|
1
[जनम] यत तत तथा महाब्रह्मँल लॊमशॊ वाक्यम अब्रवीत इन्थ्रस्य वचनाथ एत्य पाण्डुपुत्रं युधिष्ठिरम 2 यच चापि ते भयं तीव्रं न च कीर्तयसे कव चित तच चाप्य अपहरिष्यामि सव्यसाचाव इहागते 3 किं नु तथ विथुषां शरेष्ठ कर्णं परति महथ भयम आसीन न च स धर्मात्मा कदयाम आस कस्य चित 4 [वै] अहं ते राजशार्थूल कदयामि कदाम इमाम पृच्छते भरतश्रेष्ठ शुश्रूषस्व गिरं मम 5 थवाथशे समतिक्रान्ते वर्षे पराप्ते तरयॊथशे पाण्डूनां हितकृच छक्रः कर्णं भिक्षितुम उथ्यतः 6 अभिप्रायम अदॊ जञात्वा महेन्थ्रस्य विभावसुः कुण्डलार्दे महाराज सूर्यः कर्णम उपागमत 7 महार्हे शयने वीरं सपर्ध्यास्तरण संवृते शयानम अभिविश्वस्तं बरह्मण्यं सत्यवाथिनम 8 सवप्नान्ते निशि राजेन्थ्र थर्शयाम आस रश्मिवान कृपया परयाविष्टः पुत्रस्नेहाच च भारत 9 बराह्मणॊ वेथविथ भूत्वा सूर्यॊ यॊगाथ धि रूपवान हितार्दम अब्रवीत कर्णं सान्त्वपूर्वम इथं वचः 10 कर्ण मथ्वचनं तात शृणु सत्यभृतां वर बरुवतॊ ऽथय महाबाहॊ सौहृथात परमं हितम 11 उपायास्यति शक्रस तवां पाण्डवानां हितेप्सया बराह्मण छथ्मना कर्ण कुण्डलापजिहीर्षया 12 विथितं तेन शीलं ते सर्वस्य जगतस तदा यदा तवं भिक्षितः सथ्भिर थथास्य एव न याचसे 13 तवं हि तात थथास्य एव बराह्मणेभ्यः परयाचितः वित्तं यच चान्यथ अप्य आहुर न परत्याख्यासि कर्हि चित 14 तं तवाम एवंविधं जञात्वा सवयं वै पाकशासनः आगन्ता कुण्डलार्दाय कवचं चैव भिक्षितुम 15 तस्मै परयाचमानाय न थेये कुण्डले तवया अनुनेयः परं शक्त्या शरेय एतथ धि ते परम 16 कुण्डलार्दे बरुवंस तात कारणैर बहुभिस तवया अन्यैर बहुविधैर वित्तैः स निवार्यः पुनः पुनः 17 रत्नैः सत्रीभिस तदा भॊगैर धनैर बहुविधैर अपि निथर्शनैश च बहुभिः कुण्डलेप्सुः पुरंथरः 18 यथि थास्यसि कर्ण तवं सहजे कुण्डले शुभे आयुर अः परक्षयं गत्वा मृत्यॊर वशम उपेष्यसि 19 कवचेन च संयुक्तः कुण्डलाभ्यां च मानथ अवध्यस तवं रणे ऽरीणाम इति विथ्धि वचॊ मम 20 अमृताथ उत्दितं हय एतथ उभयं रत्नसंभवम तस्माथ रक्ष्यं तवया कर्ण जीवितं चेत परियं तव 21 [कर्ण] कॊ माम एवं भवान पराह थर्शयन सौहृथं परम कामया भगवन बरूहि हॊ भवान थविज वेषधृक 22 [बरा] अहं तात सहस्रांशुः सौहृथात तवां निथर्शये कुरुष्वैतथ वचॊ मे तवम एतच छरेयॊ परं हि ते 23 [कर्ण] शरेय एव ममात्यन्तं यस्य मे गॊपतिः परभुः परवक्ताथ्य हितान्वेषी शृणु चेथं वचॊ मम 24 परसाथये तवां वरथं परणयाच च बरवीम्य अहम न निवार्यॊ वरताथ अस्माथ अहं यथ्य अस्मि ते परियः 25 वरतं वै मम लॊकॊ ऽयं वेत्ति कृत्स्नॊ विभावसॊ यदाहं थविजमुख्येभ्यॊ थथ्यां पराणान अपि धरुवम 26 यथ्य आगच्छति शक्रॊ मां बराह्मण छथ्मनावृतः हितार्दं पाण्डुपुत्राणां खेचरॊत्तम भिक्षितुम 27 थास्यामि विबुधश्रेष्ठ कुण्डले वर्म चॊत्तमम न मे कीर्तिः परणश्येत तरिषु लॊकेषु विश्रुता 28 मथ्विधस्यायशस्यं हि न युक्तं पराणरक्षणम युक्तंहि यशसा युक्तं मरणं लॊकसंमतम 29 सॊ ऽहम इन्थ्राय थास्यामि कुण्डले सह वर्मणा यथि मां बलवृत्रघ्नॊ भिक्षार्दम उपयास्यति 30 हितार्दं पाण्डुपुत्राणां कुण्डले मे परयाचितुम तन मे कीर्तिकरं लॊके तस्याकीर्तिर भविष्यति 31 वृणॊमि कीर्तिं लॊके हि जीवितेनापि भानुमन कीर्तिमान अश्नुते सवर्गं हीनकीर्तिस तु नश्यति 32 कीर्तिर हि पुरुषं लॊके संजीवयति मातृवत अकीर्तिर जीवितं हन्ति जीवतॊ ऽपि शरीरिणः 33 अयं पुराणः शलॊकॊ हि सवयं गीतॊ विभावसॊ धात्रा लॊकेश्वर यदा कीर्तिर आयुर नरस्य वै 34 पुरुषस्य परे लॊके कीर्तिर एव परायणम इह लॊके विशुथ्धा च कीर्तिर आयुर विवर्धनी 35 सॊ ऽहं शरीरजे थत्त्वा कीर्तिं पराप्स्यामि शाश्वतीम थत्त्वा च विधिवथ थानं बराह्मणेभ्यॊ यदाविधि 36 हुत्वा शरीरं संग्रामे कृत्वा कर्म सुथुष्करम विजित्य वा परान आजौ यशॊ पराप्स्यामि केवलम 37 भीतानाम अभयं थत्त्वा संग्रामे जीवितार्दिनाम वृथ्धान बालान थविजातींश च मॊक्षयित्वा महाभयात 38 पराप्स्यामि परमं लॊके यशः सवर्भानु सूथन जीवितेनापि मे रक्ष्या कीर्तिस तथ विथ्धि मे वरतम 39 सॊ ऽहं थत्त्वा मघवते भिक्षाम एताम अनुत्तमाम बराह्मण छथ्मिने थेवलॊके गन्ता परां गतिम |
1
[janam] yat tat tadā mahābrahmaṁl lomaśo vākyam abravīt indrasya vacanād etya pāṇḍuputraṃ yudhiṣṭhiram 2 yac cāpi te bhayaṃ tīvraṃ na ca kīrtayase kva cit tac cāpy apahariṣyāmi savyasācāv ihāgate 3 kiṃ nu tad viduṣāṃ śreṣṭha karṇaṃ prati mahad bhayam āsīn na ca sa dharmātmā kathayām āsa kasya cit 4 [vai] ahaṃ te rājaśārdūla kathayāmi kathām imām pṛcchate bharataśreṣṭha śuśrūṣasva giraṃ mama 5 dvādaśe samatikrānte varṣe prāpte trayodaśe pāṇḍūnāṃ hitakṛc chakraḥ karṇaṃ bhikṣitum udyataḥ 6 abhiprāyam atho jñātvā mahendrasya vibhāvasuḥ kuṇḍalārthe mahārāja sūryaḥ karṇam upāgamat 7 mahārhe śayane vīraṃ spardhyāstaraṇa saṃvṛte śayānam abhiviśvastaṃ brahmaṇyaṃ satyavādinam 8 svapnānte niśi rājendra darśayām āsa raśmivān kṛpayā parayāviṣṭaḥ putrasnehāc ca bhārata 9 brāhmaṇo vedavid bhūtvā sūryo yogād dhi rūpavān hitārtham abravīt karṇaṃ sāntvapūrvam idaṃ vacaḥ 10 karṇa madvacanaṃ tāta śṛṇu satyabhṛtāṃ vara bruvato 'dya mahābāho sauhṛdāt paramaṃ hitam 11 upāyāsyati śakras tvāṃ pāṇḍavānāṃ hitepsayā brāhmaṇa chadmanā karṇa kuṇḍalāpajihīrṣayā 12 viditaṃ tena śīlaṃ te sarvasya jagatas tathā yathā tvaṃ bhikṣitaḥ sadbhir dadāsy eva na yācase 13 tvaṃ hi tāta dadāsy eva brāhmaṇebhyaḥ prayācitaḥ vittaṃ yac cānyad apy āhur na pratyākhyāsi karhi cit 14 taṃ tvām evaṃvidhaṃ jñātvā svayaṃ vai pākaśāsanaḥ āgantā kuṇḍalārthāya kavacaṃ caiva bhikṣitum 15 tasmai prayācamānāya na deye kuṇḍale tvayā anuneyaḥ paraṃ śaktyā śreya etad dhi te param 16 kuṇḍalārthe bruvaṃs tāta kāraṇair bahubhis tvayā anyair bahuvidhair vittaiḥ sa nivāryaḥ punaḥ punaḥ 17 ratnaiḥ strībhis tathā bhogair dhanair bahuvidhair api nidarśanaiś ca bahubhiḥ kuṇḍalepsuḥ puraṃdaraḥ 18 yadi dāsyasi karṇa tvaṃ sahaje kuṇḍale śubhe āyur aḥ prakṣayaṃ gatvā mṛtyor vaśam upeṣyasi 19 kavacena ca saṃyuktaḥ kuṇḍalābhyāṃ ca mānada avadhyas tvaṃ raṇe 'rīṇām iti viddhi vaco mama 20 amṛtād utthitaṃ hy etad ubhayaṃ ratnasaṃbhavam tasmād rakṣyaṃ tvayā karṇa jīvitaṃ cet priyaṃ tava 21 [karṇa] ko mām evaṃ bhavān prāha darśayan sauhṛdaṃ param kāmayā bhagavan brūhi ho bhavān dvija veṣadhṛk 22 [brā] ahaṃ tāta sahasrāṃśuḥ sauhṛdāt tvāṃ nidarśaye kuruṣvaitad vaco me tvam etac chreyo paraṃ hi te 23 [karṇa] śreya eva mamātyantaṃ yasya me gopatiḥ prabhuḥ pravaktādya hitānveṣī śṛṇu cedaṃ vaco mama 24 prasādaye tvāṃ varadaṃ praṇayāc ca bravīmy aham na nivāryo vratād asmād ahaṃ yady asmi te priyaḥ 25 vrataṃ vai mama loko 'yaṃ vetti kṛtsno vibhāvaso yathāhaṃ dvijamukhyebhyo dadyāṃ prāṇān api dhruvam 26 yady āgacchati śakro māṃ brāhmaṇa chadmanāvṛtaḥ hitārthaṃ pāṇḍuputrāṇāṃ khecarottama bhikṣitum 27 dāsyāmi vibudhaśreṣṭha kuṇḍale varma cottamam na me kīrtiḥ praṇaśyeta triṣu lokeṣu viśrutā 28 madvidhasyāyaśasyaṃ hi na yuktaṃ prāṇarakṣaṇam yuktaṃhi yaśasā yuktaṃ maraṇaṃ lokasaṃmatam 29 so 'ham indrāya dāsyāmi kuṇḍale saha varmaṇā yadi māṃ balavṛtraghno bhikṣārtham upayāsyati 30 hitārthaṃ pāṇḍuputrāṇāṃ kuṇḍale me prayācitum tan me kīrtikaraṃ loke tasyākīrtir bhaviṣyati 31 vṛṇomi kīrtiṃ loke hi jīvitenāpi bhānuman kīrtimān aśnute svargaṃ hīnakīrtis tu naśyati 32 kīrtir hi puruṣaṃ loke saṃjīvayati mātṛvat akīrtir jīvitaṃ hanti jīvato 'pi śarīriṇaḥ 33 ayaṃ purāṇaḥ śloko hi svayaṃ gīto vibhāvaso dhātrā lokeśvara yathā kīrtir āyur narasya vai 34 puruṣasya pare loke kīrtir eva parāyaṇam iha loke viśuddhā ca kīrtir āyur vivardhanī 35 so 'haṃ śarīraje dattvā kīrtiṃ prāpsyāmi śāśvatīm dattvā ca vidhivad dānaṃ brāhmaṇebhyo yathāvidhi 36 hutvā śarīraṃ saṃgrāme kṛtvā karma suduṣkaram vijitya vā parān ājau yaśo prāpsyāmi kevalam 37 bhītānām abhayaṃ dattvā saṃgrāme jīvitārthinām vṛddhān bālān dvijātīṃś ca mokṣayitvā mahābhayāt 38 prāpsyāmi paramaṃ loke yaśaḥ svarbhānu sūdana jīvitenāpi me rakṣyā kīrtis tad viddhi me vratam 39 so 'haṃ dattvā maghavate bhikṣām etām anuttamām brāhmaṇa chadmine devaloke gantā parāṃ gatim |