|
1
[व] पाण्डॊर अवभृदं कृत्वा थेवकल्पा महर्षयः ततॊ मन्त्रम अकुर्वन्त ते समेत्य तपस्विनः 2 हित्वा राज्यं च राष्ट्रं च स महात्मा महातपाः अस्मिन सदाने तपस तप्तुं तापसाञ शरणं गतः 3 स जातमात्रान पुत्रांश च थारांश च भवताम इह परथायॊपनिधिं राजा पाण्डुः सवर्गम इतॊ गतः 4 ते परस्परम आमन्त्र्य सर्वभूतहिते रताः पाण्डॊः पुत्रान पुरस्कृत्य नगरं नागसाह्वयम 5 उथारमनसः सिथ्धा गमने चक्रिरे मनः भीष्माय पाण्डवान थातुं धृतराष्ट्राय चैव हि 6 तस्मिन्न एव कषणे सर्वे तान आथाय परतस्दिरे पाण्डॊर थारांश च पुत्रांश च शरीरं चैव तापसाः 7 सुखिनी सा पुरा भूत्वा सततं पुत्रवत्सला परपन्ना थीर्घम अध्वानं संक्षिप्तं तथ अमन्यत 8 सा नथीर्घेण कालेन संप्राप्ता कुरुजाङ्गलम वर्धमानपुरथ्वारम आससाथ यशस्विनी 9 तं चारणसहस्राणां मुनीनाम आगमं तथा शरुत्वा नागपुरे नॄणां विस्मयः समजायत 10 मुहूर्तॊथित आथित्ये सर्वे धर्मपुरस्कृताः सथारास तापसान थरष्टुं निर्ययुः पुरवासिनः 11 सत्री संघाः कषत्रसंघाश च यानसंघान समास्दिताः बराह्मणैः सह निर्जग्मुर बराह्मणानां च यॊषितः 12 तदा विट शूथ्र संघानां महान वयतिकरॊ ऽभवत न कश चिथ अकरॊथ ईर्ष्याम अभवन धर्मबुथ्धयः 13 तदा भीष्मः शांतनवः सॊमथत्तॊ ऽद बाह्लिकः परज्ञा चक्षुश च राजर्षिः कषत्ता च विथुरः सवयम 14 सा च सत्यवती थेवी कौसल्या च यशस्विनी राजथारैः परिवृता गान्धारी च विनिर्ययौ 15 धृतराष्ट्रस्य थायाथा थुर्यॊधन पुरॊगमाः भूषिता भूषणैश चित्रैः शतसंख्या विनिर्ययुः 16 तान महर्षिगणान सर्वाञ शिरॊभिर अभिवाथ्य च उपॊपविविशुः सर्वे कौरव्याः सपुरॊहिताः 17 तदैव शिरसा भूमाव अभिवाथ्य परणम्य च उपॊपविविशुः सर्वे पौरजानपथा अपि 18 तम अकूजम इवाज्ञाय जनौघं सर्वशस तथा भीष्मॊ राज्यं च राष्ट्रं च महर्षिभ्यॊ नयवेथयत 19 तेषाम अदॊ वृथ्धतमः परत्युत्दाय जटाजिनी महर्षिमतम आज्ञाय महर्षिर इथम अब्रवीत 20 यः स कौरव्य थायाथः पाण्डुर नाम नराधिपः कामभॊगान परित्यज्य शतशृङ्गम इतॊ गतः 21 बरह्मचर्य वरतस्दस्य तस्य थिव्येन हेतुना साक्षाथ धर्माथ अयं पुत्रस तस्य जातॊ युधिष्ठिरः 22 तदेमं बलिनां शरेष्ठं तस्य राज्ञॊ महात्मनः मातरिश्वा थथौ पुत्रं भीमं नाम महाबलम 23 पुरुहूताथ अयं जज्ञे कुन्त्यां सत्यपराक्रमः यस्य कीरित्र महेष्वासान सर्वान अभिभविष्यति 24 यौ तु माथ्री महेष्वासाव असूत कुरुसत्तमौ अश्विभ्यां मनुजव्याघ्राव इमौ ताव अपि तिष्ठतः 25 चरता धर्मनित्येन वनवासं यशस्विना एष पैतामहॊ वंशः पाण्डुना पुनर उथ्धृतः 26 पुत्राणां जन्म वृथ्धिं च वैथिकाध्ययनानि च पश्यतः सततं पाण्डॊः शश्वत परीतिर अवर्धत 27 वर्तमानः सतां वृत्ते पुत्रलाभम अवाप्य च पितृलॊकं गतः पाण्डुर इतः सप्तथशे ऽहनि 28 तं चिता गतम आज्ञाय वैश्वानर मुखे हुतम परविष्टा पावकं माथ्री हित्वा जीवितम आत्मनः 29 सा गता सह तेनैव पतिलॊकम अनुव्रता तस्यास तस्य च यत कार्यं करियतां तथनन्तरम 30 इमे तयॊः शरीरे थवे सुताश चेमे तयॊर वराः करियाभिर अनुगृह्यन्तां सह मात्रा परंतपाः 31 परेतकार्ये च निर्वृत्ते पितृमेधं महायशाः लभतां सर्वधर्मज्ञः पाण्डुः कुरुकुलॊथ्वहः 32 एवम उक्त्वा कुरून सर्वान कुरूणाम एव पश्यताम कषणेनान्तर हिताः सर्वे चारणा गुह्यकैः सह 33 गन्धर्वनगराकारं तत्रैवान्तर्हितं पुनः ऋषिसिथ्धगणं थृष्ट्वा विस्मयं ते परं ययुः |
1
[v] pāṇḍor avabhṛthaṃ kṛtvā devakalpā maharṣayaḥ tato mantram akurvanta te sametya tapasvinaḥ 2 hitvā rājyaṃ ca rāṣṭraṃ ca sa mahātmā mahātapāḥ asmin sthāne tapas taptuṃ tāpasāñ śaraṇaṃ gataḥ 3 sa jātamātrān putrāṃś ca dārāṃś ca bhavatām iha pradāyopanidhiṃ rājā pāṇḍuḥ svargam ito gataḥ 4 te parasparam āmantrya sarvabhūtahite ratāḥ pāṇḍoḥ putrān puraskṛtya nagaraṃ nāgasāhvayam 5 udāramanasaḥ siddhā gamane cakrire manaḥ bhīṣmāya pāṇḍavān dātuṃ dhṛtarāṣṭrāya caiva hi 6 tasminn eva kṣaṇe sarve tān ādāya pratasthire pāṇḍor dārāṃś ca putrāṃś ca śarīraṃ caiva tāpasāḥ 7 sukhinī sā purā bhūtvā satataṃ putravatsalā prapannā dīrgham adhvānaṃ saṃkṣiptaṃ tad amanyata 8 sā nadīrgheṇa kālena saṃprāptā kurujāṅgalam vardhamānapuradvāram āsasāda yaśasvinī 9 taṃ cāraṇasahasrāṇāṃ munīnām āgamaṃ tadā śrutvā nāgapure nṝṇāṃ vismayaḥ samajāyata 10 muhūrtodita āditye sarve dharmapuraskṛtāḥ sadārās tāpasān draṣṭuṃ niryayuḥ puravāsinaḥ 11 strī saṃghāḥ kṣatrasaṃghāś ca yānasaṃghān samāsthitāḥ brāhmaṇaiḥ saha nirjagmur brāhmaṇānāṃ ca yoṣitaḥ 12 tathā viṭ śūdra saṃghānāṃ mahān vyatikaro 'bhavat na kaś cid akarod īrṣyām abhavan dharmabuddhayaḥ 13 tathā bhīṣmaḥ śāṃtanavaḥ somadatto 'tha bāhlikaḥ prajñā cakṣuś ca rājarṣiḥ kṣattā ca viduraḥ svayam 14 sā ca satyavatī devī kausalyā ca yaśasvinī rājadāraiḥ parivṛtā gāndhārī ca viniryayau 15 dhṛtarāṣṭrasya dāyādā duryodhana purogamāḥ bhūṣitā bhūṣaṇaiś citraiḥ śatasaṃkhyā viniryayuḥ 16 tān maharṣigaṇān sarvāñ śirobhir abhivādya ca upopaviviśuḥ sarve kauravyāḥ sapurohitāḥ 17 tathaiva śirasā bhūmāv abhivādya praṇamya ca upopaviviśuḥ sarve paurajānapadā api 18 tam akūjam ivājñāya janaughaṃ sarvaśas tadā bhīṣmo rājyaṃ ca rāṣṭraṃ ca maharṣibhyo nyavedayat 19 teṣām atho vṛddhatamaḥ pratyutthāya jaṭājinī maharṣimatam ājñāya maharṣir idam abravīt 20 yaḥ sa kauravya dāyādaḥ pāṇḍur nāma narādhipaḥ kāmabhogān parityajya śataśṛṅgam ito gataḥ 21 brahmacarya vratasthasya tasya divyena hetunā sākṣād dharmād ayaṃ putras tasya jāto yudhiṣṭhiraḥ 22 tathemaṃ balināṃ śreṣṭhaṃ tasya rājño mahātmanaḥ mātariśvā dadau putraṃ bhīmaṃ nāma mahābalam 23 puruhūtād ayaṃ jajñe kuntyāṃ satyaparākramaḥ yasya kīritr maheṣvāsān sarvān abhibhaviṣyati 24 yau tu mādrī maheṣvāsāv asūta kurusattamau aśvibhyāṃ manujavyāghrāv imau tāv api tiṣṭhataḥ 25 caratā dharmanityena vanavāsaṃ yaśasvinā eṣa paitāmaho vaṃśaḥ pāṇḍunā punar uddhṛtaḥ 26 putrāṇāṃ janma vṛddhiṃ ca vaidikādhyayanāni ca paśyataḥ satataṃ pāṇḍoḥ śaśvat prītir avardhata 27 vartamānaḥ satāṃ vṛtte putralābham avāpya ca pitṛlokaṃ gataḥ pāṇḍur itaḥ saptadaśe 'hani 28 taṃ citā gatam ājñāya vaiśvānara mukhe hutam praviṣṭā pāvakaṃ mādrī hitvā jīvitam ātmanaḥ 29 sā gatā saha tenaiva patilokam anuvratā tasyās tasya ca yat kāryaṃ kriyatāṃ tadanantaram 30 ime tayoḥ śarīre dve sutāś ceme tayor varāḥ kriyābhir anugṛhyantāṃ saha mātrā paraṃtapāḥ 31 pretakārye ca nirvṛtte pitṛmedhaṃ mahāyaśāḥ labhatāṃ sarvadharmajñaḥ pāṇḍuḥ kurukulodvahaḥ 32 evam uktvā kurūn sarvān kurūṇām eva paśyatām kṣaṇenāntar hitāḥ sarve cāraṇā guhyakaiḥ saha 33 gandharvanagarākāraṃ tatraivāntarhitaṃ punaḥ ṛṣisiddhagaṇaṃ dṛṣṭvā vismayaṃ te paraṃ yayuḥ |