|
1
[वै] वयुषितायां रजन्यां तु धृतराष्ट्रॊ ऽमबिका सुतः विथुरं परेषयाम आस युधिष्ठिर निवेशनम 2 स गत्वा राजवचनाथ उवाचाच्युतम ईश्वरम युधिष्ठिरं महातेजाः सर्वबुथ्धिमतां वरः 3 धृतराष्ट्रॊ महाराज वनवासाय थीक्षितः गमिष्यति वनं राजन कार्तिकीम आगताम इमाम 4 स तवा कुरु कुलश्रेष्ठ किं चिथ अर्दम अभीप्सति शराथ्धम इच्छति थातुं स गाङ्गेयस्य महात्मनः 5 थरॊणस्य सॊमथत्तस्य बाह्लीकस्य च धीमतः पुत्राणां चैव सर्वेषां ये चास्य सुहृथॊ हताः यथि चाभ्यनुजानीषे सैन्धवापसथस्य च 6 एतच छरुत्वा तु वचनं विथुरस्य युधिष्ठिरः हृष्टः संपूजयाम आस गुडा केशश च पाण्डवः 7 न तु भीमॊ थृढक्रॊधस तथ वचॊ जगृहे तथा विथुरस्य महातेजा थुर्यॊधनकृतं समरन 8 अभिप्रायं विथित्वा तु भीमसेनस्य फल्गुनः किरीटी किं चिथ आनम्य भीमं वचनम अब्रवीत 9 भीम राजा पिता वृथ्धॊ वनवासाय थीक्षितः थातुम इच्छति सर्वेषां सुहृथाम और्ध्व थेहिकाम 10 भवता निर्जितं वित्तं थातुम इच्छति कौरवः भीष्माथीनां महाबाहॊ तथनुज्ञातुम अर्हसि 11 थिष्ट्या तव अथ्य महाबाहॊ धृतराष्ट्रः परयाचति याचितॊ यः पुरास्माभिः पश्य कालस्य पर्ययम 12 यॊ ऽसौ पृदिव्याः कृत्स्नाया भर्ता भूत्वा नराधिपः परैर विनिहतापत्यॊ वनं गन्तुम अभीप्सति 13 मा ते ऽनयत पुरुषव्याघ्र थानाथ भवतु थर्शनम अयशस्यम अतॊ ऽनयत सयाथ अधर्म्यं च महाभुज 14 राजानम उपतिष्ठस्व जयेष्ठं भरातरम ईश्वरम अर्हस तवम असि थातुं वै नाथातुं भरतर्षभ एवं बरुवाणं कौन्तेयं धर्मराजॊ ऽभयपूजयत 15 भीमसेनस तु सक्रॊधः परॊवाचेथं वचस तथा वयं भीष्मस्य कुर्मेह परेतकार्याणि फल्गुन 16 सॊमथत्तस्य नृपतेर भूरिश्रवस एव च बाह्लीकस्य च राजर्षेर थरॊणस्य च महात्मनः 17 अन्येषां चैव सुहृथां कुन्ती कर्णाय थास्यति शराथ्धानि पुरुषव्याघ्र माथात कौरवकॊ नृपः 18 इति मे वर्तते बुथ्धिर मा वॊ नन्थन्तु शत्रवः कष्टात कष्टतरं यान्तु सर्वे थुर्यॊधनाथयः यैर इयं पृदिवी सर्वा घातिता कुलपांसनैः 19 कुतस तवम अथ्य विस्मृत्य वैरं थवाथश वार्षिकम अज्ञातवास गमनं थरौपथी शॊकवर्धनम कव तथा धृतराष्ट्रस्य सनेहॊ ऽसमास्व अभवत तथा 20 कृष्णाजिनॊपसंव्वीतॊ हृताभरण भूषणः सार्धं पाञ्चाल पुत्र्या तवं राजानम उपजग्मिवान कव तथा थरॊण भीष्मौ तौ सॊमथत्तॊ ऽपि वाभवत 21 यत्र तरयॊथश समा वने वन्येन जीवसि न तथा तवा पिता जयेष्ठः पितृत्वेनाभिवीक्षते 22 किं ते तथ विस्मृतं पार्द यथ एष कुलपांसनः थुर्वृत्तॊ विथुरं पराह थयूते किं जितम इत्य उत 23 तम एवं वाथिनं राजा कुन्तीपुत्रॊ युधिष्ठिरः उवाच भरातरं धीमाञ जॊषम आस्वेति भर्त्सयन |
1
[vai] vyuṣitāyāṃ rajanyāṃ tu dhṛtarāṣṭro 'mbikā sutaḥ viduraṃ preṣayām āsa yudhiṣṭhira niveśanam 2 sa gatvā rājavacanād uvācācyutam īśvaram yudhiṣṭhiraṃ mahātejāḥ sarvabuddhimatāṃ varaḥ 3 dhṛtarāṣṭro mahārāja vanavāsāya dīkṣitaḥ gamiṣyati vanaṃ rājan kārtikīm āgatām imām 4 sa tvā kuru kulaśreṣṭha kiṃ cid artham abhīpsati śrāddham icchati dātuṃ sa gāṅgeyasya mahātmanaḥ 5 droṇasya somadattasya bāhlīkasya ca dhīmataḥ putrāṇāṃ caiva sarveṣāṃ ye cāsya suhṛdo hatāḥ yadi cābhyanujānīṣe saindhavāpasadasya ca 6 etac chrutvā tu vacanaṃ vidurasya yudhiṣṭhiraḥ hṛṣṭaḥ saṃpūjayām āsa guḍā keśaś ca pāṇḍavaḥ 7 na tu bhīmo dṛḍhakrodhas tad vaco jagṛhe tadā vidurasya mahātejā duryodhanakṛtaṃ smaran 8 abhiprāyaṃ viditvā tu bhīmasenasya phalgunaḥ kirīṭī kiṃ cid ānamya bhīmaṃ vacanam abravīt 9 bhīma rājā pitā vṛddho vanavāsāya dīkṣitaḥ dātum icchati sarveṣāṃ suhṛdām aurdhva dehikām 10 bhavatā nirjitaṃ vittaṃ dātum icchati kauravaḥ bhīṣmādīnāṃ mahābāho tadanujñātum arhasi 11 diṣṭyā tv adya mahābāho dhṛtarāṣṭraḥ prayācati yācito yaḥ purāsmābhiḥ paśya kālasya paryayam 12 yo 'sau pṛthivyāḥ kṛtsnāyā bhartā bhūtvā narādhipaḥ parair vinihatāpatyo vanaṃ gantum abhīpsati 13 mā te 'nyat puruṣavyāghra dānād bhavatu darśanam ayaśasyam ato 'nyat syād adharmyaṃ ca mahābhuja 14 rājānam upatiṣṭhasva jyeṣṭhaṃ bhrātaram īśvaram arhas tvam asi dātuṃ vai nādātuṃ bharatarṣabha evaṃ bruvāṇaṃ kaunteyaṃ dharmarājo 'bhyapūjayat 15 bhīmasenas tu sakrodhaḥ provācedaṃ vacas tadā vayaṃ bhīṣmasya kurmeha pretakāryāṇi phalguna 16 somadattasya nṛpater bhūriśravasa eva ca bāhlīkasya ca rājarṣer droṇasya ca mahātmanaḥ 17 anyeṣāṃ caiva suhṛdāṃ kuntī karṇāya dāsyati śrāddhāni puruṣavyāghra mādāt kauravako nṛpaḥ 18 iti me vartate buddhir mā vo nandantu śatravaḥ kaṣṭāt kaṣṭataraṃ yāntu sarve duryodhanādayaḥ yair iyaṃ pṛthivī sarvā ghātitā kulapāṃsanaiḥ 19 kutas tvam adya vismṛtya vairaṃ dvādaśa vārṣikam ajñātavāsa gamanaṃ draupadī śokavardhanam kva tadā dhṛtarāṣṭrasya sneho 'smāsv abhavat tadā 20 kṛṣṇājinopasaṃvvīto hṛtābharaṇa bhūṣaṇaḥ sārdhaṃ pāñcāla putryā tvaṃ rājānam upajagmivān kva tadā droṇa bhīṣmau tau somadatto 'pi vābhavat 21 yatra trayodaśa samā vane vanyena jīvasi na tadā tvā pitā jyeṣṭhaḥ pitṛtvenābhivīkṣate 22 kiṃ te tad vismṛtaṃ pārtha yad eṣa kulapāṃsanaḥ durvṛtto viduraṃ prāha dyūte kiṃ jitam ity uta 23 tam evaṃ vādinaṃ rājā kuntīputro yudhiṣṭhiraḥ uvāca bhrātaraṃ dhīmāñ joṣam āsveti bhartsayan |