|
1
[वा] तां तूपयात्वा राजेन्थ्र शाल्वः सौभपतिस तथा परभूतनरनागेन बलेनॊपविवेश ह 2 समे निविष्टा सा सेना परभूतसलिलाशये चतुरङ्ग बलॊपेता शाल्वराजाभिपालिता 3 वर्जयित्वा शमशानानि थेवतायतनानि च वल्मीकाश चैव चैत्यांश च तन निविष्टम अभूथ बलम 4 अनीकानां विभागेन पन्दानः षट कृताभवन परवणा नव चैवासञ शाल्वस्य शिबिरे नृप 5 सर्वायुधसमॊपेतं सर्वशस्त्रविशारथम रदनागाश्वकलिलं पथातिध्वजसंकुलम 6 तुष्टपुष्टजनॊपेतं वीर लक्षणलक्षितम विचित्रध्वजसंनाहं विचित्ररदकार्मुकम 7 संनिवेश्य च कौरव्य थवारकायां नरर्षभ अभिसारयाम आस तथा वेगेन पतगेन्थ्रवत 8 तथापतन्तं संथृश्य बलं शाल्वपतेस तथा निर्याय यॊधयाम आसुः कुमारा वृष्णिनन्थनाः 9 असहन्तॊ ऽभियातं तच छाल्व राजस्य कौरव चारुथेष्णश च साम्बश च परथ्युम्नश च महारदः 10 ते रदैर थंशिताः सर्वे विचित्राभरण धवजाः संसक्ताः शाल्वराजस्य बहुभिर यॊधपुंगवैः 11 गृहीत्वा तु धनुः साम्बः शाल्वस्य सचिवं रणे यॊधयाम आस संहृष्टः कषेमवृथ्धिं चमूपतिम 12 तस्य बाणमयं वर्षं जाम्बवत्याः सुतॊ मह त मुमॊच भरतश्रेष्ठ यदा वर्षं सहस्रधृक 13 तथ बाणवर्षं तुमुलं विषेहे स चमूपतिः कषेमवृथ्धिर महाराज हिमवान इव निश्चलः 14 ततः साम्बाय राजेन्थ्र कषेमवृथ्धिर अपि सम ह मुमॊच मायाविहितं शरजालं महत्तरम 15 ततॊ मायामयं जालं माययैव विथार्य सः साम्बः शरसहस्रेण रदम अस्याभ्यवर्षत 16 ततः स विथ्धः साम्बेन कषेमवृथ्धिश चमूपतिः अपायाज जवनैर अश्वैः साम्ब बाणप्रपीडितः 17 तस्मिन विप्रथ्रुते करूरे शाल्वस्याद चमूपतौ वेगवान नाम थैतेयः सुतं मे ऽभयथ्रवथ बली 18 अभिपन्नस तु राजेन्थ्र साम्बॊ वृष्णिकुलॊथ्वहः वेगं वेगवतॊ राजंस तस्दौ वीरॊ विधारयन 19 स वेगवति कौन्तेय साम्बॊ वेगवतीं गथाम चिक्षेप तरसा वीरॊ वयाविध्य सत्यविक्रमः 20 तया तव अभिहतॊ राजन वेगवान अपतथ भुवि वातरुग्ण इव कषुण्णॊ जीर्ण मूलॊ वनस्पतिः 21 तस्मिन निपतिते वीरे गथा नुन्ने महासुरे परविश्य महतीं सेनां यॊधयाम आस मे सुतः 22 चारुथेष्णेन संसक्तॊ विविन्ध्यॊनाम थानवः महारदः समाज्ञातॊ महाराज महाधनुः 23 ततः सुतुमुलं युथ्धं चारुथेष्ण विविन्ध्ययॊः वृत्रवासवयॊ राजन यदापूर्वं तदाभवत 24 अन्यॊन्यस्याभिसंक्रुथ्धाव अन्यॊन्यं जघ्नतुः शरैः विनथन्तौ महाराज सिंहाव इव महाबलौ 25 रौक्मिणेयस ततॊ बाणम अग्न्यर्कॊपम वर्चसम अभिमान्त्र्य महास्त्रेण संथधे शत्रुनाशनम 26 स विविन्ध्याय सक्रॊधः समाहूय महारदः चिक्षेप मे सुतॊ राजन स गतासुर अदापतत 27 विविन्ध्यं निहतं थृष्ट्वा तां च विक्षॊभितां चमूम कामगेन स सौभेन शाल्वः पुनर उपागमत 28 ततॊ वयाकुलितं सर्वं थवारकावासितथ बलम थृष्ट्वा शाल्वं महाबाहॊ सौभस्दं पृदिवी गतम 29 ततॊ निर्याय कौन्तेय वयवस्दाप्य च तथ बलम आनर्तानां महाराज परथ्युम्नॊ वाक्यम अब्रवीत 30 सर्वे भवन्तस तिष्ठन्तु सर्वे पश्यन्तु मां युधि निवारयन्तं संग्रामे बलात सौभं सराजकम 31 अहं सौभपतेः सेनाम आयसैर भुजगैर इव धनुर भुजविनिर्मुक्तैर नाशयाम्य अथ्य याथवाः 32 आश्वसध्वं न भीः कार्या सौभराड अथ्य नश्यति मयाभिपन्नॊ थुष्टात्मा ससौभॊ विनशिष्यति 33 एवं बरुवति संहृष्टे परथ्युम्ने पाण्डुनन्थन विष्ठितं तथ बलं वीर युयुधे च यदासुखम |
1
[vā] tāṃ tūpayātvā rājendra śālvaḥ saubhapatis tadā prabhūtanaranāgena balenopaviveśa ha 2 same niviṣṭā sā senā prabhūtasalilāśaye caturaṅga balopetā śālvarājābhipālitā 3 varjayitvā śmaśānāni devatāyatanāni ca valmīkāś caiva caityāṃś ca tan niviṣṭam abhūd balam 4 anīkānāṃ vibhāgena panthānaḥ ṣaṭ kṛtābhavan pravaṇā nava caivāsañ śālvasya śibire nṛpa 5 sarvāyudhasamopetaṃ sarvaśastraviśāradam rathanāgāśvakalilaṃ padātidhvajasaṃkulam 6 tuṣṭapuṣṭajanopetaṃ vīra lakṣaṇalakṣitam vicitradhvajasaṃnāhaṃ vicitrarathakārmukam 7 saṃniveśya ca kauravya dvārakāyāṃ nararṣabha abhisārayām āsa tadā vegena patagendravat 8 tadāpatantaṃ saṃdṛśya balaṃ śālvapates tadā niryāya yodhayām āsuḥ kumārā vṛṣṇinandanāḥ 9 asahanto 'bhiyātaṃ tac chālva rājasya kaurava cārudeṣṇaś ca sāmbaś ca pradyumnaś ca mahārathaḥ 10 te rathair daṃśitāḥ sarve vicitrābharaṇa dhvajāḥ saṃsaktāḥ śālvarājasya bahubhir yodhapuṃgavaiḥ 11 gṛhītvā tu dhanuḥ sāmbaḥ śālvasya sacivaṃ raṇe yodhayām āsa saṃhṛṣṭaḥ kṣemavṛddhiṃ camūpatim 12 tasya bāṇamayaṃ varṣaṃ jāmbavatyāḥ suto maha t mumoca bharataśreṣṭha yathā varṣaṃ sahasradhṛk 13 tad bāṇavarṣaṃ tumulaṃ viṣehe sa camūpatiḥ kṣemavṛddhir mahārāja himavān iva niścalaḥ 14 tataḥ sāmbāya rājendra kṣemavṛddhir api sma ha mumoca māyāvihitaṃ śarajālaṃ mahattaram 15 tato māyāmayaṃ jālaṃ māyayaiva vidārya saḥ sāmbaḥ śarasahasreṇa ratham asyābhyavarṣata 16 tataḥ sa viddhaḥ sāmbena kṣemavṛddhiś camūpatiḥ apāyāj javanair aśvaiḥ sāmba bāṇaprapīḍitaḥ 17 tasmin vipradrute krūre śālvasyātha camūpatau vegavān nāma daiteyaḥ sutaṃ me 'bhyadravad balī 18 abhipannas tu rājendra sāmbo vṛṣṇikulodvahaḥ vegaṃ vegavato rājaṃs tasthau vīro vidhārayan 19 sa vegavati kaunteya sāmbo vegavatīṃ gadām cikṣepa tarasā vīro vyāvidhya satyavikramaḥ 20 tayā tv abhihato rājan vegavān apatad bhuvi vātarugṇa iva kṣuṇṇo jīrṇa mūlo vanaspatiḥ 21 tasmin nipatite vīre gadā nunne mahāsure praviśya mahatīṃ senāṃ yodhayām āsa me sutaḥ 22 cārudeṣṇena saṃsakto vivindhyonāma dānavaḥ mahārathaḥ samājñāto mahārāja mahādhanuḥ 23 tataḥ sutumulaṃ yuddhaṃ cārudeṣṇa vivindhyayoḥ vṛtravāsavayo rājan yathāpūrvaṃ tathābhavat 24 anyonyasyābhisaṃkruddhāv anyonyaṃ jaghnatuḥ śaraiḥ vinadantau mahārāja siṃhāv iva mahābalau 25 raukmiṇeyas tato bāṇam agnyarkopama varcasam abhimāntrya mahāstreṇa saṃdadhe śatrunāśanam 26 sa vivindhyāya sakrodhaḥ samāhūya mahārathaḥ cikṣepa me suto rājan sa gatāsur athāpatat 27 vivindhyaṃ nihataṃ dṛṣṭvā tāṃ ca vikṣobhitāṃ camūm kāmagena sa saubhena śālvaḥ punar upāgamat 28 tato vyākulitaṃ sarvaṃ dvārakāvāsitad balam dṛṣṭvā śālvaṃ mahābāho saubhasthaṃ pṛthivī gatam 29 tato niryāya kaunteya vyavasthāpya ca tad balam ānartānāṃ mahārāja pradyumno vākyam abravīt 30 sarve bhavantas tiṣṭhantu sarve paśyantu māṃ yudhi nivārayantaṃ saṃgrāme balāt saubhaṃ sarājakam 31 ahaṃ saubhapateḥ senām āyasair bhujagair iva dhanur bhujavinirmuktair nāśayāmy adya yādavāḥ 32 āśvasadhvaṃ na bhīḥ kāryā saubharāḍ adya naśyati mayābhipanno duṣṭātmā sasaubho vinaśiṣyati 33 evaṃ bruvati saṃhṛṣṭe pradyumne pāṇḍunandana viṣṭhitaṃ tad balaṃ vīra yuyudhe ca yathāsukham |