|
1
वैशंपायन उवाच ततॊ वयध्वगतं पार्दं परातिकामी युधिष्ठिरम उवाच वचनाथ राज्ञॊ धृतराष्ट्रस्य धीमतः 2 उपस्तीर्णा सभा राजन्न अक्षान उप्त्वा युधिष्ठिर एहि पाण्डव थीव्येति पिता तवाम आह भारत 3 युधिष्ठिर उवाच धातुर नियॊगाथ भूतानि पराप्नुवन्ति शुभाशुभम न निवृत्तिस तयॊर अस्ति थेवितव्यं पुनर यथि 4 अक्षथ्यूते समाह्वानं नियॊगात सदविरस्य च जानन्न अपि कषयकरं नातिक्रमितुम उत्सहे 5 वैशंपायन उवाच इति बरुवन निववृते भरातृभिः सह पाण्डवः जानंश च शकुनेर मायां पार्दॊ थयूतम इयात पुनः 6 विविशुस ते सभां तां तु पुनर एव महारदाः वयदयन्ति सम चेतांसि सुहृथां भरतर्षभाः 7 यदॊपजॊषम आसीनाः पुनर्थ्यूतप्रवृत्तये सर्वलॊकविनाशाय थैवेनॊपनिपीडिताः 8 शकुनिर उवाच अमुञ्चत सदविरॊ यथ वॊ धनं पूजितम एव तत महाधनं गलहं तव एकं शृणु मे भरतर्षभ 9 वयं थवाथश वर्षाणि युष्माभिर थयूतनिर्जिताः परविशेम महारण्यं रौरवाजिनवाससः 10 तरयॊथशं च सजने अज्ञाताः परिवत्सरम जञाताश च पुनर अन्यानि वने वर्षाणि थवाथश 11 अस्माभिर वा जिता यूयं वने वर्षाणि थवाथश वसध्वं कृष्णया सार्धम अजिनैः परतिवासिताः 12 तरयॊथशे च निर्वृत्ते पुनर एव यदॊचितम सवराज्यं परतिपत्तव्यम इतरैर अद वेतरैः 13 अनेन वयवसायेन सहास्माभिर युधिष्ठिर अक्षान उप्त्वा पुनर्थ्यूतम एहि थीव्यस्व भारत 14 सभासथ ऊचुः अहॊ धिग बान्धवा नैनं बॊधयन्ति महथ भयम बुथ्ध्या बॊध्यं न बुध्यन्ते सवयं च भरतर्षभाः 15 वैशंपायन उवाच जनप्रवाथान सुबहून इति शृण्वन नराधिपः हरिया च धर्मसङ्गाच च पार्दॊ थयूतम इयात पुनः 16 जानन्न अपि महाबुथ्धिः पुनर्थ्यूतम अवर्तयत अप्य अयं न विनाशः सयात कुरूणाम इति चिन्तयन 17 युधिष्ठिर उवाच कदं वै मथ्विधॊ राजा सवधर्मम अनुपालयन आहूतॊ विनिवर्तेत थीव्यामि शकुने तवया 18 शकुनिर उवाच गवाश्वं बहुधेनूकम अपर्यन्तम अजाविकम गजाः कॊशॊ हिरण्यं च थासीथासं च सर्वशः 19 एष नॊ गलह एवैकॊ वनवासाय पाण्डवाः यूयं वयं वा विजिता वसेम वनम आश्रिताः 20 अनेन वयवसायेन थीव्याम भरतर्षभ समुत्क्षेपेण चैकेन वनवासाय भारत 21 वैशंपायन उवाच परतिजग्राह तं पार्दॊ गलहं जग्राह सौबलः जितम इत्य एव शकुनिर युधिष्ठिरम अभाषत |
1
vaiśaṃpāyana uvāca tato vyadhvagataṃ pārthaṃ prātikāmī yudhiṣṭhiram uvāca vacanād rājño dhṛtarāṣṭrasya dhīmataḥ 2 upastīrṇā sabhā rājann akṣān uptvā yudhiṣṭhira ehi pāṇḍava dīvyeti pitā tvām āha bhārata 3 yudhiṣṭhira uvāca dhātur niyogād bhūtāni prāpnuvanti śubhāśubham na nivṛttis tayor asti devitavyaṃ punar yadi 4 akṣadyūte samāhvānaṃ niyogāt sthavirasya ca jānann api kṣayakaraṃ nātikramitum utsahe 5 vaiśaṃpāyana uvāca iti bruvan nivavṛte bhrātṛbhiḥ saha pāṇḍavaḥ jānaṃś ca śakuner māyāṃ pārtho dyūtam iyāt punaḥ 6 viviśus te sabhāṃ tāṃ tu punar eva mahārathāḥ vyathayanti sma cetāṃsi suhṛdāṃ bharatarṣabhāḥ 7 yathopajoṣam āsīnāḥ punardyūtapravṛttaye sarvalokavināśāya daivenopanipīḍitāḥ 8 śakunir uvāca amuñcat sthaviro yad vo dhanaṃ pūjitam eva tat mahādhanaṃ glahaṃ tv ekaṃ śṛṇu me bharatarṣabha 9 vayaṃ dvādaśa varṣāṇi yuṣmābhir dyūtanirjitāḥ praviśema mahāraṇyaṃ rauravājinavāsasaḥ 10 trayodaśaṃ ca sajane ajñātāḥ parivatsaram jñātāś ca punar anyāni vane varṣāṇi dvādaśa 11 asmābhir vā jitā yūyaṃ vane varṣāṇi dvādaśa vasadhvaṃ kṛṣṇayā sārdham ajinaiḥ prativāsitāḥ 12 trayodaśe ca nirvṛtte punar eva yathocitam svarājyaṃ pratipattavyam itarair atha vetaraiḥ 13 anena vyavasāyena sahāsmābhir yudhiṣṭhira akṣān uptvā punardyūtam ehi dīvyasva bhārata 14 sabhāsada ūcuḥ aho dhig bāndhavā nainaṃ bodhayanti mahad bhayam buddhyā bodhyaṃ na budhyante svayaṃ ca bharatarṣabhāḥ 15 vaiśaṃpāyana uvāca janapravādān subahūn iti śṛṇvan narādhipaḥ hriyā ca dharmasaṅgāc ca pārtho dyūtam iyāt punaḥ 16 jānann api mahābuddhiḥ punardyūtam avartayat apy ayaṃ na vināśaḥ syāt kurūṇām iti cintayan 17 yudhiṣṭhira uvāca kathaṃ vai madvidho rājā svadharmam anupālayan āhūto vinivarteta dīvyāmi śakune tvayā 18 śakunir uvāca gavāśvaṃ bahudhenūkam aparyantam ajāvikam gajāḥ kośo hiraṇyaṃ ca dāsīdāsaṃ ca sarvaśaḥ 19 eṣa no glaha evaiko vanavāsāya pāṇḍavāḥ yūyaṃ vayaṃ vā vijitā vasema vanam āśritāḥ 20 anena vyavasāyena dīvyāma bharatarṣabha samutkṣepeṇa caikena vanavāsāya bhārata 21 vaiśaṃpāyana uvāca pratijagrāha taṃ pārtho glahaṃ jagrāha saubalaḥ jitam ity eva śakunir yudhiṣṭhiram abhāṣata |