|
1
[व] कृतॊथकं तु राजानं धृतराष्ट्रं युधिष्ठिरः पुरस्कृत्य महाबाहुर उत्तताराकुलेन्थ्रियः 2 उत्तीर्य च महीपालॊ बाष्पव्याकुललॊचनः पपात तीरे गङ्गाया वयाधविथ्ध इव थविपः 3 तं सीथमानं जग्राह भीमः कृष्णेन चॊथितः मैवम इत्य अब्रवीच चैनं कृष्णः परबलार्थनः 4 तम आर्तं पतितं भूमौ निश्वसन्तं पुनः पुनः थथृशुः पाण्डवा राजन धर्मात्मानं युधिष्ठिरम 5 तं थृष्ट्वा थीनमनसं गतसत्त्वं जनेश्वरम भूयः शॊकसमाविष्टाः पाण्डवाः समुपाविशन 6 राजा च धृतराष्ट्रस तम उपासीनॊ महाभुजः वाक्यम आह महाप्राज्ञॊ महाशॊकप्रपीडितम 7 उत्तिष्ठ कुरुशार्थूल कुरु कार्यम अनन्तरम कषत्रधर्मेण कौरव्य जितेयम अवनिस तवया 8 तां भुङ्क्ष्व भरातृभिः सार्धं सुहृथ्भिश च जनेश्वर न शॊचितव्यं पश्यामि तवया धर्मभृतां वर 9 शॊचितव्यं मया चैव गान्धार्या च विशां पते पुत्रैर विहीनॊ राज्येन सवप्नलब्धधनॊ यदा 10 अश्रुत्वा हितकामस्य विथुरस्य महात्मनः वाक्यानि सुमहार्दानि परितप्यामि थुर्मतिः 11 उक्तवान एष मां पूर्वं धर्मात्मा थिव्यथर्शनः थुर्यॊधनापराधेन कुलं ते विनशिष्यति 12 सवस्ति चेथ इच्छसे राजन कुलस्यात्मन एव च वध्यताम एष थुष्टात्मा मन्थॊ राजसुयॊधनः 13 कर्णश च शकुनिश चैव मैनं पश्यतु कर्हि चित थयूतसंपातम अप्य एषाम अप्रमत्तॊ निवारय 14 अभिषेचय राजानं धर्मात्मानं युधिष्ठिरम स पालयिष्यति वशीधर्मेण पृदिवीम इमाम 15 अद नेच्छसि राजानं कुन्तीपुत्रं युधिष्ठिरम मेढी भूतः सवयं राज्यं परतिगृह्णीष्व पार्दिव 16 समं सर्वेषु भूतेषु वर्तमानं नराधिप अनुजीवन्तु सर्वे तवां जञातयॊ जञातिवर्धन 17 एवं बरुवति कौन्तेय विथुरे थीर्घथर्शिनि थुर्यॊधनम अहं पापम अन्ववर्तं वृदा मतिः 18 अश्रुत्वा हय अस्य वीरस्य वाक्यानि मधुराण्य अहम फलं पराप्य महथ थुःखं निमग्नः शॊकसागरे 19 वृथ्धौ हि ते सवः पितरौ पश्यावां थुःखितौ नृप न शॊचितव्यं भवता पश्यामीह जनाधिप |
1
[v] kṛtodakaṃ tu rājānaṃ dhṛtarāṣṭraṃ yudhiṣṭhiraḥ puraskṛtya mahābāhur uttatārākulendriyaḥ 2 uttīrya ca mahīpālo bāṣpavyākulalocanaḥ papāta tīre gaṅgāyā vyādhaviddha iva dvipaḥ 3 taṃ sīdamānaṃ jagrāha bhīmaḥ kṛṣṇena coditaḥ maivam ity abravīc cainaṃ kṛṣṇaḥ parabalārdanaḥ 4 tam ārtaṃ patitaṃ bhūmau niśvasantaṃ punaḥ punaḥ dadṛśuḥ pāṇḍavā rājan dharmātmānaṃ yudhiṣṭhiram 5 taṃ dṛṣṭvā dīnamanasaṃ gatasattvaṃ janeśvaram bhūyaḥ śokasamāviṣṭāḥ pāṇḍavāḥ samupāviśan 6 rājā ca dhṛtarāṣṭras tam upāsīno mahābhujaḥ vākyam āha mahāprājño mahāśokaprapīḍitam 7 uttiṣṭha kuruśārdūla kuru kāryam anantaram kṣatradharmeṇa kauravya jiteyam avanis tvayā 8 tāṃ bhuṅkṣva bhrātṛbhiḥ sārdhaṃ suhṛdbhiś ca janeśvara na śocitavyaṃ paśyāmi tvayā dharmabhṛtāṃ vara 9 śocitavyaṃ mayā caiva gāndhāryā ca viśāṃ pate putrair vihīno rājyena svapnalabdhadhano yathā 10 aśrutvā hitakāmasya vidurasya mahātmanaḥ vākyāni sumahārthāni paritapyāmi durmatiḥ 11 uktavān eṣa māṃ pūrvaṃ dharmātmā divyadarśanaḥ duryodhanāparādhena kulaṃ te vinaśiṣyati 12 svasti ced icchase rājan kulasyātmana eva ca vadhyatām eṣa duṣṭātmā mando rājasuyodhanaḥ 13 karṇaś ca śakuniś caiva mainaṃ paśyatu karhi cit dyūtasaṃpātam apy eṣām apramatto nivāraya 14 abhiṣecaya rājānaṃ dharmātmānaṃ yudhiṣṭhiram sa pālayiṣyati vaśīdharmeṇa pṛthivīm imām 15 atha necchasi rājānaṃ kuntīputraṃ yudhiṣṭhiram meḍhī bhūtaḥ svayaṃ rājyaṃ pratigṛhṇīṣva pārthiva 16 samaṃ sarveṣu bhūteṣu vartamānaṃ narādhipa anujīvantu sarve tvāṃ jñātayo jñātivardhana 17 evaṃ bruvati kaunteya vidure dīrghadarśini duryodhanam ahaṃ pāpam anvavartaṃ vṛthā matiḥ 18 aśrutvā hy asya vīrasya vākyāni madhurāṇy aham phalaṃ prāpya mahad duḥkhaṃ nimagnaḥ śokasāgare 19 vṛddhau hi te svaḥ pitarau paśyāvāṃ duḥkhitau nṛpa na śocitavyaṃ bhavatā paśyāmīha janādhipa |