|
1
vanaṃ gate dharmapare rāme ramayatāṃ vare kausalyā rudatī svārtā bhartāram idam abravīt 2 yady apitriṣu lokeṣu prathitaṃ te mayad yaśaḥ sānukrośo vadānyaś ca priyavādī ca rāghavaḥ 3 kathaṃ naravaraśreṣṭha putrau tau saha sītayā duḥkhitau sukhasaṃvṛddhau vane duḥkhaṃ sahiṣyataḥ 4 sā nūnaṃ taruṇī śyāmā sukumārī sukhocitā katham uṣṇaṃ ca śītaṃ ca maithilī prasahiṣyate 5 bhuktvāśanaṃ viśālākṣī sūpadaṃśānvitaṃ śubham vanyaṃ naivāram āhāraṃ kathaṃ sītopabhokṣyate 6 gītavāditranirghoṣaṃ śrutvā śubham aninditā kathaṃ kravyādasiṃhānāṃ śabdaṃ śroṣyaty aśobhanam 7 mahendradhvajasaṃkāśaḥ kva nu śete mahābhujaḥ bhujaṃ parighasaṃkāśam upadhāya mahābalaḥ 8 padmavarṇaṃ sukeśāntaṃ padmaniḥśvāsam uttamam kadā drakṣyāmi rāmasya vadanaṃ puṣkarekṣaṇam 9 vajrasāramayaṃ nūnaṃ hṛdayaṃ me na saṃśayaḥ apaśyantyā na taṃ yad vai phalatīdaṃ sahasradhā 10 yadi pañcadaśe varṣe rāghavaḥ punar eṣyati jahyād rājyaṃ ca kośaṃ ca bharatenopabhokṣyate 11 evaṃ kanīyasā bhrātrā bhuktaṃ rājyaṃ viśāṃ pate bhrātā jyeṣṭhā variṣṭhāś ca kimarthaṃ nāvamaṃsyate 12 na pareṇāhṛtaṃ bhakṣyaṃ vyāghraḥ khāditum icchati evam eva naravyāghraḥ paralīḍhaṃ na maṃsyate 13 havir ājyaṃ puroḍāśāḥ kuśā yūpāś ca khādirāḥ naitāni yātayāmāni kurvanti punar adhvare 14 tathā hy āttam idaṃ rājyaṃ hṛtasārāṃ surām iva nābhimantum alaṃ rāmo naṣṭasomam ivādhvaram 15 naivaṃvidham asatkāraṃ rāghavo marṣayiṣyati balavān iva śārdūlo bāladher abhimarśanam 16 sa tādṛśaḥ siṃhabalo vṛṣabhākṣo nararṣabhaḥ svayam eva hataḥ pitrā jalajenātmajo yathā 17 dvijāti carito dharmaḥ śāstradṛṣṭaḥ sanātanaḥ yadi te dharmanirate tvayā putre vivāsite 18 gatir evāk patir nāryā dvitīyā gatir ātmajaḥ tṛtīyā jñātayo rājaṃś caturthī neha vidyate 19 tatra tvaṃ caiva me nāsti rāmaś ca vanam āśritaḥ na vanaṃ gantum icchāmi sarvathā hi hatā tvayā 20 hataṃ tvayā rājyam idaṃ sarāṣṭraṃ; hatas tathātmā saha mantribhiś ca hatā saputrāsmi hatāś ca paurāḥ; sutaś ca bhāryā ca tava prahṛṣṭau 21 imāṃ giraṃ dāruṇaśabdasaṃśritāṃ; niśamya rājāpi mumoha duḥkhitaḥ tataḥ sa śokaṃ praviveśa pārthivaḥ; svaduṣkṛtaṃ cāpi punas tadāsmarat |
1
वनं गते धर्मपरे रामे रमयतां वरे कौसल्या रुथती सवार्ता भर्तारम इथम अब्रवीत 2 यथ्य अपित्रिषु लॊकेषु परदितं ते मयथ यशः सानुक्रॊशॊ वथान्यश च परियवाथी च राघवः 3 कदं नरवरश्रेष्ठ पुत्रौ तौ सह सीतया थुःखितौ सुखसंवृथ्धौ वने थुःखं सहिष्यतः 4 सा नूनं तरुणी शयामा सुकुमारी सुखॊचिता कदम उष्णं च शीतं च मैदिली परसहिष्यते 5 भुक्त्वाशनं विशालाक्षी सूपथंशान्वितं शुभम वन्यं नैवारम आहारं कदं सीतॊपभॊक्ष्यते 6 गीतवाथित्रनिर्घॊषं शरुत्वा शुभम अनिन्थिता कदं करव्याथसिंहानां शब्थं शरॊष्यत्य अशॊभनम 7 महेन्थ्रध्वजसंकाशः कव नु शेते महाभुजः भुजं परिघसंकाशम उपधाय महाबलः 8 पथ्मवर्णं सुकेशान्तं पथ्मनिःश्वासम उत्तमम कथा थरक्ष्यामि रामस्य वथनं पुष्करेक्षणम 9 वज्रसारमयं नूनं हृथयं मे न संशयः अपश्यन्त्या न तं यथ वै फलतीथं सहस्रधा 10 यथि पञ्चथशे वर्षे राघवः पुनर एष्यति जह्याथ राज्यं च कॊशं च भरतेनॊपभॊक्ष्यते 11 एवं कनीयसा भरात्रा भुक्तं राज्यं विशां पते भराता जयेष्ठा वरिष्ठाश च किमर्दं नावमंस्यते 12 न परेणाहृतं भक्ष्यं वयाघ्रः खाथितुम इच्छति एवम एव नरव्याघ्रः परलीढं न मंस्यते 13 हविर आज्यं पुरॊडाशाः कुशा यूपाश च खाथिराः नैतानि यातयामानि कुर्वन्ति पुनर अध्वरे 14 तदा हय आत्तम इथं राज्यं हृतसारां सुराम इव नाभिमन्तुम अलं रामॊ नष्टसॊमम इवाध्वरम 15 नैवंविधम असत्कारं राघवॊ मर्षयिष्यति बलवान इव शार्थूलॊ बालधेर अभिमर्शनम 16 स ताथृशः सिंहबलॊ वृषभाक्षॊ नरर्षभः सवयम एव हतः पित्रा जलजेनात्मजॊ यदा 17 थविजाति चरितॊ धर्मः शास्त्रथृष्टः सनातनः यथि ते धर्मनिरते तवया पुत्रे विवासिते 18 गतिर एवाक पतिर नार्या थवितीया गतिर आत्मजः तृतीया जञातयॊ राजंश चतुर्दी नेह विथ्यते 19 तत्र तवं चैव मे नास्ति रामश च वनम आश्रितः न वनं गन्तुम इच्छामि सर्वदा हि हता तवया 20 हतं तवया राज्यम इथं सराष्ट्रं; हतस तदात्मा सह मन्त्रिभिश च हता सपुत्रास्मि हताश च पौराः; सुतश च भार्या च तव परहृष्टौ 21 इमां गिरं थारुणशब्थसंश्रितां; निशम्य राजापि मुमॊह थुःखितः ततः स शॊकं परविवेश पार्दिवः; सवथुष्कृतं चापि पुनस तथास्मरत |