|
1
[सूत] एतच छरुत्व नृपॊ विथ्वान हृष्टॊ ऽभूज जनमेजयः पितामहानां सर्वेषां गमनागमनं तथा 2 अब्रवीच च मुथा युक्तः पुनरागमनं परति कदं नु तयक्तथेहानां पुनस तथ रूपथर्शनम 3 इत्य उक्तः स थविजश्रेष्ठॊ वयास शिष्यः परतापवान परॊवाच वथतां शरेष्ठस तं नृपं जनमेजयम 4 अविप्रणाशः सर्वेषां कर्मणाम इति निश्चयः कर्मजानि शरीराणि तदैवाकृतयॊ नृप 5 महाभूतानि नित्यानि भूताधिपति संश्रयात तेषां च नित्यसंवासॊ न विनाशॊ वियुज्यताम 6 अनाशाय कृतं कर्म तस्य चेष्टः फलागमः आत्मा चैभिः समायुक्तः सुखथुःखम उपाश्नुते 7 अविनाशी तदा नित्यं कषेत्रज्ञ इति निश्चयः भूतानाम आत्मभावॊ यॊ धरुवॊ ऽसौ संविजानताम 8 यावन न कषीयते कर्म तावथ अस्य सवरूपता संक्षीण कर्मा पुरुषॊ रूपान्यत्वं नियच्छति 9 नानाभावास तदैकत्वं शरीरं पराप्य संहताः भवन्ति ते तदा नित्याः पृदग्भावं विजानताम 10 अश्वमेधे शरुतिश चेयम अश्वसंज्ञपनं परति लॊकान्तर गता नित्यं पराणा नित्या हि वाजिनः 11 अहं हितं वथाम्य एतत परियं चेत तव पार्दिव थेव याना हि पन्दानः शरुतास ते यज्ञसंस्तरे 12 सुकृतॊ यत्र ते यज्ञस तत्र थेवा हितास तव यथा समन्विता थेवाः पशूनां गमनेश्वराः गतिमन्तश च तेनेष्ट्वा नान्ये नित्या भवन्ति ते 13 नित्ये ऽसमिन पञ्चके वर्गे नित्ये चात्मनि यॊ नरः अस्य नाना समायॊगं यः पश्यति वृदा मतिः वियॊगे शॊचते ऽतयर्दं स बाल इति मे मतिः 14 वियॊगे थॊषथर्शी यः संयॊगम इह वर्जयेत असंगे संगमॊ नास्ति थुःखं भुवि वियॊगजम 15 परापरज्ञस तु नरॊ नाभिमानाथ उथीरितः अपरज्ञः परां बुथ्धिं सपृष्ट्वा मॊहाथ विमुच्यते 16 अथर्शनाथ आपतितः पुनश चाथर्शनं गतः नाहं तं वेथ्मि नासौ मां न च मे ऽसति विरागता 17 येन येन शरीरेण करॊत्य अयम अनीश्वरः तेन तेन शरीरेण तथ अवश्यम उपाश्नुते मानसं मनसाप्नॊति शारीरं च शरीरवान |
1
[sūta] etac chrutva nṛpo vidvān hṛṣṭo 'bhūj janamejayaḥ pitāmahānāṃ sarveṣāṃ gamanāgamanaṃ tadā 2 abravīc ca mudā yuktaḥ punarāgamanaṃ prati kathaṃ nu tyaktadehānāṃ punas tad rūpadarśanam 3 ity uktaḥ sa dvijaśreṣṭho vyāsa śiṣyaḥ pratāpavān provāca vadatāṃ śreṣṭhas taṃ nṛpaṃ janamejayam 4 avipraṇāśaḥ sarveṣāṃ karmaṇām iti niścayaḥ karmajāni śarīrāṇi tathaivākṛtayo nṛpa 5 mahābhūtāni nityāni bhūtādhipati saṃśrayāt teṣāṃ ca nityasaṃvāso na vināśo viyujyatām 6 anāśāya kṛtaṃ karma tasya ceṣṭaḥ phalāgamaḥ ātmā caibhiḥ samāyuktaḥ sukhaduḥkham upāśnute 7 avināśī tathā nityaṃ kṣetrajña iti niścayaḥ bhūtānām ātmabhāvo yo dhruvo 'sau saṃvijānatām 8 yāvan na kṣīyate karma tāvad asya svarūpatā saṃkṣīṇa karmā puruṣo rūpānyatvaṃ niyacchati 9 nānābhāvās tathaikatvaṃ śarīraṃ prāpya saṃhatāḥ bhavanti te tathā nityāḥ pṛthagbhāvaṃ vijānatām 10 aśvamedhe śrutiś ceyam aśvasaṃjñapanaṃ prati lokāntara gatā nityaṃ prāṇā nityā hi vājinaḥ 11 ahaṃ hitaṃ vadāmy etat priyaṃ cet tava pārthiva deva yānā hi panthānaḥ śrutās te yajñasaṃstare 12 sukṛto yatra te yajñas tatra devā hitās tava yadā samanvitā devāḥ paśūnāṃ gamaneśvarāḥ gatimantaś ca teneṣṭvā nānye nityā bhavanti te 13 nitye 'smin pañcake varge nitye cātmani yo naraḥ asya nānā samāyogaṃ yaḥ paśyati vṛthā matiḥ viyoge śocate 'tyarthaṃ sa bāla iti me matiḥ 14 viyoge doṣadarśī yaḥ saṃyogam iha varjayet asaṃge saṃgamo nāsti duḥkhaṃ bhuvi viyogajam 15 parāparajñas tu naro nābhimānād udīritaḥ aparajñaḥ parāṃ buddhiṃ spṛṣṭvā mohād vimucyate 16 adarśanād āpatitaḥ punaś cādarśanaṃ gataḥ nāhaṃ taṃ vedmi nāsau māṃ na ca me 'sti virāgatā 17 yena yena śarīreṇa karoty ayam anīśvaraḥ tena tena śarīreṇa tad avaśyam upāśnute mānasaṃ manasāpnoti śārīraṃ ca śarīravān |