|
1
[व] तत एनम उपातिष्ठञ शौचार्दं परिचारकाः कृतशौचं पुनश चैनं परॊवाच मधुसूथनः 2 राजन्न अधीता वेथास ते शास्त्राणि विविधानि च शरुतानि च पुराणानि राजधर्माश च केवलाः 3 एवं विथ्वान महाप्राज्ञ नाकार्षीर वचनं तथा पाण्डवान अधिकाञ जानबले शौर्ये च कौरव 4 राजा हि यः सदिरप्रज्ञः सवयं थॊषान अवेक्षते थेशकालविभागं च परं शरेयः स विन्थति 5 उच्यमानं च यः शरेयॊ गृह्णीते नॊ हिताहिते आपथं समनुप्राप्य स शॊचत्य अनये सदितः 6 ततॊ ऽनयवृत्तम आत्मानं समवेक्षस्व भारत राजंस तवं हय अविधेयात्मा थुर्यॊधन वशे सदितः 7 आत्मापराधाथ आयस्तस तत किं भीमं जिघांससि तस्मात संयच्छ कॊपं तवं सवम अनुस्मृत्य थुष्कृतम 8 यस तु तां सपर्धया कषुथ्रः पाञ्चालीम आनयत सभाम स हतॊ भीमसेनेन वैरं परतिचिकीर्षता 9 आत्मनॊ ऽतिक्रमं पश्य पुत्रस्य च थुरात्मनः यथ अनागसि पाण्डूनां परित्यागः परंतप 10 एवम उक्तः स कृष्णेन सर्वं सत्यं जनाधिप उवाच थेवकीपुत्रं धृतराष्ट्रॊ महीपतिः 11 एवम एतन महाबाहॊ यदा वथसि माधव पुत्रस्नेहस तु धर्मात्मन धैर्यान मां समचालयत 12 थिष्ट्या तु पुरुषव्याघ्रॊ बलवान सत्यविक्रमः तवथ गुप्तॊ नागमत कृष्ण भीमॊ बाह्वन्तरं मम 13 इथानीं तव अहम एकाग्रॊ गतमन्युर गतज्वरः मध्यमं पाण्डवं वीरं सप्रष्टुम इच्छामि केशव 14 हतेषु पार्दिवेन्थ्रेषु पुत्रेषु निहतेषु च पाण्डुपुत्रेषु मे शर्म परीतिश चाप्य अवतिष्ठते 15 ततः स भीमं च धनंजयं च; माथ्र्याश च पुत्रौ पुरुषप्रवीरौ पस्पर्श गात्रैः पररुथन सुगात्रान; आश्वास्य कल्याणम उवाच चैनान |
1
[v] tata enam upātiṣṭhañ śaucārthaṃ paricārakāḥ kṛtaśaucaṃ punaś cainaṃ provāca madhusūdanaḥ 2 rājann adhītā vedās te śāstrāṇi vividhāni ca śrutāni ca purāṇāni rājadharmāś ca kevalāḥ 3 evaṃ vidvān mahāprājña nākārṣīr vacanaṃ tadā pāṇḍavān adhikāñ jānabale śaurye ca kaurava 4 rājā hi yaḥ sthiraprajñaḥ svayaṃ doṣān avekṣate deśakālavibhāgaṃ ca paraṃ śreyaḥ sa vindati 5 ucyamānaṃ ca yaḥ śreyo gṛhṇīte no hitāhite āpadaṃ samanuprāpya sa śocaty anaye sthitaḥ 6 tato 'nyavṛttam ātmānaṃ samavekṣasva bhārata rājaṃs tvaṃ hy avidheyātmā duryodhana vaśe sthitaḥ 7 ātmāparādhād āyastas tat kiṃ bhīmaṃ jighāṃsasi tasmāt saṃyaccha kopaṃ tvaṃ svam anusmṛtya duṣkṛtam 8 yas tu tāṃ spardhayā kṣudraḥ pāñcālīm ānayat sabhām sa hato bhīmasenena vairaṃ praticikīrṣatā 9 ātmano 'tikramaṃ paśya putrasya ca durātmanaḥ yad anāgasi pāṇḍūnāṃ parityāgaḥ paraṃtapa 10 evam uktaḥ sa kṛṣṇena sarvaṃ satyaṃ janādhipa uvāca devakīputraṃ dhṛtarāṣṭro mahīpatiḥ 11 evam etan mahābāho yathā vadasi mādhava putrasnehas tu dharmātman dhairyān māṃ samacālayat 12 diṣṭyā tu puruṣavyāghro balavān satyavikramaḥ tvad gupto nāgamat kṛṣṇa bhīmo bāhvantaraṃ mama 13 idānīṃ tv aham ekāgro gatamanyur gatajvaraḥ madhyamaṃ pāṇḍavaṃ vīraṃ spraṣṭum icchāmi keśava 14 hateṣu pārthivendreṣu putreṣu nihateṣu ca pāṇḍuputreṣu me śarma prītiś cāpy avatiṣṭhate 15 tataḥ sa bhīmaṃ ca dhanaṃjayaṃ ca; mādryāś ca putrau puruṣapravīrau pasparśa gātraiḥ prarudan sugātrān; āśvāsya kalyāṇam uvāca cainān |