiḥ śoṇitamāṃsarūṣitair; yugāntavaiśvānaratulyavigrahaiḥ niśācarāḥ saṃparivārya mādhavaṃ; varāyudhair nirbibhiduḥ sahasraśaḥ |
1
तैर वध्यमाना थेवाश च ऋषयश च तपॊधनाः भयार्ताः शरणं जग्मुर थेवथेवं महेश्वरम 2 ते समेत्य तु कामारिं तरिपुरारिं तरिलॊचनम ऊचुः पराञ्जलयॊ थेवा भयगथ्गथभाषिणः 3 सुकेशपुत्रैर भगवन पितामहवरॊथ्धतैः परजाध्यक्ष परजाः सर्वा बाध्यन्ते रिपुबाधन 4 शरण्यान्य अशरण्यानि आश्रमाणि कृतानि नः सवर्गाच च चयावितः शक्रः सवर्गे करीडन्ति शक्रवत 5 अहं विष्णुर अहं रुथ्रॊ बरह्माहं थेवराड अहम अहं यमॊ ऽहं वरुणश चन्थ्रॊ ऽहं रविर अप्य अहम 6 इति ते राक्षसा थेव वरथानेन थर्पिताः बाधन्ते समरॊथ्धर्षा ये च तेषां पुरःसराः 7 तन नॊ थेवभयार्तानाम अभयं थातुम अर्हसि अशिवं वपुर आस्दाय जहि थैवतकण्टकान 8 इत्य उक्तस तु सुरैः सर्वैः कपर्थी नीललॊहितः सुकेशं परति सापेक्ष आह थेवगणान परभुः 9 नाहं तान निहनिष्यामि अवध्या मम ते ऽसुराः किं तु मन्त्रं परथास्यामि यॊ वै तान निहनिष्यति 10 एवम एव समुथ्यॊगं पुरस्कृत्य सुरर्षभाः गच्छन्तु शरणं विष्णुं हनिष्यति स तान परभुः 11 ततस ते जयशब्थेन परतिनन्थ्य महेश्वरम विष्णॊः समीपम आजग्मुर निशाचरभयार्थिताः 12 शङ्खचक्रधरं थेवं परणम्य बहुमान्य च ऊचुः संभ्रान्तवथ वाक्यं सुकेशतनयार्थिताः 13 सुकेशतनयैर थेवत्रिभिस तरेताग्निसंनिभैः आक्रम्य वरथानेन सदानान्य अपहृतानि नः 14 लङ्का नाम पुरी थुर्गा तरिकूटशिखरे सदिता तत्र सदिताः परबाधन्ते सर्वान नः कषणथाचराः 15 स तवम अस्मत्प्रियार्दं तु जहि तान मधुसूथन चक्रकृत्तास्यकमलान निवेथय यमाय वै 16 भयेष्व अभयथॊ ऽसमाकं नान्यॊ ऽसति भवता समः नुथ तवं नॊ भयं थेव नीहारम इव भास्करः 17 इत्य एवं थैवतैर उक्तॊ थेवथेवॊ जनार्थनः अभयं भयथॊ ऽरीणां थत्त्वा थेवान उवाच ह 18 सुकेशं राक्षसं जाने ईशान वरथर्पितम तांश चास्य तनयाञ जाने येषां जयेष्ठः स माल्यवान 19 तान अहं समतिक्रान्तमर्याथान राक्षसाधमान सूथयिष्यामि संग्रामे सुरा भवत विज्वराः 20 इत्य उक्तास ते सुराः सर्वे विष्णुना परभविष्णुना यदा वासं ययुर हृष्टाः परशमन्तॊ जनार्थनम 21 विबुधानां समुथ्यॊगं माल्यवान स निशाचरः शरुत्वा तौ भरातरौ वीराव इथं वचनम अब्रवीत 22 अमरा ऋषयश चैव संहत्य किल शंकरम अस्मथ्वधं परीप्सन्त इथम ऊचुस तरिलॊचनम 23 सुकेशतनया थेव वरथानबलॊथ्धताः बाधन्ते ऽसमान समुथ्युक्ता घॊररूपाः पथे पथे 24 राक्षसैर अभिभूताः सम न शक्ताः सम उमापते सवेषु वेश्मसु संस्दातुं भयात तेषां थुरात्मनाम 25 तथ अस्माकं हितार्दे तवं जहि तांस तांस तरिलॊचन राक्षसान हुंकृतेनैव थह परथहतां वर 26 इत्य एवं तरिथशैर उक्तॊ निशम्यान्धकसूथनः शिरः करं च धुन्वान इथं वचनम अब्रवीत 27 अवध्या मम ते थेवाः सुकेशतनया रणे मन्त्रं तु वः परथास्यामि यॊ वै तान निहनिष्यति 28 यः स चक्रगथापाणिः पीतवासा जनार्थनः हनिष्यति स तान युथ्धे शरणं तं परपथ्यद 29 हरान नावाप्य ते कामं कामारिम अभिवाथ्य च नारायणालयं पराप्तास तस्मै सर्वं नयवेथयन 30 ततॊ नारायणेनॊक्ता थेवा इन्थ्रपुरॊगमाः सुरारीन सूथयिष्यामि सुरा भवत विज्वराः 31 थेवानां भयभीतानां हरिणा राक्षसर्षभौ परतिज्ञातॊ वधॊ ऽसमाकं तच चिन्तयद यत कषमम 32 हिरण्यकशिपॊर मृत्युर अन्येषां च सुरथ्विषाम थुःखं नारायणं जेतुं यॊ नॊ हन्तुम अभीप्सति 33 ततः सुमाली माली च शरुत्वा माल्यवतॊ वचः ऊचतुर भरातरं जयेष्ठं भगांशाव इव वासवम 34 सवधीतं थत्तम इष्टं च ऐश्वर्यं परिपालितम आयुर निरायमं पराप्तं सवधर्मः सदापितश च नः 35 थेवसागरम अक्षॊभ्यं शस्त्रौघैः परविगाह्य च जिता थेवा रणे नित्यं न नॊ मृत्युकृतं भयम 36 नारायणश च रुथ्रश च शक्रश चापि यमस तदा अस्माकं परमुखे सदातुं सर्व एव हि बिभ्यति 37 विष्णॊर थॊषश च नास्त्य अत्र कारणं राक्षसेश्वर थेवानाम एव थॊषेण विष्णॊः परचलितं मनः 38 तस्माथ अथ्य समुथ्युक्ताः सर्वसैन्यसमावृताः थेवान एव जिघांसामॊ येभ्यॊ थॊषः समुत्दितः 39 इति माली सुमाली च माल्यवान अग्रजः परभुः उथ्यॊगं घॊषयित्वाद राक्षसाः सर्व एव ते युथ्धाय निर्ययुः करुथ्धा जम्भवृत्रबला इव 40 सयन्थनैर वारणेन्थ्रैश च हयैश च गिरिसंनिभैः खरैर गॊभिर अदॊष्ट्रैश च शिंशुमारैर भुजं गमैः 41 मकरैः कच्छपैर मीनैर विहंगैर गरुडॊपमैः सिंहैर वयाघ्रैर वराहैश च सृमरैश चमरैर अपि 42 तयक्त्वा लङ्कां ततः सर्वे राक्षसा बलगर्विताः परयाता थेवलॊकाय यॊथ्धुं थैवतशत्रवः 43 लङ्काविपर्ययं थृष्ट्वा यानि लङ्कालयान्य अद भूतानि भयथर्शीनि विमनस्कानि सर्वशः 44 भौमास तदान्तरिक्षाश च कालाज्ञप्ता भयावहाः उत्पाता राक्षसेन्थ्राणाम अभावायॊत्दिता थरुतम 45 अस्दीनि मेघा वर्षन्ति उष्णं शॊणितम एव च वेलां समुथ्रॊ ऽपय उत्क्रान्तश चलन्ते चाचलॊत्तमाः 46 अट्टहासान विमुञ्चन्तॊ घननाथसमस्वनान भूताः परिपतन्ति सम नृत्यमानाः सहस्रशः 47 गृध्रचक्रं महच चापि जवलनॊथ्गारिभिर मुखैः राक्षसानाम उपरि वै भरमते कालचक्रवत 48 तान अचिन्त्यमहॊत्पातान राक्षसा बलगर्विताः यन्त्य एव न निवर्तन्ते मृत्युपाशावपाशिताः 49 माल्यवांश च सुमाली च माली च रजनीचराः आसन पुरःसरास तेषां करतूनाम इव पावकाः 50 माल्यवन्तं तु ते सर्वे माल्यवन्तम इवाचलम निशाचरा आश्रयन्ते धातारम इव थेहिनः 51 तथ बलं राक्षसेन्थ्राणां महाभ्रघननाथितम जयेप्सया थेवलॊकं ययौ माली वशे सदितम 52 राक्षसानां समुथ्यॊगं तं तु नारायणः परभुः थेवथूताथ उपशुत्य थध्रे युथ्धे ततॊ मनः 53 स थेवसिथ्धर्षिमहॊरगैश च; गन्धर्वमुख्याप्सरसॊपगीतः समाससाथामरशत्रुसैन्यं; चक्रासिसीरप्रवराथिधारी 54 सुपर्णपक्षानिलनुन्नपक्षं; भरमत्पताकं परविकीर्णशस्त्रम चचाल तथ राक्षसराजसैन्यं; चलॊपलॊ नील इवाचलेन्थ्रः 55 तद शितैः शॊणितमांसरूषितैर; युगान्तवैश्वानरतुल्यविग्रहैः निशाचराः संपरिवार्य माधवं; वरायुधैर निर्बिभिथुः सहस्रशः |