|
1
[य] कदंवीर्यः समभवत स राजा वथतां वरः कदं च जातरूपेण समयुज्यत स थविज 2 कव च तत सांप्रतं थरव्यं भगवन्न अवतिष्ठते कदं च शक्यम अस्माभिस तथ अवाप्तुं तपॊधन 3 [व] असुराश चैव थेवाश च थक्षस्यासन परजापतेः अपत्यं बहुलं तात ते ऽसपर्धन्त परस्परम 4 तदैवाङ्गिरसः पुत्रौ वरततुल्यौ बभूवतुः बृहस्पतिर बृहत तेजाः संवर्तश च तपॊधनः 5 ताव अपि सपर्धिनौ राजन पृदग आस्तां परस्परम बृहस्पतिश च संवर्तं बाधते सम पुनः पुनः 6 स बाध्यमानः सततं भरात्रा जयेष्ठेन भारत अर्दान उत्सृज्य थिग्वासा वनवासम अरॊचयत 7 वासवॊ ऽपय असुरान सर्वान निर्जित्य च निहत्य च इन्थ्रत्वं पराप्य लॊकेषु ततॊ वव्रे पुरॊहितम पुत्रम अङ्गिरसॊ जयेष्ठं विप्र शरेष्ठं बृहस्पतिम 8 याज्यस तव अङ्गिरसः पूर्वम आसीथ राजा करंधमः वीर्येणाप्रतिमॊ लॊके वृत्तेन च बलेन च शतक्रतुर इवौजस्वी धर्मात्मा संशितव्रतः 9 वाहनं यस्य यॊधाश च थरव्याणि विविधानि च धयानाथ एवाभवथ राजन मुखवातेन सर्वशः 10 स गुणैः पार्दिवान सर्वान वशे चक्रे नराधिपः संजीव्य कालमिष्टं च स शरीरॊ थिवं गतः 11 बभूव तस्य पुत्रस तु ययातिर इव धर्मवित अविक्षिन नाम शत्रुक्षित स वशे कृतवान महीम विक्रमेण गुणैश चैव पितेवासीत स पार्दिवः 12 तस्य वासवतुल्यॊ ऽभून मरुत्तॊ नाम वीर्यवान पुत्रस तम अनुरक्ताभूत पृदिवी सागराम्बरा 13 सपर्धते सततं स सम थेवराजेन पार्दिवः वासवॊ ऽपि मरुत्तेन सपर्धते पाण्डुनन्थन 14 शुचिः स गुणवान आसीन मरुत्तः पृदिवीपतिः यतमानॊ ऽपि यं शक्रॊ न विशेषयति सम ह 15 सॊ ऽशक्नुवन विशेषाय समाहूय बृहस्पतिम उवाचेथं वचॊ थेवैः सहितॊ हरिवाहनः 16 बृहस्पते मरुत्तस्य मा सम कार्षीः कदं चन थैवं कर्माद वा पित्र्यं कर्तासि मम चेत परियम 17 अहं हि तरिषु लॊकेषु सुराणां च बृहस्पते इन्थ्रत्वं पराप्तवान एकॊ मरुत्तस तु महीपतिः 18 कदं हय अमर्त्यं बरह्मस तवं याजयित्वा सुराधिपम याजयेर्मृत्यु संयुक्तं मरुत्तम अविशङ्कया 19 मां वा वृणीष्व भथ्रं ते मरुत्तं वा महीपतिम परिज्यज्य मरुत्तं वा यदाजॊषं भजस्व माम 20 एवम उक्तः स कौरव्य थेवराज्ञा बृहस्पतिः मुहूर्तम इव संचिन्त्य थेवराजानम अब्रवीत 21 तवं भूतानाम अधिपतिस तवयि लॊकाः परतिष्ठिताः नमुचेर विश्वरूपस्य निहन्ता तवं बलस्य च 22 तवम आजहर्द थेवानाम एकॊ वीरश्रियं पराम तवं बिभर्षि भुवं थयां च सथैव बलसूथन 23 पौरॊहित्यं कदं कृत्वा तव थेवगणेश्वर याजयेयम अहं मर्त्यं मरुत्तं पाकशासन 24 समाश्वसिहि थेवेश नाहं मर्त्याय कर्हि चित गरहीष्यामि सरुवं यज्ञे शृणु चेथं वचॊ मम 25 हिरण्यरेतसॊ ऽमभः सयात परिवर्तेत मेथिनी भासं च न रविः कुर्यान मत्सत्यं विचलेथ यथि 26 बृहस्पतिवचः शरुत्वा शक्रॊ विगतमत्सरः परशस्यैनं विवेशाद सवम एव भवनं तथा |
1
[y] kathaṃvīryaḥ samabhavat sa rājā vadatāṃ varaḥ kathaṃ ca jātarūpeṇa samayujyata sa dvija 2 kva ca tat sāṃprataṃ dravyaṃ bhagavann avatiṣṭhate kathaṃ ca śakyam asmābhis tad avāptuṃ tapodhana 3 [v] asurāś caiva devāś ca dakṣasyāsan prajāpateḥ apatyaṃ bahulaṃ tāta te 'spardhanta parasparam 4 tathaivāṅgirasaḥ putrau vratatulyau babhūvatuḥ bṛhaspatir bṛhat tejāḥ saṃvartaś ca tapodhanaḥ 5 tāv api spardhinau rājan pṛthag āstāṃ parasparam bṛhaspatiś ca saṃvartaṃ bādhate sma punaḥ punaḥ 6 sa bādhyamānaḥ satataṃ bhrātrā jyeṣṭhena bhārata arthān utsṛjya digvāsā vanavāsam arocayat 7 vāsavo 'py asurān sarvān nirjitya ca nihatya ca indratvaṃ prāpya lokeṣu tato vavre purohitam putram aṅgiraso jyeṣṭhaṃ vipra śreṣṭhaṃ bṛhaspatim 8 yājyas tv aṅgirasaḥ pūrvam āsīd rājā karaṃdhamaḥ vīryeṇāpratimo loke vṛttena ca balena ca śatakratur ivaujasvī dharmātmā saṃśitavrataḥ 9 vāhanaṃ yasya yodhāś ca dravyāṇi vividhāni ca dhyānād evābhavad rājan mukhavātena sarvaśaḥ 10 sa guṇaiḥ pārthivān sarvān vaśe cakre narādhipaḥ saṃjīvya kālamiṣṭaṃ ca sa śarīro divaṃ gataḥ 11 babhūva tasya putras tu yayātir iva dharmavit avikṣin nāma śatrukṣit sa vaśe kṛtavān mahīm vikrameṇa guṇaiś caiva pitevāsīt sa pārthivaḥ 12 tasya vāsavatulyo 'bhūn marutto nāma vīryavān putras tam anuraktābhūt pṛthivī sāgarāmbarā 13 spardhate satataṃ sa sma devarājena pārthivaḥ vāsavo 'pi maruttena spardhate pāṇḍunandana 14 śuciḥ sa guṇavān āsīn maruttaḥ pṛthivīpatiḥ yatamāno 'pi yaṃ śakro na viśeṣayati sma ha 15 so 'śaknuvan viśeṣāya samāhūya bṛhaspatim uvācedaṃ vaco devaiḥ sahito harivāhanaḥ 16 bṛhaspate maruttasya mā sma kārṣīḥ kathaṃ cana daivaṃ karmātha vā pitryaṃ kartāsi mama cet priyam 17 ahaṃ hi triṣu lokeṣu surāṇāṃ ca bṛhaspate indratvaṃ prāptavān eko maruttas tu mahīpatiḥ 18 kathaṃ hy amartyaṃ brahmas tvaṃ yājayitvā surādhipam yājayermṛtyu saṃyuktaṃ maruttam aviśaṅkayā 19 māṃ vā vṛṇīṣva bhadraṃ te maruttaṃ vā mahīpatim parijyajya maruttaṃ vā yathājoṣaṃ bhajasva mām 20 evam uktaḥ sa kauravya devarājñā bṛhaspatiḥ muhūrtam iva saṃcintya devarājānam abravīt 21 tvaṃ bhūtānām adhipatis tvayi lokāḥ pratiṣṭhitāḥ namucer viśvarūpasya nihantā tvaṃ balasya ca 22 tvam ājahartha devānām eko vīraśriyaṃ parām tvaṃ bibharṣi bhuvaṃ dyāṃ ca sadaiva balasūdana 23 paurohityaṃ kathaṃ kṛtvā tava devagaṇeśvara yājayeyam ahaṃ martyaṃ maruttaṃ pākaśāsana 24 samāśvasihi deveśa nāhaṃ martyāya karhi cit grahīṣyāmi sruvaṃ yajñe śṛṇu cedaṃ vaco mama 25 hiraṇyaretaso 'mbhaḥ syāt parivarteta medinī bhāsaṃ ca na raviḥ kuryān matsatyaṃ vicaled yadi 26 bṛhaspativacaḥ śrutvā śakro vigatamatsaraḥ praśasyainaṃ viveśātha svam eva bhavanaṃ tadā |