|
1
[व] ततॊ युधिष्ठिरॊ राजा शरतल्पे पितामहम पुनर एव महातेजाः पप्रच्छ वथतां वरम 2 ऋषयॊ बराह्मणा थेवाः परशंसन्ति महामते अहिंसा लक्षणं धर्मं वेथ परामाण्य थर्शनात 3 कर्मणा मनुजः कुर्वन हिंसां पार्दिव सत्तम वाचा च मनसा चैव कदं थुःखात परमुच्यते 4 [भ] चतुर्विधेयं निर्थिष्टा अहिंसा बरह्मवाथिभिः एषैकतॊ ऽपि विभ्रष्टा न भवत्य अरिसूथन 5 यदा सर्वश चतुष्पाथस तरिभिः पाथैर न तिष्ठति तदैवेयं महीपाल परॊच्यते कारणैस तरिभिः 6 यदा नागपथे ऽनयानि पथानि पथगामिनाम सर्वाण्य एवापिधीयन्ते पथजातानि कौञ्जरे एवं लॊकेष्व अहिंसा तु निर्थिष्टा धर्मतः परा 7 कर्मणा लिप्यते जन्तुर वाचा च मनसैव च 8 पूर्वं तु मनसा तयक्त्वा तदा वाचाद कर्मणा तरिकारणं तु निर्थिष्टं शरूयते बरह्मवाथिभिः 9 मनॊ वाचि तदास्वाथे थॊषा हय एषु परतिष्ठिताः न भक्षयन्त्य अतॊ मांसं तपॊ युक्ता मनीषिणः 10 थॊषांस तु भक्षणे राजन मांसस्येह निबॊध मे पुत्रमांसॊपमं जानन खाथते यॊ विचेतनः 11 माता पितृसमायॊगे पुत्रत्वं जायते यदा रसं च परति जिह्वायाः परज्ञानं जायते तदा तदा शास्त्रेषु नियतं रागॊ हय आस्वाथिताथ भवेत 12 असंस्कृताः संस्कृताश च लवणालवणास तदा परज्ञायन्ते यदा भावास तदा चित्तं निरुध्यते 13 भेरीशङ्खमृथङ्गाथ्यांस तन्त्री शब्थांश च पुष्कलान निषेविष्यन्ति वै मन्था मांसभक्षाः कदं नराः 14 अचिन्तितम अनुथ्थिष्टम असंकल्पितम एव च रसं गृथ्ध्याभिभूता वै परशंसन्ति फलार्दिनः परशंसा हय एव मांसस्य थॊषकर्मफलान्विता 15 जीवितं हि परित्यज्य बहवः साधवॊ जनाः सवमांसैः परमांसानि परिपाल्य थिवं गताः 16 एवम एषा महाराज चतुर्भिः कारणैर वृता अहिंसा तव निर्थिष्टा सर्वधर्मार्दसंहिता |
1
[v] tato yudhiṣṭhiro rājā śaratalpe pitāmaham punar eva mahātejāḥ papraccha vadatāṃ varam 2 ṛṣayo brāhmaṇā devāḥ praśaṃsanti mahāmate ahiṃsā lakṣaṇaṃ dharmaṃ veda prāmāṇya darśanāt 3 karmaṇā manujaḥ kurvan hiṃsāṃ pārthiva sattama vācā ca manasā caiva kathaṃ duḥkhāt pramucyate 4 [bh] caturvidheyaṃ nirdiṣṭā ahiṃsā brahmavādibhiḥ eṣaikato 'pi vibhraṣṭā na bhavaty arisūdana 5 yathā sarvaś catuṣpādas tribhiḥ pādair na tiṣṭhati tathaiveyaṃ mahīpāla procyate kāraṇais tribhiḥ 6 yathā nāgapade 'nyāni padāni padagāminām sarvāṇy evāpidhīyante padajātāni kauñjare evaṃ lokeṣv ahiṃsā tu nirdiṣṭā dharmataḥ parā 7 karmaṇā lipyate jantur vācā ca manasaiva ca 8 pūrvaṃ tu manasā tyaktvā tathā vācātha karmaṇā trikāraṇaṃ tu nirdiṣṭaṃ śrūyate brahmavādibhiḥ 9 mano vāci tathāsvāde doṣā hy eṣu pratiṣṭhitāḥ na bhakṣayanty ato māṃsaṃ tapo yuktā manīṣiṇaḥ 10 doṣāṃs tu bhakṣaṇe rājan māṃsasyeha nibodha me putramāṃsopamaṃ jānan khādate yo vicetanaḥ 11 mātā pitṛsamāyoge putratvaṃ jāyate yathā rasaṃ ca prati jihvāyāḥ prajñānaṃ jāyate tathā tathā śāstreṣu niyataṃ rāgo hy āsvāditād bhavet 12 asaṃskṛtāḥ saṃskṛtāś ca lavaṇālavaṇās tathā prajñāyante yathā bhāvās tathā cittaṃ nirudhyate 13 bherīśaṅkhamṛdaṅgādyāṃs tantrī śabdāṃś ca puṣkalān niṣeviṣyanti vai mandā māṃsabhakṣāḥ kathaṃ narāḥ 14 acintitam anuddiṣṭam asaṃkalpitam eva ca rasaṃ gṛddhyābhibhūtā vai praśaṃsanti phalārthinaḥ praśaṃsā hy eva māṃsasya doṣakarmaphalānvitā 15 jīvitaṃ hi parityajya bahavaḥ sādhavo janāḥ svamāṃsaiḥ paramāṃsāni paripālya divaṃ gatāḥ 16 evam eṣā mahārāja caturbhiḥ kāraṇair vṛtā ahiṃsā tava nirdiṣṭā sarvadharmārthasaṃhitā |