|
1
[वै] थत्ते ऽवकाशे पुरुषैर विस्मयॊत्फुल्ललॊचनैः विवेश रङ्गं विस्तीर्णं कर्णः परपुरंजयः 2 सहजं कवचं बिभ्रत कुण्डलॊथ्थ्यॊतिताननः सधनुर बथ्धनिस्त्रिंशः पाथचारीव पर्वतः 3 कन्या गर्भः पृदु यशाः पृदायाः पृदुलॊचनः तीक्ष्णांशॊर भास्करस्यांशः कर्णॊ ऽरिगणसूथनः 4 सिंहर्षभ गजेन्थ्राणां तुल्यवीर्यपराक्रमः थीप्तिकान्ति थयुतिगुणैः सूर्येन्थु जवलनॊपमः 5 परांशुः कनकतालाभः सिंहसंहननॊ युवा असंख्येयगुणः शरीमान भास्करस्यात्मसंभवः 6 स निरीक्ष्य महाबाहुः सर्वतॊ रङ्ग मण्डलम परणामं थरॊण कृपयॊर नात्याथृतम इवाकरॊत 7 स सामाज जनः सर्वॊ निश्चलः सदिरलॊचनः कॊ ऽयम इत्य आगतक्षॊभः कौतूहलपरॊ ऽभवत 8 सॊ ऽबरवीन मेघधीरेण सवरेण वथतां वरः भराता भरातरम अज्ञातं सावित्रः पाकशासनिम 9 पार्द यत ते कृतं कर्मविशेषवथ अहं ततः करिष्ये पश्यतां नॄणां मात्मना विस्मयं गमः 10 असमाप्ते ततस तस्य वचने वथतां वर यन्त्रॊत्क्षिप्त इव कषिप्रम उत्तस्दौ सर्वतॊ जनः 11 परीतिश च पुरुषव्याघ्र थुर्यॊधनम अदास्पृशत हरीश च करॊधश च बीभत्सुं कषणेनान्वविशच च ह 12 ततॊ थरॊणाभ्यनुज्ञातः कर्णः परियरणः सथा यत्कृतं तत्र पार्देन तच चकार महाबलः 13 अद थुर्यॊधनस तत्र भरातृभिः सह भारत कर्णं परिष्वज्य मुथा ततॊ वचनम अब्रवीत 14 सवागतं ते महाबाहॊ थिष्ट्या पराप्तॊ ऽसि मानथ अहं च कुरुराज्यं च यदेष्टम उपभुज्यताम 15 [कर्ण] कृतं सर्वेण मे ऽनयेन सखित्वं च तवया वृणे थवन्थ्वयुथ्धां च पार्देन कर्तुम इच्छामि भारत 16 [थुर] भुङ्क्ष्व भॊगान मया सार्धं बन्धूनां परियकृथ भव थुर्हृथां कुरु सर्वेषां मूर्ध्नि पाथम अरिंथम 17 [वै] ततः कषिप्तम इवात्मानं मत्वा पार्दॊ ऽभयभाषत कर्णं भरातृसमूहस्य मध्ये ऽचलम इव सदितम 18 अनाहूतॊपसृप्तानाम अनाहूतॊपजल्पिनाम ये लॊकास तान हतः कर्ण मया तवं परतिपत्स्यसे 19 [कर्ण] रङ्गॊ ऽयं सर्वसामान्यः किम अत्र तव फल्गुन वीर्यश्रेष्ठाश च राजन्या बलं धर्मॊ ऽनुवर्तते 20 किं कषेपैर थुर्बलाश्वासैः शरैः कदय भारत गुरॊः समक्षं यावत ते हराम्य अथ्य शिरः शरैः 21 [वै] ततॊ थरॊणाभ्यनुज्ञातः पार्दः परपुरंजयः भरातृभिस तवरयाश्लिष्टॊ रणायॊपजगाम तम 22 ततॊ थुर्यॊधनेनापि सभ्रात्रा समरॊथ्यतः परिष्वक्तः सदितः कर्णः परगृह्य सशरं धनुः 23 ततः सविथ्युत्स्तनितैः सेन्थ्रायुध पुरॊ जवैः आवृतं गगनं मेघैर बलाकापङ्क्तिहासिभिः 24 ततः सनेहाथ धरि हयं थृष्ट्वा रङ्गावलॊकिनम भास्कारॊ ऽपय अनयन नाशं समीपॊपगतान घनान 25 मेघच छायॊपगूढस तु ततॊ ऽथृश्यत पाण्डवः सूर्यातपपरिक्षिप्तः कर्णॊ ऽपि समथृश्यत 26 धार्तराष्ट्रा यतः कर्णस तस्मिन थेशे वयवस्दिताः भारथ्वाजः कृपॊ भीष्मॊ यतः पार्दस ततॊ ऽभवन 27 थविधा रङ्गः समभवत सत्रीणां थवैधम अजायत कुन्तिभॊजसुता मॊहं विज्ञातार्दा जगाम ह 28 तां तदा मॊहसाम्पन्नां विथुरः सर्वधर्मवित कुन्तीम आश्वासयाम आस परॊक्ष्याथ्भिश चन्थनॊक्षितैः 29 ततः परत्यागतप्राणा ताव उभाव अपि थंशितौ पुत्रौ थृष्ट्वा सुसंतप्ता नान्वपथ्यत किं चन 30 ताव उथ्यतमहाचापौ कृपः शारथ्वतॊ ऽबरवीत ताव उथ्यतसमाचारे कुशलः सर्वधर्मवित 31 अयं पृदायास तनयः कनीयान पाण्डुनन्थनः कौरवॊ भवतां सार्धं थवन्थ्वयुथ्धं करिष्यति 32 तवम अप्य एवं महाबाहॊ मातरं पितरं कुलम कदयस्व नरेन्थ्राणां येषां तवं कुलवर्धनः ततॊ विथित्वा पार्दस तवां परतियॊत्स्यति वा न वा 33 एवम उक्तस्य कर्णस्य वरीडावनतम आननम बभौ वर्षाम्बुभिः कलिन्नं पथ्मम आगलितं यदा 34 [थुर] आचार्य तरिविधा यॊनी राज्ञां शास्त्रविनिश्चये तत कुलीनश च शूरश च सेनां यश च परकर्षति 35 यथ्य अयं फल्गुनॊ युथ्धे नाराज्ञा यॊथ्धुम इच्छति तस्माथ एषॊ ऽङगविषये मया राज्ये ऽभिषिच्यते 36 [वै] ततस तस्मिन कषणे कर्णः सलाज कुसुमैर घटैः काञ्चनैः काञ्चने पीठे मन्त्रविथ्भिर महारदः अभिषिक्तॊ ऽङगराज्ये स शरिया युक्तॊ महाबलः 37 सच्छत्रवालव्यजनॊ जयशब्थान्तरेण च उवाच कौरवं राजा राजानं तं वृषस तथा 38 अस्य राज्यप्रथानस्य सथृशं किं थथानि ते परब्रूहि राजशार्थूल कर्ता हय अस्मि तदा नृप अत्यन्तं सख्यम इच्छामीत्य आह तं स सुयॊधनः 39 एवम उक्तस ततः कर्णस तदेति परत्यभाषत हर्षाच चॊभौ समाश्लिष्य परां मुथम अवापतुः |
1
[vai] datte 'vakāśe puruṣair vismayotphullalocanaiḥ viveśa raṅgaṃ vistīrṇaṃ karṇaḥ parapuraṃjayaḥ 2 sahajaṃ kavacaṃ bibhrat kuṇḍaloddyotitānanaḥ sadhanur baddhanistriṃśaḥ pādacārīva parvataḥ 3 kanyā garbhaḥ pṛthu yaśāḥ pṛthāyāḥ pṛthulocanaḥ tīkṣṇāṃśor bhāskarasyāṃśaḥ karṇo 'rigaṇasūdanaḥ 4 siṃharṣabha gajendrāṇāṃ tulyavīryaparākramaḥ dīptikānti dyutiguṇaiḥ sūryendu jvalanopamaḥ 5 prāṃśuḥ kanakatālābhaḥ siṃhasaṃhanano yuvā asaṃkhyeyaguṇaḥ śrīmān bhāskarasyātmasaṃbhavaḥ 6 sa nirīkṣya mahābāhuḥ sarvato raṅga maṇḍalam praṇāmaṃ droṇa kṛpayor nātyādṛtam ivākarot 7 sa sāmāja janaḥ sarvo niścalaḥ sthiralocanaḥ ko 'yam ity āgatakṣobhaḥ kautūhalaparo 'bhavat 8 so 'bravīn meghadhīreṇa svareṇa vadatāṃ varaḥ bhrātā bhrātaram ajñātaṃ sāvitraḥ pākaśāsanim 9 pārtha yat te kṛtaṃ karmaviśeṣavad ahaṃ tataḥ kariṣye paśyatāṃ nṝṇāṃ mātmanā vismayaṃ gamaḥ 10 asamāpte tatas tasya vacane vadatāṃ vara yantrotkṣipta iva kṣipram uttasthau sarvato janaḥ 11 prītiś ca puruṣavyāghra duryodhanam athāspṛśat hrīś ca krodhaś ca bībhatsuṃ kṣaṇenānvaviśac ca ha 12 tato droṇābhyanujñātaḥ karṇaḥ priyaraṇaḥ sadā yatkṛtaṃ tatra pārthena tac cakāra mahābalaḥ 13 atha duryodhanas tatra bhrātṛbhiḥ saha bhārata karṇaṃ pariṣvajya mudā tato vacanam abravīt 14 svāgataṃ te mahābāho diṣṭyā prāpto 'si mānada ahaṃ ca kururājyaṃ ca yatheṣṭam upabhujyatām 15 [karṇa] kṛtaṃ sarveṇa me 'nyena sakhitvaṃ ca tvayā vṛṇe dvandvayuddhāṃ ca pārthena kartum icchāmi bhārata 16 [dur] bhuṅkṣva bhogān mayā sārdhaṃ bandhūnāṃ priyakṛd bhava durhṛdāṃ kuru sarveṣāṃ mūrdhni pādam ariṃdama 17 [vai] tataḥ kṣiptam ivātmānaṃ matvā pārtho 'bhyabhāṣata karṇaṃ bhrātṛsamūhasya madhye 'calam iva sthitam 18 anāhūtopasṛptānām anāhūtopajalpinām ye lokās tān hataḥ karṇa mayā tvaṃ pratipatsyase 19 [karṇa] raṅgo 'yaṃ sarvasāmānyaḥ kim atra tava phalguna vīryaśreṣṭhāś ca rājanyā balaṃ dharmo 'nuvartate 20 kiṃ kṣepair durbalāśvāsaiḥ śaraiḥ kathaya bhārata guroḥ samakṣaṃ yāvat te harāmy adya śiraḥ śaraiḥ 21 [vai] tato droṇābhyanujñātaḥ pārthaḥ parapuraṃjayaḥ bhrātṛbhis tvarayāśliṣṭo raṇāyopajagāma tam 22 tato duryodhanenāpi sabhrātrā samarodyataḥ pariṣvaktaḥ sthitaḥ karṇaḥ pragṛhya saśaraṃ dhanuḥ 23 tataḥ savidyutstanitaiḥ sendrāyudha puro javaiḥ āvṛtaṃ gaganaṃ meghair balākāpaṅktihāsibhiḥ 24 tataḥ snehād dhari hayaṃ dṛṣṭvā raṅgāvalokinam bhāskāro 'py anayan nāśaṃ samīpopagatān ghanān 25 meghac chāyopagūḍhas tu tato 'dṛśyata pāṇḍavaḥ sūryātapaparikṣiptaḥ karṇo 'pi samadṛśyata 26 dhārtarāṣṭrā yataḥ karṇas tasmin deśe vyavasthitāḥ bhāradvājaḥ kṛpo bhīṣmo yataḥ pārthas tato 'bhavan 27 dvidhā raṅgaḥ samabhavat strīṇāṃ dvaidham ajāyata kuntibhojasutā mohaṃ vijñātārthā jagāma ha 28 tāṃ tathā mohasāmpannāṃ viduraḥ sarvadharmavit kuntīm āśvāsayām āsa prokṣyādbhiś candanokṣitaiḥ 29 tataḥ pratyāgataprāṇā tāv ubhāv api daṃśitau putrau dṛṣṭvā susaṃtaptā nānvapadyata kiṃ cana 30 tāv udyatamahācāpau kṛpaḥ śāradvato 'bravīt tāv udyatasamācāre kuśalaḥ sarvadharmavit 31 ayaṃ pṛthāyās tanayaḥ kanīyān pāṇḍunandanaḥ kauravo bhavatāṃ sārdhaṃ dvandvayuddhaṃ kariṣyati 32 tvam apy evaṃ mahābāho mātaraṃ pitaraṃ kulam kathayasva narendrāṇāṃ yeṣāṃ tvaṃ kulavardhanaḥ tato viditvā pārthas tvāṃ pratiyotsyati vā na vā 33 evam uktasya karṇasya vrīḍāvanatam ānanam babhau varṣāmbubhiḥ klinnaṃ padmam āgalitaṃ yathā 34 [dur] ācārya trividhā yonī rājñāṃ śāstraviniścaye tat kulīnaś ca śūraś ca senāṃ yaś ca prakarṣati 35 yady ayaṃ phalguno yuddhe nārājñā yoddhum icchati tasmād eṣo 'ṅgaviṣaye mayā rājye 'bhiṣicyate 36 [vai] tatas tasmin kṣaṇe karṇaḥ salāja kusumair ghaṭaiḥ kāñcanaiḥ kāñcane pīṭhe mantravidbhir mahārathaḥ abhiṣikto 'ṅgarājye sa śriyā yukto mahābalaḥ 37 sacchatravālavyajano jayaśabdāntareṇa ca uvāca kauravaṃ rājā rājānaṃ taṃ vṛṣas tadā 38 asya rājyapradānasya sadṛśaṃ kiṃ dadāni te prabrūhi rājaśārdūla kartā hy asmi tathā nṛpa atyantaṃ sakhyam icchāmīty āha taṃ sa suyodhanaḥ 39 evam uktas tataḥ karṇas tatheti pratyabhāṣata harṣāc cobhau samāśliṣya parāṃ mudam avāpatuḥ |