|
1
upaviṣṭās tu te sarve yasmin prāyaṃ giristhale harayo gṛdhrarājaś ca taṃ deśam upacakrame 2 sāmpātir nāma nāmnā tu cirajīvī vihaṃgamaḥ bhrātā jaṭāyuṣaḥ śrīmān prakhyātabalapauruṣaḥ 3 kandarād abhiniṣkramya sa vindhyasya mahāgireḥ upaviṣṭān harīn dṛṣṭvā hṛṣṭātmā giram abravīt 4 vidhiḥ kila naraṃ loke vidhānenānuvartate yathāyaṃ vihito bhakṣyaś cirān mahyam upāgataḥ 5 paramparāṇāṃ bhakṣiṣye vānarāṇāṃ mṛtaṃ mṛtam uvācaivaṃ vacaḥ pakṣī tān nirīkṣya plavaṃgamān 6 tasya tadvacanaṃ śrutvā bhakṣalubdhasya pakṣiṇaḥ aṅgadaḥ param āyasto hanūmantam athābravīt 7 paśya sītāpadeśena sākṣād vaivasvato yamaḥ imaṃ deśam anuprāpto vānarāṇāṃ vipattaye 8 rāmasya na kṛtaṃ kāryaṃ rājño na ca vacaḥ kṛtam harīṇām iyam ajñātā vipattiḥ sahasāgatā 9 vaidehyāḥ priyakāmena kṛtaṃ karma jaṭāyuṣā gṛdhrarājena yat tatra śrutaṃ vas tad aśeṣataḥ 10 tathā sarvāṇi bhūtāni tiryagyonigatāny api priyaṃ kurvanti rāmasya tyaktvā prāṇān yathā vayam 11 rāghavārthe pariśrāntā vayaṃ saṃtyaktajīvitāḥ kāntārāṇi prapannāḥ sma na ca paśyāma maithilīm 12 sa sukhī gṛdhrarājas tu rāvaṇena hato raṇe muktaś ca sugrīvabhayād gataś ca paramāṃ gatim 13 jaṭāyuṣo vināśena rājño daśarathasya ca haraṇena ca vaidehyāḥ saṃśayaṃ harayo gatāḥ 14 rāmalakṣmaṇayor vāsām araṇye saha sītayā rāghavasya ca bāṇena vālinaś ca tathā vadhaḥ 15 rāmakopād aśeṣāṇāṃ rākṣasānāṃ tathā vadhaḥ kaikeyyā varadānena idaṃ hi vikṛtaṃ kṛtam 16 tat tu śrutvā tadā vākyam aṅgadasya mukhodgatam abravīd vacanaṃ gṛdhras tīkṣṇatuṇḍo mahāsvanaḥ 17 ko 'yaṃ girā ghoṣayati prāṇaiḥ priyatarasya me jaṭāyuṣo vadhaṃ bhrātuḥ kampayann iva me manaḥ 18 katham āsīj janasthāne yuddhaṃ rākṣasagṛdhrayoḥ nāmadheyam idaṃ bhrātuś cirasyādya mayā śrutam 19 yavīyaso guṇajñasya ślāghanīyasya vikramaiḥ tad iccheyam ahaṃ śrotuṃ vināśaṃ vānararṣabhāḥ 20 bhrātur jaṭāyuṣas tasya janasthānanivāsinaḥ tasyaiva ca mama bhrātuḥ sakhā daśarathaḥ katham yasya rāmaḥ priyaḥ putro jyeṣṭho gurujanapriyaḥ 21 sūryāṃśudagdhapakṣatvān na śaknomi visarpitum iccheyaṃ parvatād asmād avatartum ariṃdamāḥ |
1
उपविष्टास तु ते सर्वे यस्मिन परायं गिरिस्दले हरयॊ गृध्रराजश च तं थेशम उपचक्रमे 2 साम्पातिर नाम नाम्ना तु चिरजीवी विहंगमः भराता जटायुषः शरीमान परख्यातबलपौरुषः 3 कन्थराथ अभिनिष्क्रम्य स विन्ध्यस्य महागिरेः उपविष्टान हरीन थृष्ट्वा हृष्टात्मा गिरम अब्रवीत 4 विधिः किल नरं लॊके विधानेनानुवर्तते यदायं विहितॊ भक्ष्यश चिरान मह्यम उपागतः 5 परम्पराणां भक्षिष्ये वानराणां मृतं मृतम उवाचैवं वचः पक्षी तान निरीक्ष्य पलवंगमान 6 तस्य तथ्वचनं शरुत्वा भक्षलुब्धस्य पक्षिणः अङ्गथः परम आयस्तॊ हनूमन्तम अदाब्रवीत 7 पश्य सीतापथेशेन साक्षाथ वैवस्वतॊ यमः इमं थेशम अनुप्राप्तॊ वानराणां विपत्तये 8 रामस्य न कृतं कार्यं राज्ञॊ न च वचः कृतम हरीणाम इयम अज्ञाता विपत्तिः सहसागता 9 वैथेह्याः परियकामेन कृतं कर्म जटायुषा गृध्रराजेन यत तत्र शरुतं वस तथ अशेषतः 10 तदा सर्वाणि भूतानि तिर्यग्यॊनिगतान्य अपि परियं कुर्वन्ति रामस्य तयक्त्वा पराणान यदा वयम 11 राघवार्दे परिश्रान्ता वयं संत्यक्तजीविताः कान्ताराणि परपन्नाः सम न च पश्याम मैदिलीम 12 स सुखी गृध्रराजस तु रावणेन हतॊ रणे मुक्तश च सुग्रीवभयाथ गतश च परमां गतिम 13 जटायुषॊ विनाशेन राज्ञॊ थशरदस्य च हरणेन च वैथेह्याः संशयं हरयॊ गताः 14 रामलक्ष्मणयॊर वासाम अरण्ये सह सीतया राघवस्य च बाणेन वालिनश च तदा वधः 15 रामकॊपाथ अशेषाणां राक्षसानां तदा वधः कैकेय्या वरथानेन इथं हि विकृतं कृतम 16 तत तु शरुत्वा तथा वाक्यम अङ्गथस्य मुखॊथ्गतम अब्रवीथ वचनं गृध्रस तीक्ष्णतुण्डॊ महास्वनः 17 कॊ ऽयं गिरा घॊषयति पराणैः परियतरस्य मे जटायुषॊ वधं भरातुः कम्पयन्न इव मे मनः 18 कदम आसीज जनस्दाने युथ्धं राक्षसगृध्रयॊः नामधेयम इथं भरातुश चिरस्याथ्य मया शरुतम 19 यवीयसॊ गुणज्ञस्य शलाघनीयस्य विक्रमैः तथ इच्छेयम अहं शरॊतुं विनाशं वानरर्षभाः 20 भरातुर जटायुषस तस्य जनस्दाननिवासिनः तस्यैव च मम भरातुः सखा थशरदः कदम यस्य रामः परियः पुत्रॊ जयेष्ठॊ गुरुजनप्रियः 21 सूर्यांशुथग्धपक्षत्वान न शक्नॊमि विसर्पितुम इच्छेयं पर्वताथ अस्माथ अवतर्तुम अरिंथमाः |