|
1
[य] नाभाग धेयः पराप्नॊति धनं सुबलवान अपि भागधेयान्वितस तव अर्दान कृशॊ बालश च विन्थति 2 नालाभ काले लभते परयत्ने ऽपि कृते सति लाभकाले ऽपरयत्नेन लभते विपुलं धनम कृतयत्नाफलाश चैव थृश्यन्ते शतशॊ नराः 3 यथि यत्नॊ भवेन मर्त्यः स सर्वं फलम आप्नुयात नालभ्यं चॊपलभ्येत नृणां भरतसत्तम 4 यथा परयत्नं कृतवान थृश्यते हय अफलॊ नरः मार्गन नयशतैर अर्दान अमार्गंश चापरः सुखी 5 अकार्यम असकृत कृत्वा थृश्यन्ते हय अधना नराः धनयुक्तास तव अधर्मस्दा थृश्यन्ते चापरे जनाः 6 अधीत्य नीतिं यस्माच च नीतियुक्तॊ न थृश्यते अनभिज्ञश च साचिव्यं गमितः केन हेतुना विथ्या युक्तॊ हय अविथ्यश च धनवान थुर्गतस तदा 7 यथि विथ्याम उपाश्रित्य नरः सुखम अवाप्नुयात न विथ्वान विथ्यया हीनं वृत्त्यर्दम उपसंश्रयेत 8 यदा पिपासां जयति पुरुषः पराप्य वै जलम थृष्टार्दॊ विथ्ययाप्य एवम अविथ्यां परजहेन नरः 9 नाप्राप्तकालॊ मरियते विथ्धः शरशतैर अपि तृणाग्रेणापि संस्पृष्टः पराप्तकालॊ न जीवति 10 [भ] ईहमानः समारम्भान यथि नासाथयेथ धनम उग्रं तपः समारॊहेन न हय अनुप्तं पररॊहति 11 थानेन भॊगी भवति मेधावी वृथ्धसेवया अहिंसया च थीर्घायुर इति पराहुर मनीषिणः 12 तस्माथ थथ्यान न याचेत पूजयेथ धार्मिकान अपि सवाभाषी परिय कृच छुथ्धः सर्वसत्त्वाविहिंसकः 13 यथा परमाण परभवः सवभावश च सुखासुखे मश कीट पिपीलानां सदिरॊ भव युधिष्ठिर |
1
[y] nābhāga dheyaḥ prāpnoti dhanaṃ subalavān api bhāgadheyānvitas tv arthān kṛśo bālaś ca vindati 2 nālābha kāle labhate prayatne 'pi kṛte sati lābhakāle 'prayatnena labhate vipulaṃ dhanam kṛtayatnāphalāś caiva dṛśyante śataśo narāḥ 3 yadi yatno bhaven martyaḥ sa sarvaṃ phalam āpnuyāt nālabhyaṃ copalabhyeta nṛṇāṃ bharatasattama 4 yadā prayatnaṃ kṛtavān dṛśyate hy aphalo naraḥ mārgan nayaśatair arthān amārgaṃś cāparaḥ sukhī 5 akāryam asakṛt kṛtvā dṛśyante hy adhanā narāḥ dhanayuktās tv adharmasthā dṛśyante cāpare janāḥ 6 adhītya nītiṃ yasmāc ca nītiyukto na dṛśyate anabhijñaś ca sācivyaṃ gamitaḥ kena hetunā vidyā yukto hy avidyaś ca dhanavān durgatas tathā 7 yadi vidyām upāśritya naraḥ sukham avāpnuyāt na vidvān vidyayā hīnaṃ vṛttyartham upasaṃśrayet 8 yathā pipāsāṃ jayati puruṣaḥ prāpya vai jalam dṛṣṭārtho vidyayāpy evam avidyāṃ prajahen naraḥ 9 nāprāptakālo mriyate viddhaḥ śaraśatair api tṛṇāgreṇāpi saṃspṛṣṭaḥ prāptakālo na jīvati 10 [bh] īhamānaḥ samārambhān yadi nāsādayed dhanam ugraṃ tapaḥ samārohen na hy anuptaṃ prarohati 11 dānena bhogī bhavati medhāvī vṛddhasevayā ahiṃsayā ca dīrghāyur iti prāhur manīṣiṇaḥ 12 tasmād dadyān na yāceta pūjayed dhārmikān api svābhāṣī priya kṛc chuddhaḥ sarvasattvāvihiṃsakaḥ 13 yadā pramāṇa prabhavaḥ svabhāvaś ca sukhāsukhe maśa kīṭa pipīlānāṃ sthiro bhava yudhiṣṭhira |