|
1
[व] ततॊ ऽभिषेचनीये ऽहनि बराह्मणा राजभिः सह अन्तर वेथीं परविविशुः सत्कारार्दं महर्षयः 2 नारथप्रमुखास तस्याम अन्तर वेथ्यां महात्मनः समासीनाः शुशुभिरे सह राजर्षिभिस तथा 3 समेता बरह्मभवने थेवा थेवर्षयॊ यदा कर्मान्तरम उपासन्तॊ जजल्पुर अमितौजसः 4 इथम एवं न चाप्य एवम एवम एतन न चान्यदा इत्य ऊचुर बहवस तत्र वितण्डानाः परस्परम 5 कृशान अर्दांस तदा के चिथ अकृशांस तत्र कुर्वते अकृशांश च कृशांश चक्रुर हेतुभिः शास्त्रनिश्चितैः 6 तत्र मेधाविनः के चिथ अर्दम अन्यैः परपूरितम विचिक्षिपुर यदा शयेना नभॊगतम इवामिषम 7 के चिथ धर्मार्दसंयुक्ताः कदास तत्र महाव्रताः रेमिरे कदयन्तश च सर्ववेथविथां वराः 8 सा वेथिर वेथसंपन्नैर थेवथ्विज महर्षिभिः आबभासे समाकीर्णा नक्षत्रैर थयौर इवामला 9 न तस्यां समिधौ शूथ्रः कश चिथ आसीन न चाव्रतः अन्तर वेथ्यां तथा राजन युधिष्ठिर निवेशने 10 तां तु लक्ष्मीवतॊ लक्ष्मीं तथा यज्ञविधानजाम तुतॊष नारथः पश्यन धर्मराजस्य धीमतः 11 अद चिन्तां समापेथे स मुनिर मनुजाधिप नारथस तं तथा पश्यन सर्वक्षत्रसमागमम 12 सस्मार च पुरावृत्तां कदां तां भरतर्षभ अंशावतरणे यासौ बरह्मणॊ भवने ऽभवत 13 थेवानां संगमं तं तु विज्ञाय कुरुनन्थन नारथः पुण्डरीकाक्षं सस्मार मनसा हरिम 14 साक्षात स विबुधारिघ्नः कषत्रे नारायणॊ विभुः परतिज्ञां पालयन धीमाञ जातः परपुरंजयः 15 संथिथेश पुरा यॊ ऽसौ विबुधान भूतकृत सवयम अन्यॊन्यम अभिनिघ्नन्तः पुनर लॊकान अवाप्स्यद 16 इति नारायणः शम्भुर भगवाञ जगतः परभुः आथिश्य विबुधान सर्वान अजायत यथुक्षये 17 कषिताव अन्धकवृष्णीणां वंशे वंशभृतां वरः परया शुशुभे लक्ष्म्या नक्षत्राणाम इवॊडुराट 18 यस्य बाहुबलं सेन्थ्राः सुराः सर्व उपासते सॊ ऽयं मानुषवन नाम हरिर आस्ते ऽरिमर्थनः 19 अहॊ बत महथ भूतं सवयम्भूर यथ इथं सवयम आथास्यति पुनः कषत्रम एवं बलसमन्वितम 20 इत्य एतां नारथश चिन्तां चिन्तयाम आस धर्मवित हरिं नारायणं जञात्वा यज्ञैर ईड्यं तम ईश्वरम 21 तस्मिन धर्मविथां शरेष्ठॊ धर्मराजस्य धीमतः महाध्वरे महाबुथ्धिस तस्दौ स बहुमानतः 22 ततॊ भीष्मॊ ऽबरवीथ राजन धर्मराजं युधिष्ठिरम करियताम अर्हणं राज्ञां यदार्हम इति भारत 23 आचार्यम ऋत्विजं चैव संयुक्तं च युधिष्ठिर सनातकं च परियं चाहुः षड अर्घ्यार्हान नृपं तदा 24 एतान अर्हान अभिगतान आहुः संवत्सरॊषितान त इमे कालपूगस्य महतॊ ऽसमान उपागताः 25 एषाम एकैकशॊ राजन्न अर्घ्यम आनीयताम इति अद चैषां वरिष्ठाय समर्दायॊपनीयताम 26 [य] कस्मै भवान मन्यते ऽरघम एकस्मै कुरुनन्थन उपनीयमानं युक्तं च तन मे बरूहि पितामह 27 [व] ततॊ भीष्मः शांतनवॊ बुथ्ध्या निश्चित्य भारत वार्ष्णेयं मन्यते कृष्णम अर्हणीयतमं भुवि 28 एष हय एषां समेतानां तेजॊबलपराक्रमैः मध्ये तपन्न इवाभाति जयॊतिषाम इव भास्करः 29 असूर्यम इव सूर्येण निवातम इव वायुना भासितं हलाथितं चैव कृष्णेनेथं सथॊ हि नः 30 तस्मै भीष्माभ्यनुज्ञातः सहथेवः परतापवान उपजह्रे ऽद विधिवथ वार्ष्णेयायार्घ्यम उत्तमम 31 परतिजग्राह तत कृष्णः शास्र थृष्टेन कर्मणा शिशुपालस तु तां पूजां वासुथेवे न चक्षमे 32 स उपालभ्य भीमं च धर्मराजं च संसथि अपाक्षिपथ वासुथेवं चेथिराजॊ महाबलः |
1
[v] tato 'bhiṣecanīye 'hni brāhmaṇā rājabhiḥ saha antar vedīṃ praviviśuḥ satkārārthaṃ maharṣayaḥ 2 nāradapramukhās tasyām antar vedyāṃ mahātmanaḥ samāsīnāḥ śuśubhire saha rājarṣibhis tadā 3 sametā brahmabhavane devā devarṣayo yathā karmāntaram upāsanto jajalpur amitaujasaḥ 4 idam evaṃ na cāpy evam evam etan na cānyathā ity ūcur bahavas tatra vitaṇḍānāḥ parasparam 5 kṛśān arthāṃs tathā ke cid akṛśāṃs tatra kurvate akṛśāṃś ca kṛśāṃś cakrur hetubhiḥ śāstraniścitaiḥ 6 tatra medhāvinaḥ ke cid artham anyaiḥ prapūritam vicikṣipur yathā śyenā nabhogatam ivāmiṣam 7 ke cid dharmārthasaṃyuktāḥ kathās tatra mahāvratāḥ remire kathayantaś ca sarvavedavidāṃ varāḥ 8 sā vedir vedasaṃpannair devadvija maharṣibhiḥ ābabhāse samākīrṇā nakṣatrair dyaur ivāmalā 9 na tasyāṃ samidhau śūdraḥ kaś cid āsīn na cāvrataḥ antar vedyāṃ tadā rājan yudhiṣṭhira niveśane 10 tāṃ tu lakṣmīvato lakṣmīṃ tadā yajñavidhānajām tutoṣa nāradaḥ paśyan dharmarājasya dhīmataḥ 11 atha cintāṃ samāpede sa munir manujādhipa nāradas taṃ tadā paśyan sarvakṣatrasamāgamam 12 sasmāra ca purāvṛttāṃ kathāṃ tāṃ bharatarṣabha aṃśāvataraṇe yāsau brahmaṇo bhavane 'bhavat 13 devānāṃ saṃgamaṃ taṃ tu vijñāya kurunandana nāradaḥ puṇḍarīkākṣaṃ sasmāra manasā harim 14 sākṣāt sa vibudhārighnaḥ kṣatre nārāyaṇo vibhuḥ pratijñāṃ pālayan dhīmāñ jātaḥ parapuraṃjayaḥ 15 saṃdideśa purā yo 'sau vibudhān bhūtakṛt svayam anyonyam abhinighnantaḥ punar lokān avāpsyatha 16 iti nārāyaṇaḥ śambhur bhagavāñ jagataḥ prabhuḥ ādiśya vibudhān sarvān ajāyata yadukṣaye 17 kṣitāv andhakavṛṣṇīṇāṃ vaṃśe vaṃśabhṛtāṃ varaḥ parayā śuśubhe lakṣmyā nakṣatrāṇām ivoḍurāṭ 18 yasya bāhubalaṃ sendrāḥ surāḥ sarva upāsate so 'yaṃ mānuṣavan nāma harir āste 'rimardanaḥ 19 aho bata mahad bhūtaṃ svayambhūr yad idaṃ svayam ādāsyati punaḥ kṣatram evaṃ balasamanvitam 20 ity etāṃ nāradaś cintāṃ cintayām āsa dharmavit hariṃ nārāyaṇaṃ jñātvā yajñair īḍyaṃ tam īśvaram 21 tasmin dharmavidāṃ śreṣṭho dharmarājasya dhīmataḥ mahādhvare mahābuddhis tasthau sa bahumānataḥ 22 tato bhīṣmo 'bravīd rājan dharmarājaṃ yudhiṣṭhiram kriyatām arhaṇaṃ rājñāṃ yathārham iti bhārata 23 ācāryam ṛtvijaṃ caiva saṃyuktaṃ ca yudhiṣṭhira snātakaṃ ca priyaṃ cāhuḥ ṣaḍ arghyārhān nṛpaṃ tathā 24 etān arhān abhigatān āhuḥ saṃvatsaroṣitān ta ime kālapūgasya mahato 'smān upāgatāḥ 25 eṣām ekaikaśo rājann arghyam ānīyatām iti atha caiṣāṃ variṣṭhāya samarthāyopanīyatām 26 [y] kasmai bhavān manyate 'rgham ekasmai kurunandana upanīyamānaṃ yuktaṃ ca tan me brūhi pitāmaha 27 [v] tato bhīṣmaḥ śāṃtanavo buddhyā niścitya bhārata vārṣṇeyaṃ manyate kṛṣṇam arhaṇīyatamaṃ bhuvi 28 eṣa hy eṣāṃ sametānāṃ tejobalaparākramaiḥ madhye tapann ivābhāti jyotiṣām iva bhāskaraḥ 29 asūryam iva sūryeṇa nivātam iva vāyunā bhāsitaṃ hlāditaṃ caiva kṛṣṇenedaṃ sado hi naḥ 30 tasmai bhīṣmābhyanujñātaḥ sahadevaḥ pratāpavān upajahre 'tha vidhivad vārṣṇeyāyārghyam uttamam 31 pratijagrāha tat kṛṣṇaḥ śāsra dṛṣṭena karmaṇā śiśupālas tu tāṃ pūjāṃ vāsudeve na cakṣame 32 sa upālabhya bhīmaṃ ca dharmarājaṃ ca saṃsadi apākṣipad vāsudevaṃ cedirājo mahābalaḥ |