|
1
[वै] ततॊ राज्ञाभ्यनुज्ञातॊ धृतराष्ट्रः परतापवान ययौ सवभवनं राजा गान्धार्यानुगतस तथा 2 मन्थप्राणगतिर धीमान कृच्छ्राथ इव समुथ्धरन पथातिः स महीपालॊ जीर्णॊ गजपतिर यदा 3 तम अन्वगच्छथ विथुरॊ विथ्वान सूतश च संजयः स चापि परमेष्वासः कृपः शारथ्वतस तदा 4 स परविश्य गृहं राजा कृतपूर्वाह्णिक करियः तर्पयित्वा थविजश्रेष्ठान आहारम अकरॊत तथा 5 गान्धारी चैव धर्मज्ञा कुन्त्या सह मनस्विनी वधूभिर उपचारेण पूजिताभुङ्क्त भारत 6 कृताहारं कृताहाराः सर्वे ते विथुराथयः पाण्डवाश च कुरुश्रेष्ठम उपातिष्ठन्त तं नृपम 7 ततॊ ऽबरवीन महाराज कुन्तीपुत्रम उपह्वरे निषण्णं पाणिना पृष्ठे संस्पृशन्न अम्बिका सुतः 8 अप्रमाथस तवया कार्यः सर्वदा कुरुनन्थन अष्टाङ्गे राजशार्थूल राज्ये धर्मपुरस्कृते 9 तत तु शक्यं यदा तात रक्षितुं पाण्डुनन्थन राज्यं धर्मं च कौन्तेय विथ्वान असि निबॊध तत 10 विथ्या वृथ्धान सथैव तवम उपासीदा युधिष्ठिर शृणुयास ते च यथ बरूयुः कुर्याश चैवाविचारयन 11 परातर उत्दाय तान राजन पूजयित्वा यदाविधि कृत्यकाले समुत्पन्ने पृच्छेदाः कार्यम आत्मनः 12 ते तु संमानिता राजंस तवया राज्यहितार्दिना परवक्ष्यन्ति हितं तात सर्वं कौरवनन्थन 13 इन्थ्रियाणि च सर्वाणि वाजिवत परिपालय हिताय वै भविष्यन्ति रक्षितं थरविणं यदा 14 अमात्यान उपधातीतान पितृपैतामहाञ शुचीन थान्तान कर्मसु सर्वेषु मुख्यान मुख्येषु यॊजयेः 15 चारयेदाश च सततं चारैर अव्विथितैः परान परीक्षितैर बहुविधं सवराष्ट्रेषु परेषु च 16 पुरं च ते सुगुप्तं सयाथ थृढप्राकारतॊरणम अट्टाट्टालक संबाधं षट पदं सर्वतॊथिशम 17 तस्य थवाराणि कार्याणि पर्याप्तानि बृहन्ति च सर्वतः सुविभक्तानि यन्त्रैर आरक्षितानि च 18 पुरुषैर अलम अर्दज्ञैर विथितैः कुलशीलतः आत्मा च रक्ष्यः सततं भॊजनाथिषु भारत 19 विहाराहार कालेषु माल्यशय्यासनेषु च सत्रियश च ते सुगुप्ताः सयुर वृथ्धैर आप्तैर अधिष्ठिताः शीलवथ्भिः कुलीनैश च विथ्वथ्भिश च युधिष्ठिर 20 मन्त्रिणश चैव कुर्वीदा थविजान विथ्या विशारथान विनीतांश च कुलीनांश च धर्मार्दकुशलान ऋजून 21 तैः सार्धं मन्त्रयेदास तवं नात्यर्दं बहुभिः सह समस्तैर अपि च वयस्तैर वयपथेशेन केन चित 22 सुसंवृतं मन्त्रगृहं सदलं चारुह्य मन्त्रयेः अरण्ये निःशलाके वा न च रात्रौ कदं चन 23 वानराः पक्षिणश चैव ये मनुष्यानुकारिणः सर्वे मन्त्रगृहे वर्ज्या ये चापि जड पङ्गुकाः 24 मन्त्रभेथे हि ये थॊषा भवन्ति पृदिवीक्षिताम न ते शक्याः समाधातुं कदं चिथ इति मे मतिः 25 थॊषांश च मन्त्रभेथेषु बरूयास तवं मन्त्रिमण्डले अभेथे च गुणान राजन पुनः पुनर अरिंथम 26 पौरजानपथानां च शौचाशौचं युधिष्ठिरः यदा सयाथ विथितं राजंस तदा कार्यम अरिंथम |
1
[vai] tato rājñābhyanujñāto dhṛtarāṣṭraḥ pratāpavān yayau svabhavanaṃ rājā gāndhāryānugatas tadā 2 mandaprāṇagatir dhīmān kṛcchrād iva samuddharan padātiḥ sa mahīpālo jīrṇo gajapatir yathā 3 tam anvagacchad viduro vidvān sūtaś ca saṃjayaḥ sa cāpi parameṣvāsaḥ kṛpaḥ śāradvatas tathā 4 sa praviśya gṛhaṃ rājā kṛtapūrvāhṇika kriyaḥ tarpayitvā dvijaśreṣṭhān āhāram akarot tadā 5 gāndhārī caiva dharmajñā kuntyā saha manasvinī vadhūbhir upacāreṇa pūjitābhuṅkta bhārata 6 kṛtāhāraṃ kṛtāhārāḥ sarve te vidurādayaḥ pāṇḍavāś ca kuruśreṣṭham upātiṣṭhanta taṃ nṛpam 7 tato 'bravīn mahārāja kuntīputram upahvare niṣaṇṇaṃ pāṇinā pṛṣṭhe saṃspṛśann ambikā sutaḥ 8 apramādas tvayā kāryaḥ sarvathā kurunandana aṣṭāṅge rājaśārdūla rājye dharmapuraskṛte 9 tat tu śakyaṃ yathā tāta rakṣituṃ pāṇḍunandana rājyaṃ dharmaṃ ca kaunteya vidvān asi nibodha tat 10 vidyā vṛddhān sadaiva tvam upāsīthā yudhiṣṭhira śṛṇuyās te ca yad brūyuḥ kuryāś caivāvicārayan 11 prātar utthāya tān rājan pūjayitvā yathāvidhi kṛtyakāle samutpanne pṛcchethāḥ kāryam ātmanaḥ 12 te tu saṃmānitā rājaṃs tvayā rājyahitārthinā pravakṣyanti hitaṃ tāta sarvaṃ kauravanandana 13 indriyāṇi ca sarvāṇi vājivat paripālaya hitāya vai bhaviṣyanti rakṣitaṃ draviṇaṃ yathā 14 amātyān upadhātītān pitṛpaitāmahāñ śucīn dāntān karmasu sarveṣu mukhyān mukhyeṣu yojayeḥ 15 cārayethāś ca satataṃ cārair avviditaiḥ parān parīkṣitair bahuvidhaṃ svarāṣṭreṣu pareṣu ca 16 puraṃ ca te suguptaṃ syād dṛḍhaprākāratoraṇam aṭṭāṭṭālaka saṃbādhaṃ ṣaṭ pathaṃ sarvatodiśam 17 tasya dvārāṇi kāryāṇi paryāptāni bṛhanti ca sarvataḥ suvibhaktāni yantrair ārakṣitāni ca 18 puruṣair alam arthajñair viditaiḥ kulaśīlataḥ ātmā ca rakṣyaḥ satataṃ bhojanādiṣu bhārata 19 vihārāhāra kāleṣu mālyaśayyāsaneṣu ca striyaś ca te suguptāḥ syur vṛddhair āptair adhiṣṭhitāḥ śīlavadbhiḥ kulīnaiś ca vidvadbhiś ca yudhiṣṭhira 20 mantriṇaś caiva kurvīthā dvijān vidyā viśāradān vinītāṃś ca kulīnāṃś ca dharmārthakuśalān ṛjūn 21 taiḥ sārdhaṃ mantrayethās tvaṃ nātyarthaṃ bahubhiḥ saha samastair api ca vyastair vyapadeśena kena cit 22 susaṃvṛtaṃ mantragṛhaṃ sthalaṃ cāruhya mantrayeḥ araṇye niḥśalāke vā na ca rātrau kathaṃ cana 23 vānarāḥ pakṣiṇaś caiva ye manuṣyānukāriṇaḥ sarve mantragṛhe varjyā ye cāpi jaḍa paṅgukāḥ 24 mantrabhede hi ye doṣā bhavanti pṛthivīkṣitām na te śakyāḥ samādhātuṃ kathaṃ cid iti me matiḥ 25 doṣāṃś ca mantrabhedeṣu brūyās tvaṃ mantrimaṇḍale abhede ca guṇān rājan punaḥ punar ariṃdama 26 paurajānapadānāṃ ca śaucāśaucaṃ yudhiṣṭhiraḥ yathā syād viditaṃ rājaṃs tathā kāryam ariṃdama |