|
1
tasya tadvacanaṃ śrutvā vānarasya mahātmanaḥ ājñāpayad vadhaṃ tasya rāvaṇaḥ krodhamūrchitaḥ 2 vadhe tasya samājñapte rāvaṇena durātmanā niveditavato dautyaṃ nānumene vibhīṣaṇaḥ 3 taṃ rakṣo'dhipatiṃ kruddhaṃ tac ca kāryam upasthitam viditvā cintayām āsa kāryaṃ kāryavidhau sthitaḥ 4 niścitārthas tataḥ sāmnāpūjya śatrujidagrajam uvāca hitam atyarthaṃ vākyaṃ vākyaviśāradaḥ 5 rājan dharmaviruddhaṃ ca lokavṛtteś ca garhitam tava cāsadṛśaṃ vīra kaper asya pramāpaṇam 6 asaṃśayaṃ śatrur ayaṃ pravṛddhaḥ; kṛtaṃ hy anenāpriyam aprameyam na dūtavadhyāṃ pravadanti santo; dūtasya dṛṣṭā bahavo hi daṇḍāḥ 7 vairūpyām aṅgeṣu kaśābhighāto; mauṇḍyaṃ tathā lakṣmaṇasaṃnipātaḥ etān hi dūte pravadanti daṇḍān; vadhas tu dūtasya na naḥ śruto 'pi 8 kathaṃ ca dharmārthavinītabuddhiḥ; parāvarapratyayaniścitārthaḥ bhavadvidhaḥ kopavaśe hi tiṣṭhet; kopaṃ niyacchanti hi sattvavantaḥ 9 na dharmavāde na ca lokavṛtte; na śāstrabuddhigrahaṇeṣu vāpi vidyeta kaś cit tava vīratulyas; tvaṃ hy uttamaḥ sarvasurāsurāṇām 10 na cāpy asya kaper ghāte kaṃ cit paśyāmy ahaṃ guṇam teṣv ayaṃ pātyatāṃ daṇḍo yair ayaṃ preṣitaḥ kapiḥ 11 sādhur vā yadi vāsādhur parair eṣa samarpitaḥ bruvan parārthaṃ paravān na dūto vadham arhati 12 api cāsmin hate rājan nānyaṃ paśyāmi khecaram iha yaḥ punar āgacchet paraṃ pāraṃ mahodadhiḥ 13 tasmān nāsya vadhe yatnaḥ kāryaḥ parapuraṃjaya bhavān sendreṣu deveṣu yatnam āsthātum arhati 14 asmin vinaṣṭe na hi dūtam anyaṃ; paśyāmi yas tau nararājaputrau yuddhāya yuddhapriyadurvinītāv; udyojayed dīrghapathāvaruddhau 15 parākramotsāhamanasvināṃ ca; surāsurāṇām api durjayena tvayā manonandana nairṛtānāṃ; yuddhāyatir nāśayituṃ na yuktā 16 hitāś ca śūrāś ca samāhitāś ca; kuleṣu jātāś ca mahāguṇeṣu manasvinaḥ śastrabhṛtāṃ variṣṭhāḥ; koṭyagraśaste subhṛtāś ca yodhāḥ 17 tad ekadeśena balasya tāvat; ke cit tavādeśakṛto 'payāntu tau rājaputrau vinigṛhya mūḍhau; pareṣu te bhāvayituṃ prabhāvam |
1
तस्य तथ्वचनं शरुत्वा वानरस्य महात्मनः आज्ञापयथ वधं तस्य रावणः करॊधमूर्छितः 2 वधे तस्य समाज्ञप्ते रावणेन थुरात्मना निवेथितवतॊ थौत्यं नानुमेने विभीषणः 3 तं रक्षॊऽधिपतिं करुथ्धं तच च कार्यम उपस्दितम विथित्वा चिन्तयाम आस कार्यं कार्यविधौ सदितः 4 निश्चितार्दस ततः साम्नापूज्य शत्रुजिथग्रजम उवाच हितम अत्यर्दं वाक्यं वाक्यविशारथः 5 राजन धर्मविरुथ्धं च लॊकवृत्तेश च गर्हितम तव चासथृशं वीर कपेर अस्य परमापणम 6 असंशयं शत्रुर अयं परवृथ्धः; कृतं हय अनेनाप्रियम अप्रमेयम न थूतवध्यां परवथन्ति सन्तॊ; थूतस्य थृष्टा बहवॊ हि थण्डाः 7 वैरूप्याम अङ्गेषु कशाभिघातॊ; मौण्ड्यं तदा लक्ष्मणसंनिपातः एतान हि थूते परवथन्ति थण्डान; वधस तु थूतस्य न नः शरुतॊ ऽपि 8 कदं च धर्मार्दविनीतबुथ्धिः; परावरप्रत्ययनिश्चितार्दः भवथ्विधः कॊपवशे हि तिष्ठेत; कॊपं नियच्छन्ति हि सत्त्ववन्तः 9 न धर्मवाथे न च लॊकवृत्ते; न शास्त्रबुथ्धिग्रहणेषु वापि विथ्येत कश चित तव वीरतुल्यस; तवं हय उत्तमः सर्वसुरासुराणाम 10 न चाप्य अस्य कपेर घाते कं चित पश्याम्य अहं गुणम तेष्व अयं पात्यतां थण्डॊ यैर अयं परेषितः कपिः 11 साधुर वा यथि वासाधुर परैर एष समर्पितः बरुवन परार्दं परवान न थूतॊ वधम अर्हति 12 अपि चास्मिन हते राजन नान्यं पश्यामि खेचरम इह यः पुनर आगच्छेत परं पारं महॊथधिः 13 तस्मान नास्य वधे यत्नः कार्यः परपुरंजय भवान सेन्थ्रेषु थेवेषु यत्नम आस्दातुम अर्हति 14 अस्मिन विनष्टे न हि थूतम अन्यं; पश्यामि यस तौ नरराजपुत्रौ युथ्धाय युथ्धप्रियथुर्विनीताव; उथ्यॊजयेथ थीर्घपदावरुथ्धौ 15 पराक्रमॊत्साहमनस्विनां च; सुरासुराणाम अपि थुर्जयेन तवया मनॊनन्थन नैरृतानां; युथ्धायतिर नाशयितुं न युक्ता 16 हिताश च शूराश च समाहिताश च; कुलेषु जाताश च महागुणेषु मनस्विनः शस्त्रभृतां वरिष्ठाः; कॊट्यग्रशस्ते सुभृताश च यॊधाः 17 तथ एकथेशेन बलस्य तावत; के चित तवाथेशकृतॊ ऽपयान्तु तौ राजपुत्रौ विनिगृह्य मूढौ; परेषु ते भावयितुं परभावम |