Sacred Texts  Hinduism  Mahabharata  Index  Book 5 Index  Previous  Next 

Book 5 in English

The Mahabharata in Sanskrit

Book 5
Chapter 108

  1 [सुपर्ण]
      इयं थिग थयिता राज्ञॊ वरुणस्य तु गॊपतेः
      सथा सलिलराजस्य परतिष्ठा चाथिर एव च
  2 अत्र पश्चाथ अहः सूर्यॊ विसर्जयति भाः सवयम
      पश्चिमेत्य अभिविख्याता थिग इयं थविजसत्तम
  3 याथसाम अत्र राज्येन सलिलस्य च गुप्तये
      कश्यपॊ भगवान थेवॊ वरुणं समाभ्यषेचयत
  4 अत्र पीत्वा समस्तान वै वरुणस्य रसांस तु षट
      जायते तरुणः सॊमः शुक्लस्याथौ तमिस्रहा
  5 अत्र पश्चात कृता थैत्या वायुना संयतास तथा
      निःश्वसन्तॊ महानागैर अर्थिताः सुषुपुर थविज
  6 अत्र सूर्यं परणयिनं परतिगृह्णाति पर्वतः
      अस्तॊ नाम यतः संध्या पश्चिमा परतिसर्पति
  7 अतॊ रात्रिश च निथ्रा च निर्गता थिवसक्षये
      जायते जीवलॊकस्य हर्तुम अर्धम इवायुषः
  8 अत्र थेवीं थितिं सुप्ताम आत्मप्रसव धारिणीम
      विगर्भाम अकरॊच छक्रॊ यत्र जातॊ मरुथ्गणः
  9 अत्र मूलं हिमवतॊ मन्थरं याति शाश्वतम
      अपि वर्षसहस्रेण न चास्यान्तॊ ऽधिगम्यते
  10 अत्र काञ्चनशैलस्य काञ्चनाम्बुवहस्य च
     उथधेस तीरम आसाथ्य सुरभिः कषरते पयः
 11 अत्र मध्ये समुथ्रस्य कबन्धः परतिथृश्यते
     सवर्भानॊः सूर्यकल्पस्य सॊमसूर्यौ जिघांसतः
 12 सुवर्णशिरसॊ ऽपय अत्र हरिरॊम्णः परगायतः
     अथृश्यस्याप्रमेयस्य शरूयते विपुलॊ धवनिः
 13 अत्र धवजवती नाम कुमारी हरि मेधसः
     आकाशे तिष्ठ तिष्ठेति तस्दौ सूर्यस्य शासनात
 14 अत्र वायुस तदा वह्निर आपः खं चैव गालव
     आह्निकं चैव नैशं च थुःखस्पर्शं विमुञ्चति
     अतः परभृति सूर्यस्य तिर्यग आवर्तते गतिः
 15 अत्र जयॊतींषि सर्वाणि विशन्त्य आथित्यमण्डलम
     अष्टाविंशति रात्रं च चङ्क्रम्य सह भानुना
     निष्पतन्ति पुनः सूर्यात सॊमसंयॊगयॊगतः
 16 अत्र नित्यं सरवन्तीनां परभवः सागरॊथयः
     अत्र लॊकत्रयस्यापस तिष्ठन्ति वरुणाश्रयाः
 17 अत्र पन्नगराजस्याप्य अनन्तस्य निवेशनम
     अनाथि निधनस्यात्र विष्णॊः सदानम अनुत्तमम
 18 अत्रानल सखस्यापि पवनस्य निवेशनम
     महर्षेः कश्यपस्यात्र मारीचस्य निवेशनम
 19 एष ते पश्चिमॊ मार्गॊ थिग थवारेण परकीर्तितः
     बरूहि गालव गच्छावॊ बुथ्धिः का थविजसत्तम
  1 [suparṇa]
      iyaṃ dig dayitā rājño varuṇasya tu gopateḥ
      sadā salilarājasya pratiṣṭhā cādir eva ca
  2 atra paścād ahaḥ sūryo visarjayati bhāḥ svayam
      paścimety abhivikhyātā dig iyaṃ dvijasattama
  3 yādasām atra rājyena salilasya ca guptaye
      kaśyapo bhagavān devo varuṇaṃ smābhyaṣecayat
  4 atra pītvā samastān vai varuṇasya rasāṃs tu ṣaṭ
      jāyate taruṇaḥ somaḥ śuklasyādau tamisrahā
  5 atra paścāt kṛtā daityā vāyunā saṃyatās tadā
      niḥśvasanto mahānāgair arditāḥ suṣupur dvija
  6 atra sūryaṃ praṇayinaṃ pratigṛhṇāti parvataḥ
      asto nāma yataḥ saṃdhyā paścimā pratisarpati
  7 ato rātriś ca nidrā ca nirgatā divasakṣaye
      jāyate jīvalokasya hartum ardham ivāyuṣaḥ
  8 atra devīṃ ditiṃ suptām ātmaprasava dhāriṇīm
      vigarbhām akaroc chakro yatra jāto marudgaṇaḥ
  9 atra mūlaṃ himavato mandaraṃ yāti śāśvatam
      api varṣasahasreṇa na cāsyānto 'dhigamyate
  10 atra kāñcanaśailasya kāñcanāmbuvahasya ca
     udadhes tīram āsādya surabhiḥ kṣarate payaḥ
 11 atra madhye samudrasya kabandhaḥ pratidṛśyate
     svarbhānoḥ sūryakalpasya somasūryau jighāṃsataḥ
 12 suvarṇaśiraso 'py atra hariromṇaḥ pragāyataḥ
     adṛśyasyāprameyasya śrūyate vipulo dhvaniḥ
 13 atra dhvajavatī nāma kumārī hari medhasaḥ
     ākāśe tiṣṭha tiṣṭheti tasthau sūryasya śāsanāt
 14 atra vāyus tathā vahnir āpaḥ khaṃ caiva gālava
     āhnikaṃ caiva naiśaṃ ca duḥkhasparśaṃ vimuñcati
     ataḥ prabhṛti sūryasya tiryag āvartate gatiḥ
 15 atra jyotīṃṣi sarvāṇi viśanty ādityamaṇḍalam
     aṣṭāviṃśati rātraṃ ca caṅkramya saha bhānunā
     niṣpatanti punaḥ sūryāt somasaṃyogayogataḥ
 16 atra nityaṃ sravantīnāṃ prabhavaḥ sāgarodayaḥ
     atra lokatrayasyāpas tiṣṭhanti varuṇāśrayāḥ
 17 atra pannagarājasyāpy anantasya niveśanam
     anādi nidhanasyātra viṣṇoḥ sthānam anuttamam
 18 atrānala sakhasyāpi pavanasya niveśanam
     maharṣeḥ kaśyapasyātra mārīcasya niveśanam
 19 eṣa te paścimo mārgo dig dvāreṇa prakīrtitaḥ
     brūhi gālava gacchāvo buddhiḥ kā dvijasattama


Next: Chapter 109