|
1
[वै] सुथीर्घम उष्णं निःश्वस्य धृतराष्ट्रॊ ऽमबिका सुतः अब्रवीत संजयं सूतम आमन्त्र्य भरतर्षभ 2 थेवपुत्रौ महाभागौ थेवराजसमथ्युती नकुलः सहथेवश च पाण्डवौ युथ्धथुर्मथौ 3 थृढायुधौ थूरपातौ युथ्धे च कृतनिश्चयौ शीघ्रहस्तौ थृढक्रॊधौ नित्ययुक्तौ तरस्विनौ 4 भीमार्जुनौ पुरॊधाय यथा तौ रणमूर्धनि सदास्येते सिंहविक्रान्ताव अश्विनाव इव थुःसहौ न शेषम इह पश्यामि तथा सैन्यस्य संजय 5 तौ हय अप्रतिरदौ युथ्धे थेवपुत्रौ महारदौ थरौपथ्यास तं परिक्लेशं न कषंस्येते तव अमर्षिणौ 6 वृष्णयॊ वा महेष्वासा पाञ्चाला वा महौजसः युधि सत्याभिसंधेन वासुथेवेन रक्षिताः परधक्ष्यन्ति रणे पार्दाः पुत्राणां मम वाहिनीम 7 राम कृष्ण परणीतानां वृष्णीनां सूतनन्थन न शक्यः सहितुं वेगः पर्वतैर अपि संयुगे 8 तेषां मध्ये महेष्वासॊ भीमॊ भीमपराक्रमः शक्यया वीर घातिन्या गथया विचरिष्यति 9 तदा गाण्डीवनिर्घॊषं विस्फूर्जितम इवाशनेः गथा वेगं च भीमस्य नालं सॊढुं नराधिपाः 10 ततॊ ऽहं सुहृथां वाचॊ थुर्यॊधन वशानुगः समरणीयाः समरिष्यामि मया या न कृताः पुरा 11 [स] वयतिक्रमॊ ऽयं सुमहांस तवया राजन्न उपेक्षितः समर्देनापि यन मॊहात पुत्रस ते न निवारितः 12 शरुत्वा हि निर्जितान थयूते पाण्डवान मधुसूथनः तवरितः काम्यके पार्दान समभावयथ अच्युतः 13 थरुपथस्य तदा पुत्रा धृष्टथ्युम्नपुरॊगमाः विराटॊ धृष्टकेतुश च केकयाश च महारदाः 14 तैश च यत कदितं तत्र थृष्ट्वा पार्दान पराजितान चारेण विथितं सर्वं तन मया वेथितं च ते 15 समागम्य वृतस तत्र पाण्डवैर मधुसूथनः सारद्ये फल्गुनस्याजौ तदेत्य आह च तान हरिः 16 अमर्षितॊ हि कृष्णॊ ऽपि थृष्ट्वा पार्दांस तदागतान कृष्णाजिनॊत्तरासङ्गान अब्रवीच च युधिष्ठिरम 17 या सा समृथ्धिः पार्दानाम इन्थ्रप्रस्दे बभूव ह राजसूये मया थृष्टा नृपैर अन्यैः सुथुर्लभा 18 यत्र सर्वान महीपालाञ शस्त्रतेजॊ भयार्थितान सवङ्गाङ्गान सपौण्ड्र उड्रान सचॊल थरविडान्धकान 19 सागरानूपगांश चैव ये च पत्तनवासिनः सिंहलान बर्बरान मलेच्छान ये च जाङ्गलवासिनः 20 पश्चिमानि च राज्यानि शतशः सागरान्तिकान पह्लवान थरथान सर्वान किरातान यवनाञ शकान 21 हारहूणांश च चीनांश च तुखारान सैन्धवांस तदा जागुडान रमठान मुण्डान सत्री राज्यान अद तङ्गणान 22 एते चान्ये च बहवॊ ये च ते भरतर्षभ आगतान अहम अथ्राक्षं यज्ञे ते परिवेषकान 23 सा ते समृथ्धिर यैर आत्ता चपला परतिसारिणी आथाय जीवितं तेषाम आहरिष्यामि ताम अहम 24 रामेण सह कौरव्य भीमार्जुनयमैस तदा अक्रूर गथ साम्बैश च परथ्युम्नेनाहुकेन च धृष्टथ्युम्नेन वीरेण शिशुपालात्मजेन च 25 थुर्यॊधनं रणे हत्वा सथ्यः कर्णं च भारत थुःशासनं सौबलेयं यश चान्यः परतियॊत्स्यते 26 ततस तवं हास्तिनपुरे भरातृभिः सहितॊ वसन धार्तराष्ट्रीं शरियं पराप्य परशाधि पृदिवीम इमाम 27 अदैनम अब्रवीथ राजा तस्मिन वीर समागमे शृण्वत्सु तेषु सर्वेषु धृष्टथ्युम्नमुखेषु च 28 परतिगृह्णामि ते वाचं सत्याम एतां जनार्थन अमित्रान मे महाबाहॊ सानुबन्धान हनिष्यसि 29 वर्षात तरयॊथशाथ ऊर्ध्वं सत्यं मां कुरु केशव परतिज्ञातॊ वनेवासॊ राजमध्ये मया हय अयम 30 तथ धर्मराज वचनं परतिश्रुत्य सभा सथः धृष्टथ्युम्न पुरॊगास ते शमयाम आसुर अञ्जसा केशवं मधुरैर वाक्यैः कालयुक्तैर अमर्षितम 31 पाञ्चालीं चाहुर अक्लिष्टां वासुथेवस्य शृण्वतः थुर्यॊधनस तव करॊधाथ थेवि तयक्ष्यति जीवितम परतिजानीम ते सत्यं मा शुचॊ वरवर्णिनि 32 ये सम ते कुपितां कृष्णे थृष्ट्वा तवां पराहसंस तथा मांसानि तेषां खाथन्तॊ हसिष्यन्ति मृगथ्विजाः 33 पास्यन्ति रुधिरं तेषां गृध्रा गॊमायवस तदा उत्तमाङ्गानि कर्षन्तॊ यैस तवं कृष्टा सभा तले 34 तेषां थरक्ष्यसि पाञ्चालि गात्राणि पृदिवीतले करव्याथैः कृष्यमाणानि भक्ष्यमाणानि चासकृत 35 परिक्लिष्टासि यैस तत्र यैश चापि समुपेक्षिता तेषाम उत्कृत्त शिरसां भूमिः पास्यति शॊणितम 36 एवं बहुविधा वाचस तथॊचुः पुरुषर्षभाः सर्वे तेजस्विनः शूराः सर्वे चाहतलक्षणाः 37 ते धर्मराजेन वृता वर्षाथ ऊर्ध्वं तरयॊथशात पुरस्कृत्यॊपयास्यन्ति वासुथेवं महारदाः 38 रामश च कृष्णश च धनंजयश च; परथ्युम्न साम्बौ युयुधान भीमौ माथ्री सुतौ केकयराजपुत्राः; पाञ्चाल पुत्राः सहधर्मराज्ञा 39 एतान सर्वाँल लॊकवीरान अजेयान; महात्मनः सानुबन्धान ससैन्यान कॊ जीवितार्दी समरे परत्युथीयात; करुथ्धान सिंहान केसरिणॊ यदैव 40 [धृ] यन माब्रवीथ विथुरॊ थयूतकाले; तवं पाण्डवाञ जेष्यसि चेन नरेन्थ्र धरुवं कुरूणाम अयम अन्तकालॊ; महाभयॊ भविता शॊणितौघः 41 मन्ये तदा तथ भवितेति सूत; यदा कषत्ता पराह वचः पुरा माम असंशयं भविता युथ्धम एतथ; गते काले पाण्डवानां यदॊक्तम |
1
[vai] sudīrgham uṣṇaṃ niḥśvasya dhṛtarāṣṭro 'mbikā sutaḥ abravīt saṃjayaṃ sūtam āmantrya bharatarṣabha 2 devaputrau mahābhāgau devarājasamadyutī nakulaḥ sahadevaś ca pāṇḍavau yuddhadurmadau 3 dṛḍhāyudhau dūrapātau yuddhe ca kṛtaniścayau śīghrahastau dṛḍhakrodhau nityayuktau tarasvinau 4 bhīmārjunau purodhāya yadā tau raṇamūrdhani sthāsyete siṃhavikrāntāv aśvināv iva duḥsahau na śeṣam iha paśyāmi tadā sainyasya saṃjaya 5 tau hy apratirathau yuddhe devaputrau mahārathau draupadyās taṃ parikleśaṃ na kṣaṃsyete tv amarṣiṇau 6 vṛṣṇayo vā maheṣvāsā pāñcālā vā mahaujasaḥ yudhi satyābhisaṃdhena vāsudevena rakṣitāḥ pradhakṣyanti raṇe pārthāḥ putrāṇāṃ mama vāhinīm 7 rāma kṛṣṇa praṇītānāṃ vṛṣṇīnāṃ sūtanandana na śakyaḥ sahituṃ vegaḥ parvatair api saṃyuge 8 teṣāṃ madhye maheṣvāso bhīmo bhīmaparākramaḥ śakyayā vīra ghātinyā gadayā vicariṣyati 9 tathā gāṇḍīvanirghoṣaṃ visphūrjitam ivāśaneḥ gadā vegaṃ ca bhīmasya nālaṃ soḍhuṃ narādhipāḥ 10 tato 'haṃ suhṛdāṃ vāco duryodhana vaśānugaḥ smaraṇīyāḥ smariṣyāmi mayā yā na kṛtāḥ purā 11 [s] vyatikramo 'yaṃ sumahāṃs tvayā rājann upekṣitaḥ samarthenāpi yan mohāt putras te na nivāritaḥ 12 śrutvā hi nirjitān dyūte pāṇḍavān madhusūdanaḥ tvaritaḥ kāmyake pārthān samabhāvayad acyutaḥ 13 drupadasya tathā putrā dhṛṣṭadyumnapurogamāḥ virāṭo dhṛṣṭaketuś ca kekayāś ca mahārathāḥ 14 taiś ca yat kathitaṃ tatra dṛṣṭvā pārthān parājitān cāreṇa viditaṃ sarvaṃ tan mayā veditaṃ ca te 15 samāgamya vṛtas tatra pāṇḍavair madhusūdanaḥ sārathye phalgunasyājau tathety āha ca tān hariḥ 16 amarṣito hi kṛṣṇo 'pi dṛṣṭvā pārthāṃs tathāgatān kṛṣṇājinottarāsaṅgān abravīc ca yudhiṣṭhiram 17 yā sā samṛddhiḥ pārthānām indraprasthe babhūva ha rājasūye mayā dṛṣṭā nṛpair anyaiḥ sudurlabhā 18 yatra sarvān mahīpālāñ śastratejo bhayārditān savaṅgāṅgān sapauṇḍr uḍrān sacola draviḍāndhakān 19 sāgarānūpagāṃś caiva ye ca pattanavāsinaḥ siṃhalān barbarān mlecchān ye ca jāṅgalavāsinaḥ 20 paścimāni ca rājyāni śataśaḥ sāgarāntikān pahlavān daradān sarvān kirātān yavanāñ śakān 21 hārahūṇāṃś ca cīnāṃś ca tukhārān saindhavāṃs tathā jāguḍān ramaṭhān muṇḍān strī rājyān atha taṅgaṇān 22 ete cānye ca bahavo ye ca te bharatarṣabha āgatān aham adrākṣaṃ yajñe te pariveṣakān 23 sā te samṛddhir yair āttā capalā pratisāriṇī ādāya jīvitaṃ teṣām āhariṣyāmi tām aham 24 rāmeṇa saha kauravya bhīmārjunayamais tathā akrūra gada sāmbaiś ca pradyumnenāhukena ca dhṛṣṭadyumnena vīreṇa śiśupālātmajena ca 25 duryodhanaṃ raṇe hatvā sadyaḥ karṇaṃ ca bhārata duḥśāsanaṃ saubaleyaṃ yaś cānyaḥ pratiyotsyate 26 tatas tvaṃ hāstinapure bhrātṛbhiḥ sahito vasan dhārtarāṣṭrīṃ śriyaṃ prāpya praśādhi pṛthivīm imām 27 athainam abravīd rājā tasmin vīra samāgame śṛṇvatsu teṣu sarveṣu dhṛṣṭadyumnamukheṣu ca 28 pratigṛhṇāmi te vācaṃ satyām etāṃ janārdana amitrān me mahābāho sānubandhān haniṣyasi 29 varṣāt trayodaśād ūrdhvaṃ satyaṃ māṃ kuru keśava pratijñāto vanevāso rājamadhye mayā hy ayam 30 tad dharmarāja vacanaṃ pratiśrutya sabhā sadaḥ dhṛṣṭadyumna purogās te śamayām āsur añjasā keśavaṃ madhurair vākyaiḥ kālayuktair amarṣitam 31 pāñcālīṃ cāhur akliṣṭāṃ vāsudevasya śṛṇvataḥ duryodhanas tava krodhād devi tyakṣyati jīvitam pratijānīma te satyaṃ mā śuco varavarṇini 32 ye sma te kupitāṃ kṛṣṇe dṛṣṭvā tvāṃ prāhasaṃs tadā māṃsāni teṣāṃ khādanto hasiṣyanti mṛgadvijāḥ 33 pāsyanti rudhiraṃ teṣāṃ gṛdhrā gomāyavas tathā uttamāṅgāni karṣanto yais tvaṃ kṛṣṭā sabhā tale 34 teṣāṃ drakṣyasi pāñcāli gātrāṇi pṛthivītale kravyādaiḥ kṛṣyamāṇāni bhakṣyamāṇāni cāsakṛt 35 parikliṣṭāsi yais tatra yaiś cāpi samupekṣitā teṣām utkṛtta śirasāṃ bhūmiḥ pāsyati śoṇitam 36 evaṃ bahuvidhā vācas tadocuḥ puruṣarṣabhāḥ sarve tejasvinaḥ śūrāḥ sarve cāhatalakṣaṇāḥ 37 te dharmarājena vṛtā varṣād ūrdhvaṃ trayodaśāt puraskṛtyopayāsyanti vāsudevaṃ mahārathāḥ 38 rāmaś ca kṛṣṇaś ca dhanaṃjayaś ca; pradyumna sāmbau yuyudhāna bhīmau mādrī sutau kekayarājaputrāḥ; pāñcāla putrāḥ sahadharmarājñā 39 etān sarvāṁl lokavīrān ajeyān; mahātmanaḥ sānubandhān sasainyān ko jīvitārthī samare pratyudīyāt; kruddhān siṃhān kesariṇo yathaiva 40 [dhṛ] yan mābravīd viduro dyūtakāle; tvaṃ pāṇḍavāñ jeṣyasi cen narendra dhruvaṃ kurūṇām ayam antakālo; mahābhayo bhavitā śoṇitaughaḥ 41 manye tathā tad bhaviteti sūta; yathā kṣattā prāha vacaḥ purā mām asaṃśayaṃ bhavitā yuddham etad; gate kāle pāṇḍavānāṃ yathoktam |