|
1
[वासुथेव] शृणु कौन्तेय रामस्य मया यावत परिश्रुतम महर्षीणां कदयतां कारणं तस्य जन्म च 2 यदा च जामथग्न्येन कॊटिशः कषत्रिया हताः उथ्भूता राजवंशेषु ये भूयॊ भारते हताः 3 जह्नॊर अजह्नुस तनयॊ बल्लवस तस्य चात्मजः कुशिकॊ नाम धर्मज्ञस तस्य पुत्रॊ महीपतिः 4 उग्रं तपः समातिष्ठत सहस्राक्षसमॊ भुवि पुत्रं लभेयम अजितं तरिलॊकेश्वरम इत्य उत 5 तम उग्रतपसं थृष्ट्वा सहस्राक्षः पुरंथरः समर्दः पुत्र जनने सवयम एवैत्य भारत 6 पुत्रत्वम अगमथ राजंस तस्य लॊकेश्वरेश्वरः गाधिर नामाभवत पुत्रः कौशिकः पाकशासनः 7 तस्य कन्याभवथ राजन नाम्ना सत्यवती परभॊ तां गाधिः कवि पुत्राय स ऋचीकाय थथौ परभुः 8 ततः परीतस तु कौन्तेय भार्गवः कुरुनन्थन पुत्रार्दे शरपयाम आस चरुं गाधेस तदैव च 9 आहूय चाह तां भार्याम ऋचीकॊ भार्गवस तथा उपयॊज्यश चरुर अयं तवया मात्राप्य अयं तव 10 तस्या जनिष्यते पुत्रॊ थीप्तिमान कषत्रियर्षभः अजय्यः कषत्रियैर लॊके कषत्रियर्षभ सूथनः 11 तवापि पुत्रं कल्याणि धृतिमन्तं तपॊऽनवितम शमात्मकं थविजश्रेष्ठं चरुर एष विधास्यति 12 इत्य एवम उक्त्वा तां भार्याम ऋचीकॊ भृगुनन्थनः तपस्य अभिरतॊ धीमाञ जगामारण्यम एव ह 13 एतस्मिन्न एव काले तु तीर्दयात्रा परॊ नृपः गाधिः सथारः संप्राप्त ऋचीकस्याश्रमं परति 14 चरुथ्वयं गृहीत्वा तु राजन सत्यवती तथा भर्तुर वाक्याथ अदाव्यग्रा मात्रे हृष्टा नयवेथयत 15 माता तु तस्याः कौन्तेय थुहित्रे सवं चरुं थथौ तस्याश चरुम अदाज्ञातम आत्मसंस्दं चकार ह 16 अद सत्यवती गर्भं कषत्रियान्तकरं तथा धारयाम आस थीप्तेन वपुषा घॊरथर्शनम 17 ताम ऋचीकस तथा थृष्ट्वा धयानयॊगेन वै ततः अब्रवीथ राजशार्थूल सवां भार्यां वरवर्णिनीम 18 मात्रासि वयंसिता भथ्रे चरुव्यत्यास हेतुना जनिष्यते हि ते पुत्रः करूरकर्मा महाबलः 19 जनिष्यते हि ते भराता बरह्मभूतस तपॊधनः विश्वं हि बरह्म तपसा मया तत्र समर्पितम 20 सैवम उक्ता महाभागा भर्त्रा सत्यवती तथा पपात शिरसा तस्मै वेपन्ती चाब्रवीथ इथम 21 नार्हॊ ऽसि भगवन्न अथ्य वक्तुम एवंविधं वचः बराह्मणापसथं पुत्रं पराप्स्यसीति महामुने 22 [रचीक] नैष संकल्पितः कामॊ मया भथ्रे तदा तवयि उग्रकर्मा भवेत पुत्रश चरुर माता च कारणम 23 [सव्यवती] इच्छँल लॊकान अपि मुने सृजेदाः किं पुनर मम शमात्मकम ऋजुं पुत्रं लभेयं जपतां वर 24 [रचीक] नॊक्तपूर्वं मया भथ्रे सवैरेष्व अप्य अनृतं वचः किम उताग्निं समाधाय मन्त्रवच चरुसाधने 25 [सत्यवती] कामम एवं भवेत पौत्रॊ ममेह तव चैव ह शमात्मकम ऋजुं पुत्रं लभेयं जपतां वर 26 [रचीक] पुत्रे नास्ति विशेषॊ मे पौत्रे वा वरवर्णिनि यदा तवयॊक्तं तु वचस तदा भथ्रे भविष्यति 27 [वासुथेव] ततः सत्यवती पुत्रं जनयाम आस भार्गवम तपस्य अभिरतं शान्तं जमथग्निं शमात्मकम 28 विश्वामित्रं च थायाथं गाधिः कुशिकनन्थनः पराप बरह्मर्षिसमितं विश्वेन बरह्मणा युतम 29 आर्चीकॊ जनयाम आस जमथग्निं सुथारुणम सव्र विथ्यान्त गं शरेष्ठं धनुर्वेथे च पारगम रामं कषत्रिय हन्तारं परथीप्तम इव पावकम 30 एतस्मिन्न एव काले तु कृतवीर्यात्म जॊ बली अर्जुनॊ नाम तेजस्वी कषत्रियॊ हैहयान्वयः 31 थथाह पृदिवीं सर्वां सप्त थवीपां स पत्तनाम सवबाह्वस्त्रबलैनाजौ धर्मेण परमेण च 32 तृषितेन स कौरव्य भिक्षितश चित्रभानुना सहस्रबाहुर विक्रान्तः पराथाथ भिक्षाम अदाग्नये 33 गरामान पुराणि घॊषांश च पत्तनानि च वीर्यवान जज्वाल तस्य बाणैस तु चित्रभानुर थिधक्षया 34 स तस्य पुरुषेन्थ्रस्य परभावेन महातपाः थथाह कार्तवीर्यस्य शैलान अद वनानि च 35 स शून्यम आश्रमारण्यं वरुणस्यात्म जस्य तत थथाह पवनेनेथ्धश चित्रभानुः स हैहयः 36 आपवस तं ततॊ रॊषाच छशापार्जुनम अच्युत थग्धे ऽऽशरमे महाराज कार्तवीर्येण वीर्यवान 37 तवया न वर्जितं मॊहाथ यस्माथ वनम इथं मम थग्धं तस्माथ रणे रामॊ बाहूंस ते छेत्स्यते ऽरजुन 38 अर्जुनस तु महाराज बली नित्यं शमात्मकः बरह्मण्यश च शरण्यश च थाता शूरश च भारत 39 तस्य पुत्राः सुबलिनः शापेनासन पितुर वधे निमित्तम अवलिप्ता वै नृशंसाश चैव नित्यथा 40 जमथग्निधेन्वास ते वत्सम आनिन्युर भरतर्षभ अज्ञातं कार्तवीर्यस्य हैहयेन्थ्रस्य धीमतः 41 ततॊ ऽरजुनस्य बाहूंस तु छित्त्वा वै पौरुषान्वितः तं रुवन्तं ततॊ वत्सं जामथग्न्यः सवम आश्रमम परत्यानयत राजेन्थ्र तेषाम अन्तःपुरात परभुः 42 अर्जुनस्य सुतास ते तु संभूयाबुथ्धयस तथा गत्वाश्रमम असंबुथ्धं जमथग्नेर महात्मनः 43 अपातयन्त भल्लाग्रैः शिरः कायान नराधिप समित कुशार्दं रामस्य निर्गतस्य महात्मनः 44 ततः पितृवधामर्षाथ रामः परममन्युमान निःक्षत्रियां परतिश्रुत्य महीं शस्त्रम अगृह्णत 45 ततः स भृगुशार्थूलः कार्तवीर्यस्य वीर्यवान विक्रम्य निजघानाशु पुत्रान पौत्रांश च सर्वशः 46 स हैहय सहस्राणि हत्वा परममन्युमान चकार भार्गवॊ राजन महीं शॊणितकर्थमाम 47 स तदा सुमहातेजाः कृत्वा निःक्षत्रियां महीम कृपया परयाविष्टॊ वनम एव जगाम ह 48 ततॊ वर्षसहस्रेषु समतीतेषु केषु चित कषॊभं संप्राप्तवांस तीव्रं परकृत्या कॊपनः परभुः 49 विश्वामितस्य पौत्रस तु रैभ्य पुत्रॊ महातपाः परावसुर महाराज कषिप्त्वाह जनसंसथि 50 ये ते ययाति पतने यज्ञे सन्तः समागताः परतर्थनप्रभृतयॊ राम किं कषत्रिया न ते 51 मिद्याप्रतिज्ञॊ राम तवं कत्दसे जनसंसथि भयात कषत्रिय वीराणां पर्वतं समुपाश्रितः 52 स पुनः कषत्रिय शतैः पृदिवीम अनुसंतताम परावसॊस तथा शरुत्वा शस्त्रं जग्राह भार्गवः 53 ततॊ ये कषत्रिया राजञ शतशस तेन जीविताः ते विवृथ्धा महावीर्याः पृदिवीपतयॊ ऽभवन 54 स पुनस ताञ जघानाशु बालान अपि नराधिप गर्भस्दैस तु मही वयाप्ता पुनर एवाभवत तथा 55 जातं जातं स गर्भं तु पुनर एव जघान ह अरक्षंश च सुतान कांश चित तथा कषत्रिय यॊषितः 56 तरिः सप्तकृत्वः पृदिवीं कृत्वा निःक्षत्रियां परभुः थक्षिणाम अश्वमेधान्ते कश्यपायाथथत ततः 57 कषत्रियाणां तु शेषार्दं करेणॊथ्थिश्य कश्यपः सरुक परग्रह वता राजञ शरीमान वाक्यम अदाब्रवीत 58 गच्छ पारं समुथ्रस्य थक्षिणस्य महामुने न ते मथ्विषये राम वस्तव्यम इह कर्हि चित 59 ततः शूर्पारकं थेशं सागरस तस्य निर्ममे संत्रासाज जामथग्न्यस्य सॊ ऽपरान्तं महीतलम 60 कश्यपस तु महाराज परतिगृह्य महीम इमाम कृत्वा बराह्मण संस्दां वै परविवेश महावनम 61 ततः शूथ्राश च वैश्याश च यदा सवैर अप्रचारिणः अवर्तन्त थविजाग्र्याणां थारेषु भरतर्षभ 62 अराजके जीवलॊके थुर्बला बलवत्तरैः बाध्यन्ते न च वित्तेषु परभुत्वम इह कस्य चित 63 ततः कालेन पृदिवी परविवेश रसातलम अरक्ष्यमाणा विधिवत कषत्रियैर धर्मरक्षिभिः 64 ऊरुणा धारयाम आस कश्यपः पृदिवीं ततः निमज्जन्तीं तथा राजंस तेनॊर्वीति मही समृता 65 रक्षिणश च समुथ्थिश्य परायाचत पृदिवी तथा परसाथ्य कश्यपं थेवी कषत्रियान बाहुशालिनः 66 सन्ति बरह्मन मया गुप्ता नृषु कषत्रिय पुंगवाः हैहयानां कुले जातास ते संरक्षन्तु मां मुने 67 अस्ति पौरव थायाथॊ विडूरद सुतः परभॊ ऋक्षैः संवर्धितॊ विप्र ऋक्षवत्य एव पर्वते 68 तदानुकम्पमानेन यज्वनादामितौजसा पराशरेण थायाथः सौथासस्याभिरक्षितः 69 सर्वकर्माणि कुरुते तस्यर्षेः शूथ्रवथ धि सः सर्वकर्मेत्य अभिख्यातः स मां रक्षतु पार्दिव 70 शिबेः पुत्रॊ महातेजा गॊपतिर नाम नामतः वने संरक्षितॊ गॊभिः सॊ ऽभिरक्षतु मां मुने 71 परतर्थनस्य पुत्रस तु वत्सॊ नाम महायशाः वत्सैः संवर्धितॊ गॊष्ठे स मां रक्षतु पार्दिवः 72 थधि वाहन पौत्रस तु पुत्रॊ थिवि रदस्य ह अङ्गः स गौतमेनापि गङ्गाकूले ऽभिरक्षितः 73 बृहथ्रदॊ महाबाहुर भुवि भूतिपुरस्कृतः गॊलाङ्गूलैर महाभागॊ गृध्रकूटे ऽभिरक्षितः 74 मरुत्तस्यान्ववाये तु कषत्रियास तुर्वसॊस तरयः मरुत्पतिसमा वीर्ये समुथ्रेणाभिरक्षिताः 75 एते कषत्रिय थायाथास तत्र तत्र परिश्रुताः सम्यङ माम अभिरक्षन्तु ततः सदास्यामि निश्चला 76 एतेषां पितरश चैव तदैव च पितामहाः मथर्दं निहता युथ्धे रामेणाक्लिष्टकर्मणा 77 तेषाम अपचितिश चैव मया कार्या न संशयः न हय अहं कामये नित्यम अविक्रान्तेन रक्षणम 78 ततः पृदिव्या निर्थिष्टांस तान समानीय कश्यपः अभ्यषिञ्चन महीपालान कषत्रियान वीर्यसंमतान 79 तेषां पुत्राश च पौत्राश च येषां वंशाः परतिष्ठिताः एवम एतत पुरावृत्तं यन मां पृच्छसि पाण्डव 80 [व] एवं बरुवन्न एव यथुप्रविरॊ; युधिष्ठिरं धर्मभृतां वरिष्ठम रदेन तेनाशु ययौ यदार्कॊ; विशन परभाभिर भगवांस तरिलॊकम |
1
[vāsudeva] śṛṇu kaunteya rāmasya mayā yāvat pariśrutam maharṣīṇāṃ kathayatāṃ kāraṇaṃ tasya janma ca 2 yathā ca jāmadagnyena koṭiśaḥ kṣatriyā hatāḥ udbhūtā rājavaṃśeṣu ye bhūyo bhārate hatāḥ 3 jahnor ajahnus tanayo ballavas tasya cātmajaḥ kuśiko nāma dharmajñas tasya putro mahīpatiḥ 4 ugraṃ tapaḥ samātiṣṭhat sahasrākṣasamo bhuvi putraṃ labheyam ajitaṃ trilokeśvaram ity uta 5 tam ugratapasaṃ dṛṣṭvā sahasrākṣaḥ puraṃdaraḥ samarthaḥ putra janane svayam evaitya bhārata 6 putratvam agamad rājaṃs tasya lokeśvareśvaraḥ gādhir nāmābhavat putraḥ kauśikaḥ pākaśāsanaḥ 7 tasya kanyābhavad rājan nāmnā satyavatī prabho tāṃ gādhiḥ kavi putrāya sa ṛcīkāya dadau prabhuḥ 8 tataḥ prītas tu kaunteya bhārgavaḥ kurunandana putrārthe śrapayām āsa caruṃ gādhes tathaiva ca 9 āhūya cāha tāṃ bhāryām ṛcīko bhārgavas tadā upayojyaś carur ayaṃ tvayā mātrāpy ayaṃ tava 10 tasyā janiṣyate putro dīptimān kṣatriyarṣabhaḥ ajayyaḥ kṣatriyair loke kṣatriyarṣabha sūdanaḥ 11 tavāpi putraṃ kalyāṇi dhṛtimantaṃ tapo'nvitam śamātmakaṃ dvijaśreṣṭhaṃ carur eṣa vidhāsyati 12 ity evam uktvā tāṃ bhāryām ṛcīko bhṛgunandanaḥ tapasy abhirato dhīmāñ jagāmāraṇyam eva ha 13 etasminn eva kāle tu tīrthayātrā paro nṛpaḥ gādhiḥ sadāraḥ saṃprāpta ṛcīkasyāśramaṃ prati 14 carudvayaṃ gṛhītvā tu rājan satyavatī tadā bhartur vākyād athāvyagrā mātre hṛṣṭā nyavedayat 15 mātā tu tasyāḥ kaunteya duhitre svaṃ caruṃ dadau tasyāś carum athājñātam ātmasaṃsthaṃ cakāra ha 16 atha satyavatī garbhaṃ kṣatriyāntakaraṃ tadā dhārayām āsa dīptena vapuṣā ghoradarśanam 17 tām ṛcīkas tadā dṛṣṭvā dhyānayogena vai tataḥ abravīd rājaśārdūla svāṃ bhāryāṃ varavarṇinīm 18 mātrāsi vyaṃsitā bhadre caruvyatyāsa hetunā janiṣyate hi te putraḥ krūrakarmā mahābalaḥ 19 janiṣyate hi te bhrātā brahmabhūtas tapodhanaḥ viśvaṃ hi brahma tapasā mayā tatra samarpitam 20 saivam uktā mahābhāgā bhartrā satyavatī tadā papāta śirasā tasmai vepantī cābravīd idam 21 nārho 'si bhagavann adya vaktum evaṃvidhaṃ vacaḥ brāhmaṇāpasadaṃ putraṃ prāpsyasīti mahāmune 22 [rcīka] naiṣa saṃkalpitaḥ kāmo mayā bhadre tathā tvayi ugrakarmā bhavet putraś carur mātā ca kāraṇam 23 [savyavatī] icchaṁl lokān api mune sṛjethāḥ kiṃ punar mama śamātmakam ṛjuṃ putraṃ labheyaṃ japatāṃ vara 24 [rcīka] noktapūrvaṃ mayā bhadre svaireṣv apy anṛtaṃ vacaḥ kim utāgniṃ samādhāya mantravac carusādhane 25 [satyavatī] kāmam evaṃ bhavet pautro mameha tava caiva ha śamātmakam ṛjuṃ putraṃ labheyaṃ japatāṃ vara 26 [rcīka] putre nāsti viśeṣo me pautre vā varavarṇini yathā tvayoktaṃ tu vacas tathā bhadre bhaviṣyati 27 [vāsudeva] tataḥ satyavatī putraṃ janayām āsa bhārgavam tapasy abhirataṃ śāntaṃ jamadagniṃ śamātmakam 28 viśvāmitraṃ ca dāyādaṃ gādhiḥ kuśikanandanaḥ prāpa brahmarṣisamitaṃ viśvena brahmaṇā yutam 29 ārcīko janayām āsa jamadagniṃ sudāruṇam savra vidyānta gaṃ śreṣṭhaṃ dhanurvede ca pāragam rāmaṃ kṣatriya hantāraṃ pradīptam iva pāvakam 30 etasminn eva kāle tu kṛtavīryātma jo balī arjuno nāma tejasvī kṣatriyo haihayānvayaḥ 31 dadāha pṛthivīṃ sarvāṃ sapta dvīpāṃ sa pattanām svabāhvastrabalainājau dharmeṇa parameṇa ca 32 tṛṣitena sa kauravya bhikṣitaś citrabhānunā sahasrabāhur vikrāntaḥ prādād bhikṣām athāgnaye 33 grāmān purāṇi ghoṣāṃś ca pattanāni ca vīryavān jajvāla tasya bāṇais tu citrabhānur didhakṣayā 34 sa tasya puruṣendrasya prabhāvena mahātapāḥ dadāha kārtavīryasya śailān atha vanāni ca 35 sa śūnyam āśramāraṇyaṃ varuṇasyātma jasya tat dadāha pavaneneddhaś citrabhānuḥ sa haihayaḥ 36 āpavas taṃ tato roṣāc chaśāpārjunam acyuta dagdhe ''śrame mahārāja kārtavīryeṇa vīryavān 37 tvayā na varjitaṃ mohād yasmād vanam idaṃ mama dagdhaṃ tasmād raṇe rāmo bāhūṃs te chetsyate 'rjuna 38 arjunas tu mahārāja balī nityaṃ śamātmakaḥ brahmaṇyaś ca śaraṇyaś ca dātā śūraś ca bhārata 39 tasya putrāḥ subalinaḥ śāpenāsan pitur vadhe nimittam avaliptā vai nṛśaṃsāś caiva nityadā 40 jamadagnidhenvās te vatsam āninyur bharatarṣabha ajñātaṃ kārtavīryasya haihayendrasya dhīmataḥ 41 tato 'rjunasya bāhūṃs tu chittvā vai pauruṣānvitaḥ taṃ ruvantaṃ tato vatsaṃ jāmadagnyaḥ svam āśramam pratyānayata rājendra teṣām antaḥpurāt prabhuḥ 42 arjunasya sutās te tu saṃbhūyābuddhayas tadā gatvāśramam asaṃbuddhaṃ jamadagner mahātmanaḥ 43 apātayanta bhallāgraiḥ śiraḥ kāyān narādhipa samit kuśārthaṃ rāmasya nirgatasya mahātmanaḥ 44 tataḥ pitṛvadhāmarṣād rāmaḥ paramamanyumān niḥkṣatriyāṃ pratiśrutya mahīṃ śastram agṛhṇata 45 tataḥ sa bhṛguśārdūlaḥ kārtavīryasya vīryavān vikramya nijaghānāśu putrān pautrāṃś ca sarvaśaḥ 46 sa haihaya sahasrāṇi hatvā paramamanyumān cakāra bhārgavo rājan mahīṃ śoṇitakardamām 47 sa tathā sumahātejāḥ kṛtvā niḥkṣatriyāṃ mahīm kṛpayā parayāviṣṭo vanam eva jagāma ha 48 tato varṣasahasreṣu samatīteṣu keṣu cit kṣobhaṃ saṃprāptavāṃs tīvraṃ prakṛtyā kopanaḥ prabhuḥ 49 viśvāmitasya pautras tu raibhya putro mahātapāḥ parāvasur mahārāja kṣiptvāha janasaṃsadi 50 ye te yayāti patane yajñe santaḥ samāgatāḥ pratardanaprabhṛtayo rāma kiṃ kṣatriyā na te 51 mithyāpratijño rāma tvaṃ katthase janasaṃsadi bhayāt kṣatriya vīrāṇāṃ parvataṃ samupāśritaḥ 52 sa punaḥ kṣatriya śataiḥ pṛthivīm anusaṃtatām parāvasos tadā śrutvā śastraṃ jagrāha bhārgavaḥ 53 tato ye kṣatriyā rājañ śataśas tena jīvitāḥ te vivṛddhā mahāvīryāḥ pṛthivīpatayo 'bhavan 54 sa punas tāñ jaghānāśu bālān api narādhipa garbhasthais tu mahī vyāptā punar evābhavat tadā 55 jātaṃ jātaṃ sa garbhaṃ tu punar eva jaghāna ha arakṣaṃś ca sutān kāṃś cit tadā kṣatriya yoṣitaḥ 56 triḥ saptakṛtvaḥ pṛthivīṃ kṛtvā niḥkṣatriyāṃ prabhuḥ dakṣiṇām aśvamedhānte kaśyapāyādadat tataḥ 57 kṣatriyāṇāṃ tu śeṣārthaṃ kareṇoddiśya kaśyapaḥ sruk pragraha vatā rājañ śrīmān vākyam athābravīt 58 gaccha pāraṃ samudrasya dakṣiṇasya mahāmune na te madviṣaye rāma vastavyam iha karhi cit 59 tataḥ śūrpārakaṃ deśaṃ sāgaras tasya nirmame saṃtrāsāj jāmadagnyasya so 'parāntaṃ mahītalam 60 kaśyapas tu mahārāja pratigṛhya mahīm imām kṛtvā brāhmaṇa saṃsthāṃ vai praviveśa mahāvanam 61 tataḥ śūdrāś ca vaiśyāś ca yathā svair apracāriṇaḥ avartanta dvijāgryāṇāṃ dāreṣu bharatarṣabha 62 arājake jīvaloke durbalā balavattaraiḥ bādhyante na ca vitteṣu prabhutvam iha kasya cit 63 tataḥ kālena pṛthivī praviveśa rasātalam arakṣyamāṇā vidhivat kṣatriyair dharmarakṣibhiḥ 64 ūruṇā dhārayām āsa kaśyapaḥ pṛthivīṃ tataḥ nimajjantīṃ tadā rājaṃs tenorvīti mahī smṛtā 65 rakṣiṇaś ca samuddiśya prāyācat pṛthivī tadā prasādya kaśyapaṃ devī kṣatriyān bāhuśālinaḥ 66 santi brahman mayā guptā nṛṣu kṣatriya puṃgavāḥ haihayānāṃ kule jātās te saṃrakṣantu māṃ mune 67 asti paurava dāyādo viḍūratha sutaḥ prabho ṛkṣaiḥ saṃvardhito vipra ṛkṣavaty eva parvate 68 tathānukampamānena yajvanāthāmitaujasā parāśareṇa dāyādaḥ saudāsasyābhirakṣitaḥ 69 sarvakarmāṇi kurute tasyarṣeḥ śūdravad dhi saḥ sarvakarmety abhikhyātaḥ sa māṃ rakṣatu pārthiva 70 śibeḥ putro mahātejā gopatir nāma nāmataḥ vane saṃrakṣito gobhiḥ so 'bhirakṣatu māṃ mune 71 pratardanasya putras tu vatso nāma mahāyaśāḥ vatsaiḥ saṃvardhito goṣṭhe sa māṃ rakṣatu pārthivaḥ 72 dadhi vāhana pautras tu putro divi rathasya ha aṅgaḥ sa gautamenāpi gaṅgākūle 'bhirakṣitaḥ 73 bṛhadratho mahābāhur bhuvi bhūtipuraskṛtaḥ golāṅgūlair mahābhāgo gṛdhrakūṭe 'bhirakṣitaḥ 74 maruttasyānvavāye tu kṣatriyās turvasos trayaḥ marutpatisamā vīrye samudreṇābhirakṣitāḥ 75 ete kṣatriya dāyādās tatra tatra pariśrutāḥ samyaṅ mām abhirakṣantu tataḥ sthāsyāmi niścalā 76 eteṣāṃ pitaraś caiva tathaiva ca pitāmahāḥ madarthaṃ nihatā yuddhe rāmeṇākliṣṭakarmaṇā 77 teṣām apacitiś caiva mayā kāryā na saṃśayaḥ na hy ahaṃ kāmaye nityam avikrāntena rakṣaṇam 78 tataḥ pṛthivyā nirdiṣṭāṃs tān samānīya kaśyapaḥ abhyaṣiñcan mahīpālān kṣatriyān vīryasaṃmatān 79 teṣāṃ putrāś ca pautrāś ca yeṣāṃ vaṃśāḥ pratiṣṭhitāḥ evam etat purāvṛttaṃ yan māṃ pṛcchasi pāṇḍava 80 [v] evaṃ bruvann eva yadupraviro; yudhiṣṭhiraṃ dharmabhṛtāṃ variṣṭham rathena tenāśu yayau yathārko; viśan prabhābhir bhagavāṃs trilokam |