|
1
[व] एतस्मिन्न एव काले तु वासुथेवॊ ऽपि वीर्यवान उपायाथ वृष्णिभिः सार्धं पुरं वारणसाह्वयम 2 समयं वाजिमेधस्य विथित्वा पुरुषैषभः यदॊक्तॊ धर्मपुत्रेण वरजन स सवपुरीं परति 3 रौक्मिणेयेन सहितॊ युयुधानेन चैव ह चारु थेष्णेन साम्बेन गथेन कृतवर्मणा 4 सारणेन च वीरेण निशठेनॊल्मुकेन च बलथेवं पुरस्कृत्य सुभथ्रा सहितस तथा 5 थरौपथीम उत्तरां चैव पृदां चाप्य अवलॊककः समाश्वासयितुं चापि कषत्रिया निहतेश्वराः 6 तान आगतान समीक्ष्यैव धृतराष्ट्रॊ महीपतिः परत्यगृह्णाथ यदान्यायं विथुरश चमहा मनाः 7 तत्रैव नयवसत कृष्णः सवर्चितः पुरुषर्षभः विरुरेण महातेजास तदैव च युयुत्सुना 8 वसत्सु वृष्णिवीरेण्षु तत्राद जनमेजय जज्ञे तव पिता राजन परिक्षित परवीरहा 9 स तु राजा महाराज बरह्मास्त्रेणाभिपीडितः शवॊ बभूव निश्चेष्टॊ हर्षशॊकविवर्धनः 10 हृष्टानां सिंहनाथेन जनानां तत्र निस्वनः आविश्य परथिशः सर्वाः पुनर एव वयुपारमत 11 ततः सॊ ऽतित्वरः कृष्णॊ विवेशान्तःपुरं तथा युयुधान थवितीयॊ वै वयदितेन्थ्रिय मानसः 12 ततस तवरितम आयान्तीं थथर्श सवां पितृष्वसाम करॊशन्तीम अभिधावेति वासुथेवं पुनः पुनः 13 पृष्ठतॊ थरौपथीं चैव सुभथ्रां च यशस्विनीम स विक्रॊशं स करुणं बान्धवानां सत्रियॊ नृप 14 ततः कृष्णं समासाथ्य कुन्ती राजसुता तथा परॊवाच राजशार्थूल बाष्पगथ्गथया गिरा 15 वासुथेव महाबाहॊ सुप्रजा थेवकी तवया तवं नॊ गतिः परतिष्ठा च तवथ आयत्तम इथं कुलम 16 यथुप्रवीर यॊ ऽयं ते सवस्रीयस्यात्मजः परभॊ अश्वत्दाम्ना हतॊ जातस तम उज्जीवय केशव 17 तवया हय एतत परतिज्ञातम ऐषीके यथुनन्थन अहं संजीवयिष्यामि मृतं जातम इति परभॊ 18 सॊ ऽयं जातॊ मृतस तात पश्यैनं पुरुषर्षभ उत्तरां च सुभथ्रांच थरौपथीं मां चमाधव 19 धर्मपुत्रं च भीमं च फल्गुनं नकुलं तदा सहथेवं च थुर्धर्ष सर्वान नस तरातुम अर्हसि 20 अस्मिन पराणाः समायत्ताः पाण्डवानां ममैव च पाण्डॊश च पिण्डॊ थाशार्ह तदैव शवशुरस्य मे 21 अभिमन्यॊश च भथ्रं ते परियस्य सथृशस्य च परियम उत्पाथयाथ्य तवं परेतस्यापि जनार्थन 22 उत्तरा हि परियॊक्तं वै कदयत्य अरिसूथन अभिमन्यॊर वचः कृष्ण परियत्वात ते न संशयः 23 अब्रवीत किल थाशार्ह वैराटीम आर्जुनिः पुरा मातुलस्य कुलं भथ्रे तव पुत्रॊ गमिष्यति 24 गत्वा वृष्ण्यन्धककुलं धनुर्वेथं गरहीष्यति अस्त्राणि च विचित्राणि नीतिशास्त्रं च केवलम 25 इत्य एतत परणयात तात सौभथ्रः परवीरहा कदयाम आस थुर्धर्षस तदा चैत्न न संशयः 26 तास तवां वयं परणम्येह याचामॊ मधुसूथन कुलस्यास्य हितार्दं तवं कुरु कल्याणम उत्तमम 27 एवम उक्त्वा तु वार्ष्णेयं पृदा पृदुल लॊचना उच्छ्रित्य बाहू थुःखार्ता ताश चान्याः परापतन भुवि 28 अब्रुवंश च महाराज सर्वाः सास्राविलेक्षणाः सवस्रीयॊ वासुथेवस्य मृतॊ जात इति परभॊ 29 एवम उक्ते ततः कुन्तीं परत्यगृह्णाज जनार्थनः भूमौ निपतितां चैनां सान्त्वयाम आस भारत |
1
[v] etasminn eva kāle tu vāsudevo 'pi vīryavān upāyād vṛṣṇibhiḥ sārdhaṃ puraṃ vāraṇasāhvayam 2 samayaṃ vājimedhasya viditvā puruṣaiṣabhaḥ yathokto dharmaputreṇa vrajan sa svapurīṃ prati 3 raukmiṇeyena sahito yuyudhānena caiva ha cāru deṣṇena sāmbena gadena kṛtavarmaṇā 4 sāraṇena ca vīreṇa niśaṭhenolmukena ca baladevaṃ puraskṛtya subhadrā sahitas tadā 5 draupadīm uttarāṃ caiva pṛthāṃ cāpy avalokakaḥ samāśvāsayituṃ cāpi kṣatriyā nihateśvarāḥ 6 tān āgatān samīkṣyaiva dhṛtarāṣṭro mahīpatiḥ pratyagṛhṇād yathānyāyaṃ viduraś camahā manāḥ 7 tatraiva nyavasat kṛṣṇaḥ svarcitaḥ puruṣarṣabhaḥ virureṇa mahātejās tathaiva ca yuyutsunā 8 vasatsu vṛṣṇivīreṇṣu tatrātha janamejaya jajñe tava pitā rājan parikṣit paravīrahā 9 sa tu rājā mahārāja brahmāstreṇābhipīḍitaḥ śavo babhūva niśceṣṭo harṣaśokavivardhanaḥ 10 hṛṣṭānāṃ siṃhanādena janānāṃ tatra nisvanaḥ āviśya pradiśaḥ sarvāḥ punar eva vyupāramat 11 tataḥ so 'titvaraḥ kṛṣṇo viveśāntaḥpuraṃ tadā yuyudhāna dvitīyo vai vyathitendriya mānasaḥ 12 tatas tvaritam āyāntīṃ dadarśa svāṃ pitṛṣvasām krośantīm abhidhāveti vāsudevaṃ punaḥ punaḥ 13 pṛṣṭhato draupadīṃ caiva subhadrāṃ ca yaśasvinīm sa vikrośaṃ sa karuṇaṃ bāndhavānāṃ striyo nṛpa 14 tataḥ kṛṣṇaṃ samāsādya kuntī rājasutā tadā provāca rājaśārdūla bāṣpagadgadayā girā 15 vāsudeva mahābāho suprajā devakī tvayā tvaṃ no gatiḥ pratiṣṭhā ca tvad āyattam idaṃ kulam 16 yadupravīra yo 'yaṃ te svasrīyasyātmajaḥ prabho aśvatthāmnā hato jātas tam ujjīvaya keśava 17 tvayā hy etat pratijñātam aiṣīke yadunandana ahaṃ saṃjīvayiṣyāmi mṛtaṃ jātam iti prabho 18 so 'yaṃ jāto mṛtas tāta paśyainaṃ puruṣarṣabha uttarāṃ ca subhadrāṃca draupadīṃ māṃ camādhava 19 dharmaputraṃ ca bhīmaṃ ca phalgunaṃ nakulaṃ tathā sahadevaṃ ca durdharṣa sarvān nas trātum arhasi 20 asmin prāṇāḥ samāyattāḥ pāṇḍavānāṃ mamaiva ca pāṇḍoś ca piṇḍo dāśārha tathaiva śvaśurasya me 21 abhimanyoś ca bhadraṃ te priyasya sadṛśasya ca priyam utpādayādya tvaṃ pretasyāpi janārdana 22 uttarā hi priyoktaṃ vai kathayaty arisūdana abhimanyor vacaḥ kṛṣṇa priyatvāt te na saṃśayaḥ 23 abravīt kila dāśārha vairāṭīm ārjuniḥ purā mātulasya kulaṃ bhadre tava putro gamiṣyati 24 gatvā vṛṣṇyandhakakulaṃ dhanurvedaṃ grahīṣyati astrāṇi ca vicitrāṇi nītiśāstraṃ ca kevalam 25 ity etat praṇayāt tāta saubhadraḥ paravīrahā kathayām āsa durdharṣas tathā caitna na saṃśayaḥ 26 tās tvāṃ vayaṃ praṇamyeha yācāmo madhusūdana kulasyāsya hitārthaṃ tvaṃ kuru kalyāṇam uttamam 27 evam uktvā tu vārṣṇeyaṃ pṛthā pṛthula locanā ucchritya bāhū duḥkhārtā tāś cānyāḥ prāpatan bhuvi 28 abruvaṃś ca mahārāja sarvāḥ sāsrāvilekṣaṇāḥ svasrīyo vāsudevasya mṛto jāta iti prabho 29 evam ukte tataḥ kuntīṃ pratyagṛhṇāj janārdanaḥ bhūmau nipatitāṃ caināṃ sāntvayām āsa bhārata |