|
1
[वै] ततस तानि महार्हाणि थिव्यानि भरतर्षभः बहूनि बहुरूपाणि विरजांसि समाथथे 2 ततॊ वायुर महाञ शीघ्रॊ नीचैः शर्कर कर्षणः पराथुरासीत खरस्पर्शः संग्रामम अभिचॊथयन 3 पपात महती चॊल्का सनिर्घाता महाप्रभा निष्प्रभश चाभवत सूर्यश छन्नरश्मिस तमॊवृतः 4 निर्घातश चाभवथ भीमॊ भीमे विक्रमम आस्दिते चचाल पृदिवी चापि पांसुवर्षं पपात च 5 सलॊहिता थिशश चासन खरवाचॊ मृगथ्विजाः तमॊवृतम अभूत सर्वं न परज्ञायत किं चन 6 तथ अथ्भुतम अभिप्रेक्ष्य धर्मपुत्रॊ युधिष्ठिरः उवाच वथतां शरेष्ठः कॊ ऽसमान अभिभविष्यति 7 सज्जीभवत भथ्रं वः पाण्डवा युथ्धथुर्मथाः यदा रूपाणि पश्यामि सवभ्यग्रॊ नः पराक्रमः 8 एवम उक्त्वा ततॊ राजा वीक्षां चक्रे समन्ततः अपश्यमानॊ भीमं च धर्मराजॊ युधिष्ठिरः 9 तत्र कृष्णां यमौ चैव समीपस्दान अरिंथमः पप्रच्छ भरातरं भीमं भीमकर्माणम आहवे 10 कच चिन न भीमः पाञ्चालि किं चित कृत्यं चिकीर्षति कृतवान अपि वा वीरः साहसं साहस परियः 11 इमे हय अकस्माथ उत्पाता महासमरथर्शिनः थर्शयन्तॊ भयं तीव्रं पराथुर्भूताः समन्ततः 12 तं तदा वाथिनं कृष्णा परत्युवाच मनस्विनी परिया परियं चिकीर्षन्ती महिषी चारुहासिनी 13 यत तत सौगन्धिकं राजन्न आहृतं मातरिश्वना तन मया भीमसेनस्य परीतयाथ्यॊपपाथितम 14 अपि चॊक्तॊ मया वीरॊ यथि पश्येथ बहून्य अपि तानि सर्वाण्य उपाथाय शीघ्रम आगम्यताम इति 15 स तु नूनं महाबाहुः परियार्दं मम पाण्डवः पराग उथीचीं थिशं राजंस तान्य आहर्तुम इतॊ गतः 16 उक्तस तव एवं तया राजा यमाव इथम अदाब्रवीत गच्छाम सहितास तूर्णं येन यातॊ वृकॊथरः 17 वहन्तु राक्षसा विप्रान यदा शरान्तान यदा कृशान तवम अप्य अमरसंकाश वह कृष्णां घटॊत्कच 18 वयक्तं थूरम इतॊ भीमः परविष्ट इति मे मतिः चिरं च तस्य कालॊ ऽयं स च वायुसमॊ जवे 19 तरस्वी वैनतेयस्य सथृशॊ भुवि लङ्घने उत्पतेथ अपि चाकाशं निपतेच च यदेच्छकम 20 तम अन्वियाम भवतां परभावाथ रजनीचराः पुरा स नापराध्नॊति सिधानां बरह्मवाथिनाम 21 तदेत्य उक्त्वा तु ते सर्वे हैडिम्ब परमुखास तथा उथ्थेशज्ञाः कुबेरस्य नलिन्या भरतर्षभः 22 आथाय पाण्डवांश चैव तांश च विप्रान अनेकशः लॊमशेनैव सहिताः परययुः परीतमानसाः 23 ते गत्वा सहिताः सर्वे थथृशुस तत्र कानने परफुल्लपङ्कज वतीं नलिनीं सुमनॊहराम 24 तं च भीमं महात्मानं तस्यास तीरे वयवस्दिरम थथृशुर निहतां चैव यक्षान सुविपुलेक्षणान 25 उथ्यम्य च गथां थॊर्भ्यां नथीतीरे वयवस्दितम परजा संक्षेप समये थण्डहस्तम इवान्तकम 26 तं थृष्ट्वा धर्मराजस तु परिष्वज्य पुनः पुनः उवाच शलक्ष्णया वाचा कौन्तेय किम इथं कृतम 27 साहसं बत भथ्रं ते थेवानाम अपि चाप्रियम पुनर एवं न कर्तव्यं मम चेथ इच्छसि परियम 28 अनुशास्य च कौन्तेयं पथ्मानि परतिगृह्य च तस्याम एव नलिन्यां ते विजह्रुर अमरॊपमाः 29 एतस्मिन्न एव काले तु परगृहीतशिलायुधाः पराथुरासन महाकायास तस्यॊथ्यानस्य रक्षिणः 30 ते थृष्ट्वा धर्मराजानं थेवर्षिं चापि लॊमशम नकुलं सहथेवं च तदान्यान बराह्मणर्षभान विनयेनानताः सर्वे परणिपेतुश च भारत 31 सान्त्विता धर्मराजेन परसेथुः कषणथाचराः विथिताश च कुबेरस्य ततस ते नरपुंगवाः ऊषुर नातिचिरं कालं रममाणाः कुरूथ्वहाः |
1
[vai] tatas tāni mahārhāṇi divyāni bharatarṣabhaḥ bahūni bahurūpāṇi virajāṃsi samādade 2 tato vāyur mahāñ śīghro nīcaiḥ śarkara karṣaṇaḥ prādurāsīt kharasparśaḥ saṃgrāmam abhicodayan 3 papāta mahatī colkā sanirghātā mahāprabhā niṣprabhaś cābhavat sūryaś channaraśmis tamovṛtaḥ 4 nirghātaś cābhavad bhīmo bhīme vikramam āsthite cacāla pṛthivī cāpi pāṃsuvarṣaṃ papāta ca 5 salohitā diśaś cāsan kharavāco mṛgadvijāḥ tamovṛtam abhūt sarvaṃ na prajñāyata kiṃ cana 6 tad adbhutam abhiprekṣya dharmaputro yudhiṣṭhiraḥ uvāca vadatāṃ śreṣṭhaḥ ko 'smān abhibhaviṣyati 7 sajjībhavata bhadraṃ vaḥ pāṇḍavā yuddhadurmadāḥ yathā rūpāṇi paśyāmi svabhyagro naḥ parākramaḥ 8 evam uktvā tato rājā vīkṣāṃ cakre samantataḥ apaśyamāno bhīmaṃ ca dharmarājo yudhiṣṭhiraḥ 9 tatra kṛṣṇāṃ yamau caiva samīpasthān ariṃdamaḥ papraccha bhrātaraṃ bhīmaṃ bhīmakarmāṇam āhave 10 kac cin na bhīmaḥ pāñcāli kiṃ cit kṛtyaṃ cikīrṣati kṛtavān api vā vīraḥ sāhasaṃ sāhasa priyaḥ 11 ime hy akasmād utpātā mahāsamaradarśinaḥ darśayanto bhayaṃ tīvraṃ prādurbhūtāḥ samantataḥ 12 taṃ tathā vādinaṃ kṛṣṇā pratyuvāca manasvinī priyā priyaṃ cikīrṣantī mahiṣī cāruhāsinī 13 yat tat saugandhikaṃ rājann āhṛtaṃ mātariśvanā tan mayā bhīmasenasya prītayādyopapāditam 14 api cokto mayā vīro yadi paśyed bahūny api tāni sarvāṇy upādāya śīghram āgamyatām iti 15 sa tu nūnaṃ mahābāhuḥ priyārthaṃ mama pāṇḍavaḥ prāg udīcīṃ diśaṃ rājaṃs tāny āhartum ito gataḥ 16 uktas tv evaṃ tayā rājā yamāv idam athābravīt gacchāma sahitās tūrṇaṃ yena yāto vṛkodaraḥ 17 vahantu rākṣasā viprān yathā śrāntān yathā kṛśān tvam apy amarasaṃkāśa vaha kṛṣṇāṃ ghaṭotkaca 18 vyaktaṃ dūram ito bhīmaḥ praviṣṭa iti me matiḥ ciraṃ ca tasya kālo 'yaṃ sa ca vāyusamo jave 19 tarasvī vainateyasya sadṛśo bhuvi laṅghane utpated api cākāśaṃ nipatec ca yathecchakam 20 tam anviyāma bhavatāṃ prabhāvād rajanīcarāḥ purā sa nāparādhnoti sidhānāṃ brahmavādinām 21 tathety uktvā tu te sarve haiḍimba pramukhās tadā uddeśajñāḥ kuberasya nalinyā bharatarṣabhaḥ 22 ādāya pāṇḍavāṃś caiva tāṃś ca viprān anekaśaḥ lomaśenaiva sahitāḥ prayayuḥ prītamānasāḥ 23 te gatvā sahitāḥ sarve dadṛśus tatra kānane praphullapaṅkaja vatīṃ nalinīṃ sumanoharām 24 taṃ ca bhīmaṃ mahātmānaṃ tasyās tīre vyavasthiram dadṛśur nihatāṃ caiva yakṣān suvipulekṣaṇān 25 udyamya ca gadāṃ dorbhyāṃ nadītīre vyavasthitam prajā saṃkṣepa samaye daṇḍahastam ivāntakam 26 taṃ dṛṣṭvā dharmarājas tu pariṣvajya punaḥ punaḥ uvāca ślakṣṇayā vācā kaunteya kim idaṃ kṛtam 27 sāhasaṃ bata bhadraṃ te devānām api cāpriyam punar evaṃ na kartavyaṃ mama ced icchasi priyam 28 anuśāsya ca kaunteyaṃ padmāni pratigṛhya ca tasyām eva nalinyāṃ te vijahrur amaropamāḥ 29 etasminn eva kāle tu pragṛhītaśilāyudhāḥ prādurāsan mahākāyās tasyodyānasya rakṣiṇaḥ 30 te dṛṣṭvā dharmarājānaṃ devarṣiṃ cāpi lomaśam nakulaṃ sahadevaṃ ca tathānyān brāhmaṇarṣabhān vinayenānatāḥ sarve praṇipetuś ca bhārata 31 sāntvitā dharmarājena praseduḥ kṣaṇadācarāḥ viditāś ca kuberasya tatas te narapuṃgavāḥ ūṣur nāticiraṃ kālaṃ ramamāṇāḥ kurūdvahāḥ |