|
1
[वै] तदा समुपविष्टेषु पाण्डवेषु महात्मसु वयासः सत्यवती पुत्रः परॊवाचामन्त्र्य पार्दिवम 2 धृतराष्ट्र महाबाहॊ कच चित ते वर्धते तपः कच चिन मनस ते परीणानि वनवासे नराधिप 3 कच्चिथ धृथि न ते शॊकॊ राजान पुत्र विनाशजः कच्च चिज जञानानि सर्वाणि परसन्नानि तवानघ 4 कच चिथ बुथ्धिं थृढां कृत्वा चरस्यारण्यकं विधिम कच्च चिथ वधूश च गान्धारी न शॊकेनाभिभूयते 5 महाप्रज्ञा बुथ्धिमती थेवी धर्मार्दथर्शिनी आगमापाय तत्त्वज्ञा कच चिथ एषा न शॊचति 6 कच चित कुन्ती च राजंस तवां शुश्रूषुर अनहंकृता या परित्यज्य राज्यं सवं गुरुशुश्रूषणे रता 7 कच चिथ धर्मसुतॊ राजा तवया परीत्याभिनन्थितः भीमार्जुनयमाश चैव कच चिथ एते ऽपि सान्त्विताः 8 कच चिन नन्थसि थृष्ट्वैतान कच चित ते निर्मलं मनः कच चिथ विशुथ्धभावॊ ऽसि जातज्ञानॊ नराधिप 9 एतथ धि तरितयं शरेष्ठं सर्वभूतेषु भारत निर्वैरता महाराज सत्यम अथ्रॊह एव च 10 कच चित ते नानुतापॊ ऽसति वनवासेन भारत सवथते वन्यम अन्नं वा मुनिवासांसि वा विभॊ 11 विथितं चापि मे राजन विथुरस्य महात्मनः गमनं विधिना येन धर्मस्य सुमहात्मनः 12 माण्डव्य शापाथ धि स वै धर्मॊ विथुरतां गतः महाबुथ्धिर महायॊगी महात्मा सुमहामनाः 13 बृहस्पतिर वा थेवेषु शुक्रॊ वाप्य असुरेषु यः न तदा बुथ्धिसंपन्नॊ यदा स पुरुषर्षभः 14 तपॊबलव्ययं कृत्वा सुमहच चिरसंभृतम माण्डव्येनर्षिणा धर्मॊ हय अभिभूतः सनातनः 15 नियॊगाथ बरह्मणः पूर्वं मया सवेन बलेन च वैचित्र वीर्यके कषेत्रे जातः स सुमहामतिः 16 भराता तव महाराज थेवथेवः सनातनः धारणाच छरेयसॊ धयानाथ यं धर्मं कवयॊ विथुः 17 सत्येन संवर्धयति थमेन नियमेन च अहिंसया च थानेन तपसा च सनातनः 18 येन यॊगबलाज जातः कुरुराजॊ युधिष्ठिरः धर्म इत्य एष नृपते पराज्ञेनामित बुथ्धिना 19 यदा हय अग्निर यदा वायुर यदापः पृदिवी यदा यदाकाशं तदा धर्म इह चामुत्र च सदितः 20 सर्वगश चैव कौरव्य सर्वं वयाप्य चराचरम थृश्यते थेवथेवः स सिथ्धैर निर्थग्धकिल्बिषैः 21 यॊ हि धर्मः स विथुरॊ विथुरॊ यः स पाण्डवः स एष राजन वश्यस ते पाण्डवः परेष्यवत सदितः 22 परविष्टः स सवम आत्मानं भराता ते बुथ्धिसत्तमः थिष्ट्या महात्मा कौन्तेयं महायॊगबलान्वितः 23 तवां चापि शरेयसा यॊक्ष्ये नचिराथ भरतर्षभ संशयच छेथनार्दं हि पराप्तं मां विथ्धि पुत्रक 24 न कृतं यत पुरा कैश चित कर्म लॊके महर्षिभिः आश्चर्यभूतं तपसः फलं संथर्शयामि वः 25 किम इच्छसि महीपाल मत्तः पराप्तुम अमानुषम थरष्टुं सप्रष्टुम अद शरॊतुं वथ कर्तास्मि तत तदा |
1
[vai] tathā samupaviṣṭeṣu pāṇḍaveṣu mahātmasu vyāsaḥ satyavatī putraḥ provācāmantrya pārthivam 2 dhṛtarāṣṭra mahābāho kac cit te vardhate tapaḥ kac cin manas te prīṇāni vanavāse narādhipa 3 kaccid dhṛdi na te śoko rājān putra vināśajaḥ kacc cij jñānāni sarvāṇi prasannāni tavānagha 4 kac cid buddhiṃ dṛḍhāṃ kṛtvā carasyāraṇyakaṃ vidhim kacc cid vadhūś ca gāndhārī na śokenābhibhūyate 5 mahāprajñā buddhimatī devī dharmārthadarśinī āgamāpāya tattvajñā kac cid eṣā na śocati 6 kac cit kuntī ca rājaṃs tvāṃ śuśrūṣur anahaṃkṛtā yā parityajya rājyaṃ svaṃ guruśuśrūṣaṇe ratā 7 kac cid dharmasuto rājā tvayā prītyābhinanditaḥ bhīmārjunayamāś caiva kac cid ete 'pi sāntvitāḥ 8 kac cin nandasi dṛṣṭvaitān kac cit te nirmalaṃ manaḥ kac cid viśuddhabhāvo 'si jātajñāno narādhipa 9 etad dhi tritayaṃ śreṣṭhaṃ sarvabhūteṣu bhārata nirvairatā mahārāja satyam adroha eva ca 10 kac cit te nānutāpo 'sti vanavāsena bhārata svadate vanyam annaṃ vā munivāsāṃsi vā vibho 11 viditaṃ cāpi me rājan vidurasya mahātmanaḥ gamanaṃ vidhinā yena dharmasya sumahātmanaḥ 12 māṇḍavya śāpād dhi sa vai dharmo viduratāṃ gataḥ mahābuddhir mahāyogī mahātmā sumahāmanāḥ 13 bṛhaspatir vā deveṣu śukro vāpy asureṣu yaḥ na tathā buddhisaṃpanno yathā sa puruṣarṣabhaḥ 14 tapobalavyayaṃ kṛtvā sumahac cirasaṃbhṛtam māṇḍavyenarṣiṇā dharmo hy abhibhūtaḥ sanātanaḥ 15 niyogād brahmaṇaḥ pūrvaṃ mayā svena balena ca vaicitra vīryake kṣetre jātaḥ sa sumahāmatiḥ 16 bhrātā tava mahārāja devadevaḥ sanātanaḥ dhāraṇāc chreyaso dhyānād yaṃ dharmaṃ kavayo viduḥ 17 satyena saṃvardhayati damena niyamena ca ahiṃsayā ca dānena tapasā ca sanātanaḥ 18 yena yogabalāj jātaḥ kururājo yudhiṣṭhiraḥ dharma ity eṣa nṛpate prājñenāmita buddhinā 19 yathā hy agnir yathā vāyur yathāpaḥ pṛthivī yathā yathākāśaṃ tathā dharma iha cāmutra ca sthitaḥ 20 sarvagaś caiva kauravya sarvaṃ vyāpya carācaram dṛśyate devadevaḥ sa siddhair nirdagdhakilbiṣaiḥ 21 yo hi dharmaḥ sa viduro viduro yaḥ sa pāṇḍavaḥ sa eṣa rājan vaśyas te pāṇḍavaḥ preṣyavat sthitaḥ 22 praviṣṭaḥ sa svam ātmānaṃ bhrātā te buddhisattamaḥ diṣṭyā mahātmā kaunteyaṃ mahāyogabalānvitaḥ 23 tvāṃ cāpi śreyasā yokṣye nacirād bharatarṣabha saṃśayac chedanārthaṃ hi prāptaṃ māṃ viddhi putraka 24 na kṛtaṃ yat purā kaiś cit karma loke maharṣibhiḥ āścaryabhūtaṃ tapasaḥ phalaṃ saṃdarśayāmi vaḥ 25 kim icchasi mahīpāla mattaḥ prāptum amānuṣam draṣṭuṃ spraṣṭum atha śrotuṃ vada kartāsmi tat tathā |