|
1
[स] करौञ्चं ततॊ महाव्यूहम अभेथ्यं तनयस तव वयूढं थृष्ट्वा महाघॊरं पार्देनामित तेजसा 2 आचार्यम उपसंगम्य कृपं शल्यं च मारिष सौमथत्तिं विकर्णं च अश्वत्दामानम एव च 3 थुःशासनाथीन भरातॄंश च स सर्वान एव भारत अन्यांश च सुबहूञ शूरान युथ्धाय समुपागतान 4 पराहेथं वचनं काले हर्षयंस तनयस तव नानाशस्त्रप्रहरणाः सर्वे शस्त्रास्त्रवेथिनः 5 एकैकशः समर्दाहि यूयं सर्वे महारदाः पाण्डुपुत्रान रणे हन्तुं स सैन्यान किम उ संहताः 6 अपर्याप्तं तथ अस्माकं बलं भीष्माभिरक्षितम पर्याप्तं तव इथम एतेषां बलं पार्दिव सत्तमाः 7 संस्दानाः शूरसेनाश च वेणिकाः कुकुरास तदा आरेवकास तरिगर्ताश च मथ्रका यवनास तदा 8 शत्रुंजयेन सहितास तदा थुःशासनेन च विकर्णेन च वीरेण तदा नन्थॊपनन्थकैः 9 चित्रसेनेन सहिताः सहिताः पाणिभथ्रकैः भीष्मम एवाभिरक्षन्तु सह सैन्यपुरस्कृताः 10 ततॊ थरॊणश च भीष्मश च तव पुत्रश च मारिष अव्यूहन्त महाव्यूहं पाण्डूनां परतिबाधने 11 भीष्मः सैन्येन महता समन्तात परिवारितः ययौ परकर्षन महतीं वाहिनीं सुरराड इव 12 तम अन्वयान महेष्वासॊ भारथ्वाजः परतापवान कुन्तलैश च थशार्णैश च मागधैश च विशां पते 13 विथर्भैर मेकलैश चैव कर्णप्रावरणैर अपि सहिताः सर्वसैन्येन भीष्मम आहवशॊभिनम 14 गान्धाराः सिन्धुसौवीराः शिबयॊ ऽद वसातयः शकुनिश च सवसैन्येन भारथ्वाजम अपालयत 15 ततॊ थुर्यॊधनॊ राजा सहितः सर्वसॊथरैः अश्वातकैर विकर्णैश च तदा शर्मिल कॊसलैः 16 थरथैश चूचुपैश चैव तदा कषुथ्रकमालवैः अभ्यरक्षत संहृष्टः सौबलेयस्य वाहिनीम 17 भूरिश्रवाः शलः शल्यॊ भगथत्तश च मारिष विन्थानुविन्थाव आवन्त्यौ वामं पार्श्वम अपालयन 18 सौमथत्तिः सुशर्मा च काम्बॊजश च सुथक्षिणः शतायुश च शरुतायुश च थक्षिणं पार्श्वम आस्दिताः 19 अश्वत्दामा कृपश चैव कृतवर्मा च सात्वतः महत्या सेनया सार्धं सेना पृष्ठे वयवस्दिताः 20 पृष्ठगॊपास तु तस्यासन नानाथेश्या जनेश्वराः केतुमान वसु थानश च पुत्रः काश्यस्य चाभिभूः 21 ततस ते तावकाः सर्वे हृष्टा युथ्धाय भारत थध्मुः शङ्खान मुथा युक्ताः सिंहनाथांश च नाथयन 22 तेषां शरुत्वा तु हृष्टानां कुरुवृथ्धः पितामहः सिंहनाथं विनथ्यॊच्चैः शङ्खं थध्मौ परतापवान 23 ततः शङ्खाश च भेर्यश च पेश्यश च विविधाः परैः आनकाश चाभ्यहन्यन्त स शब्थस तुमुलॊ ऽभवत 24 ततः शवेतैर हयैर युक्ते महति सयन्थने सदितौ परथध्मतुः शङ्खवरौ हेमरत्नपरिष्कृतौ 25 पाञ्चजन्यं हृषीकेशॊ थेवथत्तं धनंजयः पौण्ड्रं थध्मौ महाशङ्खं भीमकर्मा वृकॊथरः 26 अनन्तविजयं राजा कुन्तीपुत्रॊ युधिष्ठिरः नकुलः सहथेवश च सुघॊषमणिपुष्पकौ 27 काशिराजश च शैब्यश च शिखण्डी च महारदः धृष्टथ्युम्नॊ विराटश च सात्यकिश च महायशाः 28 पाञ्चाल्यश च महेष्वासॊ थरौपथ्याः पञ्च चात्मजाः सर्वे थध्मुर महाशङ्खान सिंहनाथांश च नेथिरे 29 स घॊषः सुमहांस तत्र वीरैस तैः समुथीरितः नभश च पृदिवीं चैव तुमुलॊ वयनुनाथयत 30 एवम एते महाराज परहृष्टाः कुरुपाण्डवाः पुनर युथ्धाय संजग्मुस तापयानाः परस्परम |
1
[s] krauñcaṃ tato mahāvyūham abhedyaṃ tanayas tava vyūḍhaṃ dṛṣṭvā mahāghoraṃ pārthenāmita tejasā 2 ācāryam upasaṃgamya kṛpaṃ śalyaṃ ca māriṣa saumadattiṃ vikarṇaṃ ca aśvatthāmānam eva ca 3 duḥśāsanādīn bhrātṝṃś ca sa sarvān eva bhārata anyāṃś ca subahūñ śūrān yuddhāya samupāgatān 4 prāhedaṃ vacanaṃ kāle harṣayaṃs tanayas tava nānāśastrapraharaṇāḥ sarve śastrāstravedinaḥ 5 ekaikaśaḥ samarthāhi yūyaṃ sarve mahārathāḥ pāṇḍuputrān raṇe hantuṃ sa sainyān kim u saṃhatāḥ 6 aparyāptaṃ tad asmākaṃ balaṃ bhīṣmābhirakṣitam paryāptaṃ tv idam eteṣāṃ balaṃ pārthiva sattamāḥ 7 saṃsthānāḥ śūrasenāś ca veṇikāḥ kukurās tathā ārevakās trigartāś ca madrakā yavanās tathā 8 śatruṃjayena sahitās tathā duḥśāsanena ca vikarṇena ca vīreṇa tathā nandopanandakaiḥ 9 citrasenena sahitāḥ sahitāḥ pāṇibhadrakaiḥ bhīṣmam evābhirakṣantu saha sainyapuraskṛtāḥ 10 tato droṇaś ca bhīṣmaś ca tava putraś ca māriṣa avyūhanta mahāvyūhaṃ pāṇḍūnāṃ pratibādhane 11 bhīṣmaḥ sainyena mahatā samantāt parivāritaḥ yayau prakarṣan mahatīṃ vāhinīṃ surarāḍ iva 12 tam anvayān maheṣvāso bhāradvājaḥ pratāpavān kuntalaiś ca daśārṇaiś ca māgadhaiś ca viśāṃ pate 13 vidarbhair mekalaiś caiva karṇaprāvaraṇair api sahitāḥ sarvasainyena bhīṣmam āhavaśobhinam 14 gāndhārāḥ sindhusauvīrāḥ śibayo 'tha vasātayaḥ śakuniś ca svasainyena bhāradvājam apālayat 15 tato duryodhano rājā sahitaḥ sarvasodaraiḥ aśvātakair vikarṇaiś ca tathā śarmila kosalaiḥ 16 daradaiś cūcupaiś caiva tathā kṣudrakamālavaiḥ abhyarakṣata saṃhṛṣṭaḥ saubaleyasya vāhinīm 17 bhūriśravāḥ śalaḥ śalyo bhagadattaś ca māriṣa vindānuvindāv āvantyau vāmaṃ pārśvam apālayan 18 saumadattiḥ suśarmā ca kāmbojaś ca sudakṣiṇaḥ śatāyuś ca śrutāyuś ca dakṣiṇaṃ pārśvam āsthitāḥ 19 aśvatthāmā kṛpaś caiva kṛtavarmā ca sātvataḥ mahatyā senayā sārdhaṃ senā pṛṣṭhe vyavasthitāḥ 20 pṛṣṭhagopās tu tasyāsan nānādeśyā janeśvarāḥ ketumān vasu dānaś ca putraḥ kāśyasya cābhibhūḥ 21 tatas te tāvakāḥ sarve hṛṣṭā yuddhāya bhārata dadhmuḥ śaṅkhān mudā yuktāḥ siṃhanādāṃś ca nādayan 22 teṣāṃ śrutvā tu hṛṣṭānāṃ kuruvṛddhaḥ pitāmahaḥ siṃhanādaṃ vinadyoccaiḥ śaṅkhaṃ dadhmau pratāpavān 23 tataḥ śaṅkhāś ca bheryaś ca peśyaś ca vividhāḥ paraiḥ ānakāś cābhyahanyanta sa śabdas tumulo 'bhavat 24 tataḥ śvetair hayair yukte mahati syandane sthitau pradadhmatuḥ śaṅkhavarau hemaratnapariṣkṛtau 25 pāñcajanyaṃ hṛṣīkeśo devadattaṃ dhanaṃjayaḥ pauṇḍraṃ dadhmau mahāśaṅkhaṃ bhīmakarmā vṛkodaraḥ 26 anantavijayaṃ rājā kuntīputro yudhiṣṭhiraḥ nakulaḥ sahadevaś ca sughoṣamaṇipuṣpakau 27 kāśirājaś ca śaibyaś ca śikhaṇḍī ca mahārathaḥ dhṛṣṭadyumno virāṭaś ca sātyakiś ca mahāyaśāḥ 28 pāñcālyaś ca maheṣvāso draupadyāḥ pañca cātmajāḥ sarve dadhmur mahāśaṅkhān siṃhanādāṃś ca nedire 29 sa ghoṣaḥ sumahāṃs tatra vīrais taiḥ samudīritaḥ nabhaś ca pṛthivīṃ caiva tumulo vyanunādayat 30 evam ete mahārāja prahṛṣṭāḥ kurupāṇḍavāḥ punar yuddhāya saṃjagmus tāpayānāḥ parasparam |