|
1
[भि] संधिं कृत्वैव कालेन अन्तकेन पतत्रिणा अनन्तेनाप्रमेयेन सरॊतसा सर्वहारिणा 2 परत्यक्षं मन्यसे कालं मर्त्यः सन कालबन्धनः फेनधर्मा महाराज फलधर्मा तदैव च 3 निमेषाथ अपि कौन्तेय यस्यायुर अपचीयते सूच्येवाञ्जन चूर्णस्य किम इति परतिपालयेत 4 यॊ नूनम अमितायुः सयाथ अद वापि परमाणवित स कालं वै परतीक्षेत सर्वप्रत्यक्षथर्शिवान 5 परतीक्षमाणान कालॊ नः समा राजंस तरयॊ थश आयुषॊ ऽपचयं कृत्वा मरणायॊपनेष्यति 6 शरीरिणां हि मरणं शरीरे नित्यम आश्रितम पराग एव मरणात तस्माथ राज्यायैव घटामहे 7 यॊ न याति परसंख्यानम अस्पष्टॊ भूमिवर्धनः अयातयित्वा वैराणि सॊ ऽवसीथति गौर इव 8 यॊ न यातयते वैरम अल्पसत्त्वॊथ्यमः पुमान अफलं तस्य जन्माहं मन्ये थुर्जात जायिनः 9 हैरण्यौ भवतॊ बाहू शरुतिर भवति पार्दिव हत्वा थविषन्तं संग्रामे भुक्त्वा बाह्वर्जितं वसुः 10 हत्वा चेत पुरुषॊ राजन निकर्तारम अरिंथम अह्नाय नरकं गच्छेत सवर्गेणास्य स संमितः 11 अमर्षजॊ हि संतापः पावकाथ थीप्तिमत्तरः येनाहम अभिसंतप्तॊ न नक्तं न थिवा शये 12 अयं च पार्दॊ बीभत्सुर वरिष्ठॊ जया विकर्षणे आस्ते परमसंतप्तॊ नूनं सिंह इवाशये 13 यॊ ऽयम एकॊ ऽभिमनुते सर्वाँल लॊके धनुर्भृतः सॊ ऽयम आत्मजम ऊष्माणं महाहस्तीव यच्छति 14 नकुलः सहथेवश च वृथ्धा माता च वीरसूः तवैव परियम इच्छन्त आसते जड मूकवत 15 सवे ते परियम इच्छन्ति बन्धवाः सह सृञ्जयैः अहम एकॊ ऽभिसंतप्तॊ माता च परतिविन्ध्यतः 16 परियम एव तु सर्वेषां यथ बरवीम्य उत किं चन सर्वे ही वयसनं पराप्ताः सर्वे युथ्धाभिनन्थिनः 17 नेतः पापीयसी का चिथ आपथ राजन भविष्यति यन नॊ नीचैर अल्पबलै राज्यम आच्छिथ्य भुज्यते 18 शीलथॊषाथ घृणाविष्ट आनृशंस्यात परंतप कलेशांस तितिक्षसे राजन नान्यः कश चित परशंसति 19 घृणी बराह्मणरूपॊ ऽसि कदं कषत्रे अजायदाः अस्यां हि यॊनौ जायन्ते परायशः करूर बुथ्धयः 20 अश्रौषीस तवं राजधर्मान यदा वै मनुर अब्रवीत करूरान निकृतिसंयुक्तान विहितान अशमात्मकान 21 कर्तव्ये पुरुषव्याघ्र किम आस्से पीठ सर्पवत बुथ्ध्या वीर्येण संयुक्तः शरुतेनाभिजनेन च 22 तृणानां मुष्टिनैकेन हिमवन्तं तु पर्वतम छन्नम इच्छसि कौन्तेय यॊ ऽसमान संवर्तुम इच्छसि 23 अज्ञातचर्या गूढेन पृदिव्यां विश्रुतेन च थिवीव पार्द सूर्येण न शक्या चरितुं तवया 24 बृहच छाल इवानूपे शाखा पुष्पपलाशवान हस्ती शवेत इवाज्ञातः कदं जिष्णुश चरिष्यति 25 इमौ च सिंहसंकाशौ भरातरौ सहितौ शिशू नकुलः सहथेवश च कदं पार्द चरिष्यतः 26 पुण्यकीर्ती राजपुत्री थरौपथी वीरसूर इयम विश्रुता कदम अज्ञाता कृष्णा पार्द चरिश्यति 27 मां चापि राजञ जानन्ति आकुमारम इमाः परजाः अज्ञातचर्यां पश्यामि मेरॊर इव निगूहनम 28 तदैव बहवॊ ऽसमाभी राष्ट्रेभ्यॊ विप्रवासिताः राजानॊ राजपुत्राश च धृतराष्ट्रम अनुव्रताः 29 न हि ते ऽपय उपशाम्यन्ति निकृतानां निराकृताः अवश्यं तैर निकर्तव्यम अस्माकं तत्प्रियैषिभिः 30 ते ऽपय अस्मासु परयुञ्जीरन परच्छन्नान सुबहूञ जनान आचक्षीरंश च नॊ जञात्वा तन नः सयात सुमहथ भयम 31 अस्माभिर उषिताः सम्यग वने मासास तरयॊथश परिमाणेन तान पश्य तावतः परिवत्सरान 32 अस्ति मासः परतिनिधिर यदा पराहुर मनीषिणः पूतिकान इव सॊमस्य तदेथं करियताम इति 33 अद वानडुहे राजन साधवे साधु वाहिने सौहित्य थानाथ एकस्माथ एनसः परतिमुच्यते 34 तस्माच छत्रुवधे राजन करियतां निश्चयस तवया कषत्रियस्य तु सर्वस्य नान्यॊ धर्मॊ ऽसति संयुगात |
1
[bhi] saṃdhiṃ kṛtvaiva kālena antakena patatriṇā anantenāprameyena srotasā sarvahāriṇā 2 pratyakṣaṃ manyase kālaṃ martyaḥ san kālabandhanaḥ phenadharmā mahārāja phaladharmā tathaiva ca 3 nimeṣād api kaunteya yasyāyur apacīyate sūcyevāñjana cūrṇasya kim iti pratipālayet 4 yo nūnam amitāyuḥ syād atha vāpi pramāṇavit sa kālaṃ vai pratīkṣeta sarvapratyakṣadarśivān 5 pratīkṣamāṇān kālo naḥ samā rājaṃs trayo daśa āyuṣo 'pacayaṃ kṛtvā maraṇāyopaneṣyati 6 śarīriṇāṃ hi maraṇaṃ śarīre nityam āśritam prāg eva maraṇāt tasmād rājyāyaiva ghaṭāmahe 7 yo na yāti prasaṃkhyānam aspaṣṭo bhūmivardhanaḥ ayātayitvā vairāṇi so 'vasīdati gaur iva 8 yo na yātayate vairam alpasattvodyamaḥ pumān aphalaṃ tasya janmāhaṃ manye durjāta jāyinaḥ 9 hairaṇyau bhavato bāhū śrutir bhavati pārthiva hatvā dviṣantaṃ saṃgrāme bhuktvā bāhvarjitaṃ vasuḥ 10 hatvā cet puruṣo rājan nikartāram ariṃdama ahnāya narakaṃ gacchet svargeṇāsya sa saṃmitaḥ 11 amarṣajo hi saṃtāpaḥ pāvakād dīptimattaraḥ yenāham abhisaṃtapto na naktaṃ na divā śaye 12 ayaṃ ca pārtho bībhatsur variṣṭho jyā vikarṣaṇe āste paramasaṃtapto nūnaṃ siṃha ivāśaye 13 yo 'yam eko 'bhimanute sarvāṁl loke dhanurbhṛtaḥ so 'yam ātmajam ūṣmāṇaṃ mahāhastīva yacchati 14 nakulaḥ sahadevaś ca vṛddhā mātā ca vīrasūḥ tavaiva priyam icchanta āsate jaḍa mūkavat 15 save te priyam icchanti bandhavāḥ saha sṛñjayaiḥ aham eko 'bhisaṃtapto mātā ca prativindhyataḥ 16 priyam eva tu sarveṣāṃ yad bravīmy uta kiṃ cana sarve hī vyasanaṃ prāptāḥ sarve yuddhābhinandinaḥ 17 netaḥ pāpīyasī kā cid āpad rājan bhaviṣyati yan no nīcair alpabalai rājyam ācchidya bhujyate 18 śīladoṣād ghṛṇāviṣṭa ānṛśaṃsyāt paraṃtapa kleśāṃs titikṣase rājan nānyaḥ kaś cit praśaṃsati 19 ghṛṇī brāhmaṇarūpo 'si kathaṃ kṣatre ajāyathāḥ asyāṃ hi yonau jāyante prāyaśaḥ krūra buddhayaḥ 20 aśrauṣīs tvaṃ rājadharmān yathā vai manur abravīt krūrān nikṛtisaṃyuktān vihitān aśamātmakān 21 kartavye puruṣavyāghra kim āsse pīṭha sarpavat buddhyā vīryeṇa saṃyuktaḥ śrutenābhijanena ca 22 tṛṇānāṃ muṣṭinaikena himavantaṃ tu parvatam channam icchasi kaunteya yo 'smān saṃvartum icchasi 23 ajñātacaryā gūḍhena pṛthivyāṃ viśrutena ca divīva pārtha sūryeṇa na śakyā carituṃ tvayā 24 bṛhac chāla ivānūpe śākhā puṣpapalāśavān hastī śveta ivājñātaḥ kathaṃ jiṣṇuś cariṣyati 25 imau ca siṃhasaṃkāśau bhrātarau sahitau śiśū nakulaḥ sahadevaś ca kathaṃ pārtha cariṣyataḥ 26 puṇyakīrtī rājaputrī draupadī vīrasūr iyam viśrutā katham ajñātā kṛṣṇā pārtha cariśyati 27 māṃ cāpi rājañ jānanti ākumāram imāḥ prajāḥ ajñātacaryāṃ paśyāmi meror iva nigūhanam 28 tathaiva bahavo 'smābhī rāṣṭrebhyo vipravāsitāḥ rājāno rājaputrāś ca dhṛtarāṣṭram anuvratāḥ 29 na hi te 'py upaśāmyanti nikṛtānāṃ nirākṛtāḥ avaśyaṃ tair nikartavyam asmākaṃ tatpriyaiṣibhiḥ 30 te 'py asmāsu prayuñjīran pracchannān subahūñ janān ācakṣīraṃś ca no jñātvā tan naḥ syāt sumahad bhayam 31 asmābhir uṣitāḥ samyag vane māsās trayodaśa parimāṇena tān paśya tāvataḥ parivatsarān 32 asti māsaḥ pratinidhir yathā prāhur manīṣiṇaḥ pūtikān iva somasya tathedaṃ kriyatām iti 33 atha vānaḍuhe rājan sādhave sādhu vāhine sauhitya dānād ekasmād enasaḥ pratimucyate 34 tasmāc chatruvadhe rājan kriyatāṃ niścayas tvayā kṣatriyasya tu sarvasya nānyo dharmo 'sti saṃyugāt |