|
1
[थ] आर्यास तु ये वै राजानः सत्यसंधा महाव्रताः पर्याप्तविथ्या वक्तारॊ वेथान्तावभृदाप्लुताः 2 धृतिमन्तॊ हरीनिषेधा धर्मात्मानॊ यशस्विनः मूर्ढाभिषिक्तास ते चैनं राजानः पर्युपासते 3 थक्षिणार्दं समानीता राजभिः कांस्यथॊहनाः आरण्या बहुसाहस्रा अपश्यं तत्र तत्र गाः 4 आजह्रुस तत्र सत्कृत्य सवयम उथ्यम्य भारत अभिषेकार्दम अव्यग्रा भाण्डम उच्चावचं नृपाः 5 बाह्लीकॊ रदम आहार्षीज जाम्बूनथपरिष्कृतम सुथक्षिणस तं युयुजे शवेतैः काम्बॊजजैर हयैः 6 सुनीदॊ ऽपरतिमं तस्य अनुकर्षं महायशाः धवजं चेथिपतिः कषिप्रम अहार्षीत सवयम उथ्यतम 7 थाक्षिणात्यः संनहनं सरग उष्णीषे च मागधः वसु थानॊ महेष्वासॊ गजेन्थ्रं षष्टिहायनम 8 मत्स्यस तव अक्षान अवाबध्नाथ एकलव्य उपानहौ आवन्त्यस तव अभिषेकार्दम आपॊ बहुविधास तदा 9 चेकितान उपासङ्गं धनुः काश्य उपाहरत असिं रुक्मत्सरुं शल्यः शैक्यं काञ्चनभूषणम 10 अभ्यषिञ्चत ततॊ धौम्यॊ वयासश च सुमहातपाः नारथं वै पुरस्कृत्य थेवलं चासितं मुनिम 11 परीतिमन्त उपातिष्ठन्न अभिषेकं महर्षयः जामथग्न्येन सहितास तदान्ये वेथपारगाः 12 अभिजग्मुर महात्मानं मन्त्रवथ भूरिथक्षिणम महेन्थ्रम इव थेवेन्थ्रं थिवि सप्तर्षयॊ यदा 13 अधारयच छत्रम अस्य सात्यकिः सत्यविक्रमः धनंजयश च वयजने भीमसेनश च पाण्डवः 14 उपागृह्णाथ यम इन्थ्राय पुराकल्पे परजापतिः तम अस्मै शङ्खम आहार्षीथ वारुणं कलशॊथधिः 15 सिक्तं निष्कसहस्रेण सुकृतं विश्वकर्मणा तेनाभिषिक्तः कृष्णेन तत्र मे कश्मलॊ ऽभवत 16 गच्छन्ति पूर्वाथ अपरं समुथ्रं चापि थक्षिणम उत्तरं तु न गच्छन्ति विना तात पतत्रिभिः 17 तत्र सम थध्मुः शतशः शङ्खान मङ्गल्य कारणात पराणथंस ते समाध्मातास तत्र रॊमाणि मे ऽहृषन 18 परणता भूमिपाश चापि पेतुर ईनाः सवतेजसा धृष्टथ्युम्नः पाण्डवाश च सात्यकिः केशवॊ ऽषटमः 19 सत्त्वस्दाः शौर्यसंपन्ना अन्यॊन्यप्रियकारिणः विसंज्ञान भूमिपान थृष्ट्वा मां च ते पराहसंस तथा 20 ततः परहृष्टॊ बीभत्सुः पराथाथ धेमविषाणिनाम शतान्य अनडुहां पञ्च थविजमुख्येषु भारत 21 नैवं शम्बर हन्ताभूथ यौवनाश्वॊ मनुर न च न च राजा पृदुर वैन्यॊ न चाप्य आसीथ भगीरदः 22 यदातिमात्रं कौन्तेयः शरिया परमया युतः राजसूयम अवाप्यैवं हरिश चन्थ्र इव परभुः 23 एतां थृष्ट्वा शरियं पार्दे हरिश चन्थ्रे यदा विभॊ कदं नु जीवितं शरेयॊ मम पश्यसि भारत 24 अन्धेनेव युगं नथ्धं विपर्यस्तं नराधिप कनीयांसॊ विवर्धन्ते जयेष्ठा हीयन्ति भारत 25 एवं थृष्ट्वा नाभिविन्थामि शर्म; परीक्षमाणॊ ऽपि कुरुप्रवीर तेनाहम एवं कृषतां गतश च; विवर्णतां चैव स शॊकतां च |
1
[d] āryās tu ye vai rājānaḥ satyasaṃdhā mahāvratāḥ paryāptavidyā vaktāro vedāntāvabhṛthāplutāḥ 2 dhṛtimanto hrīniṣedhā dharmātmāno yaśasvinaḥ mūrḍhābhiṣiktās te cainaṃ rājānaḥ paryupāsate 3 dakṣiṇārthaṃ samānītā rājabhiḥ kāṃsyadohanāḥ āraṇyā bahusāhasrā apaśyaṃ tatra tatra gāḥ 4 ājahrus tatra satkṛtya svayam udyamya bhārata abhiṣekārtham avyagrā bhāṇḍam uccāvacaṃ nṛpāḥ 5 bāhlīko ratham āhārṣīj jāmbūnadapariṣkṛtam sudakṣiṇas taṃ yuyuje śvetaiḥ kāmbojajair hayaiḥ 6 sunītho 'pratimaṃ tasya anukarṣaṃ mahāyaśāḥ dhvajaṃ cedipatiḥ kṣipram ahārṣīt svayam udyatam 7 dākṣiṇātyaḥ saṃnahanaṃ srag uṣṇīṣe ca māgadhaḥ vasu dāno maheṣvāso gajendraṃ ṣaṣṭihāyanam 8 matsyas tv akṣān avābadhnād ekalavya upānahau āvantyas tv abhiṣekārtham āpo bahuvidhās tathā 9 cekitāna upāsaṅgaṃ dhanuḥ kāśya upāharat asiṃ rukmatsaruṃ śalyaḥ śaikyaṃ kāñcanabhūṣaṇam 10 abhyaṣiñcat tato dhaumyo vyāsaś ca sumahātapāḥ nāradaṃ vai puraskṛtya devalaṃ cāsitaṃ munim 11 prītimanta upātiṣṭhann abhiṣekaṃ maharṣayaḥ jāmadagnyena sahitās tathānye vedapāragāḥ 12 abhijagmur mahātmānaṃ mantravad bhūridakṣiṇam mahendram iva devendraṃ divi saptarṣayo yathā 13 adhārayac chatram asya sātyakiḥ satyavikramaḥ dhanaṃjayaś ca vyajane bhīmasenaś ca pāṇḍavaḥ 14 upāgṛhṇād yam indrāya purākalpe prajāpatiḥ tam asmai śaṅkham āhārṣīd vāruṇaṃ kalaśodadhiḥ 15 siktaṃ niṣkasahasreṇa sukṛtaṃ viśvakarmaṇā tenābhiṣiktaḥ kṛṣṇena tatra me kaśmalo 'bhavat 16 gacchanti pūrvād aparaṃ samudraṃ cāpi dakṣiṇam uttaraṃ tu na gacchanti vinā tāta patatribhiḥ 17 tatra sma dadhmuḥ śataśaḥ śaṅkhān maṅgalya kāraṇāt prāṇadaṃs te samādhmātās tatra romāṇi me 'hṛṣan 18 praṇatā bhūmipāś cāpi petur īnāḥ svatejasā dhṛṣṭadyumnaḥ pāṇḍavāś ca sātyakiḥ keśavo 'ṣṭamaḥ 19 sattvasthāḥ śauryasaṃpannā anyonyapriyakāriṇaḥ visaṃjñān bhūmipān dṛṣṭvā māṃ ca te prāhasaṃs tadā 20 tataḥ prahṛṣṭo bībhatsuḥ prādād dhemaviṣāṇinām śatāny anaḍuhāṃ pañca dvijamukhyeṣu bhārata 21 naivaṃ śambara hantābhūd yauvanāśvo manur na ca na ca rājā pṛthur vainyo na cāpy āsīd bhagīrathaḥ 22 yathātimātraṃ kaunteyaḥ śriyā paramayā yutaḥ rājasūyam avāpyaivaṃ hariś candra iva prabhuḥ 23 etāṃ dṛṣṭvā śriyaṃ pārthe hariś candre yathā vibho kathaṃ nu jīvitaṃ śreyo mama paśyasi bhārata 24 andheneva yugaṃ naddhaṃ viparyastaṃ narādhipa kanīyāṃso vivardhante jyeṣṭhā hīyanti bhārata 25 evaṃ dṛṣṭvā nābhivindāmi śarma; parīkṣamāṇo 'pi kurupravīra tenāham evaṃ kṛṣatāṃ gataś ca; vivarṇatāṃ caiva sa śokatāṃ ca |