|
1
[षिषु] स मे बहुमतॊ राजा जरासंधॊ महाबलः यॊ ऽनेन युथ्धं नेयेष थासॊ ऽयम इति संयुगे 2 केशवेन कृतं यत तु जरासंध वधे तथा भीमसेनार्जुनाभ्यां च कस तत साध्व इति मन्यते 3 अथ्वारेण परविष्टेन छथ्मना बरह्मवाथिना थृष्टः परभावः कृष्णेन जरासंधस्य धीमतः 4 येन धर्मात्मनात्मानं बरह्मण्यम अभिजानता नैषितं पाथ्यम अस्मै तथ थातुम अग्रे थुरात्मने 5 भुज्यताम इति तेनॊक्ताः कृष्ण भीम धनंजयाः जरासंधेन कौरव्य कृष्णेन विकृतं कृतम 6 यथ्य अयं जगतः कर्ता यदैनं मूर्ख मन्यसे कस्मान न बराह्मणं सम्यग आत्मानम अवगच्छति 7 इथं तव आश्चर्यभूतं मे यथ इमे पाण्डवास तवया अपकृष्टाः सतां मार्गान मन्यन्ते तच च साध्व इति 8 अद वा नैतथ आश्चर्यं येषां तवम असि भारत सत्री सधर्मा च वृथ्धश च सर्वार्दानां परथर्शकः 9 [व] तस्य तथ वचनं शरुत्वा रूक्षं रूक्षाक्षरं बहु चुकॊप बलिनां शरेष्ठॊ भीमसेनः परतापवान 10 तस्य पथ्मप्रतीकाशे सवभावायत विस्तृते भूयॊ करॊधाभिताम्रान्ते रक्ते नेत्रे बभूवतुः 11 तरिशिखां भरुकुटीं चास्य थथृशुः सर्वपार्दिवाः ललाटस्दां तरिकूटस्दां गङ्गां तरिपदगाम इव 12 थन्तान संथशतस तस्य कॊपाथ थथृशुर आननम युगान्ते सर्वभूतानि कालस्येव थिधक्षतः 13 उत्पतन्तं तु वेगेन जग्राहैनं मनस्विनम भीष्म एव महाबाहुर महासेनम इवेश्वरः 14 तस्य भीमस्य भीष्मेण वार्यमाणस्य भारत गुरुणा विविधैर वाक्यैः करॊधः परशमम आगतः 15 नातिचक्राम भीष्मस्य स हि वाक्यम अरिंथमः समुथ्धूतॊ घनापाये वेलाम इव महॊथधिः 16 शिशुपालस तु संक्रुथ्धे भीमसेने नराधिप नाकम्पत तथा वीरः पौरुषे सवे वयवस्दितः 17 उत्पतन्तं तु वेगेन पुनः पुनर अरिंथमः न स तं चिन्तयाम आस सिंहः कषुथ्रमृगं यदा 18 परहसंश चाब्रवीथ वाक्यं चेथिराजः परतापवान भीमसेनम अतिक्रुथ्धं थृष्ट्वा भीमपराक्रमम 19 मुञ्चैनं भीष्म पश्यन्तु यावथ एनं नराधिपाः मत परतापाग्निनिर्थग्धं पतंगम इव वह्निना 20 ततश चेथिपतेर वाक्यं तच छरुत्वा कुरुसत्तमः भीमसेनम उवाचेथं भीष्मॊ मतिमतां वरः |
1
[ṣiṣu] sa me bahumato rājā jarāsaṃdho mahābalaḥ yo 'nena yuddhaṃ neyeṣa dāso 'yam iti saṃyuge 2 keśavena kṛtaṃ yat tu jarāsaṃdha vadhe tadā bhīmasenārjunābhyāṃ ca kas tat sādhv iti manyate 3 advāreṇa praviṣṭena chadmanā brahmavādinā dṛṣṭaḥ prabhāvaḥ kṛṣṇena jarāsaṃdhasya dhīmataḥ 4 yena dharmātmanātmānaṃ brahmaṇyam abhijānatā naiṣitaṃ pādyam asmai tad dātum agre durātmane 5 bhujyatām iti tenoktāḥ kṛṣṇa bhīma dhanaṃjayāḥ jarāsaṃdhena kauravya kṛṣṇena vikṛtaṃ kṛtam 6 yady ayaṃ jagataḥ kartā yathainaṃ mūrkha manyase kasmān na brāhmaṇaṃ samyag ātmānam avagacchati 7 idaṃ tv āścaryabhūtaṃ me yad ime pāṇḍavās tvayā apakṛṣṭāḥ satāṃ mārgān manyante tac ca sādhv iti 8 atha vā naitad āścaryaṃ yeṣāṃ tvam asi bhārata strī sadharmā ca vṛddhaś ca sarvārthānāṃ pradarśakaḥ 9 [v] tasya tad vacanaṃ śrutvā rūkṣaṃ rūkṣākṣaraṃ bahu cukopa balināṃ śreṣṭho bhīmasenaḥ pratāpavān 10 tasya padmapratīkāśe svabhāvāyata vistṛte bhūyo krodhābhitāmrānte rakte netre babhūvatuḥ 11 triśikhāṃ bhrukuṭīṃ cāsya dadṛśuḥ sarvapārthivāḥ lalāṭasthāṃ trikūṭasthāṃ gaṅgāṃ tripathagām iva 12 dantān saṃdaśatas tasya kopād dadṛśur ānanam yugānte sarvabhūtāni kālasyeva didhakṣataḥ 13 utpatantaṃ tu vegena jagrāhainaṃ manasvinam bhīṣma eva mahābāhur mahāsenam iveśvaraḥ 14 tasya bhīmasya bhīṣmeṇa vāryamāṇasya bhārata guruṇā vividhair vākyaiḥ krodhaḥ praśamam āgataḥ 15 nāticakrāma bhīṣmasya sa hi vākyam ariṃdamaḥ samuddhūto ghanāpāye velām iva mahodadhiḥ 16 śiśupālas tu saṃkruddhe bhīmasene narādhipa nākampata tadā vīraḥ pauruṣe sve vyavasthitaḥ 17 utpatantaṃ tu vegena punaḥ punar ariṃdamaḥ na sa taṃ cintayām āsa siṃhaḥ kṣudramṛgaṃ yathā 18 prahasaṃś cābravīd vākyaṃ cedirājaḥ pratāpavān bhīmasenam atikruddhaṃ dṛṣṭvā bhīmaparākramam 19 muñcainaṃ bhīṣma paśyantu yāvad enaṃ narādhipāḥ mat pratāpāgninirdagdhaṃ pataṃgam iva vahninā 20 tataś cedipater vākyaṃ tac chrutvā kurusattamaḥ bhīmasenam uvācedaṃ bhīṣmo matimatāṃ varaḥ |