|
1
[भगवान] भावं जिज्ञासमानॊ ऽहं परणयाथ इथम अब्रुवम न चाक्षेपान न पाण्डित्यान न करॊधान न विवक्षया 2 वेथाहं तव माहात्म्यम उत ते वेथ यथ बलम उत ते वेथ कर्माणि न तवां परिभवाम्य अहम 3 यदा चात्मनि कल्याणं संभावयसि पाण्डव सहस्रगुणम अप्य एतत तवयि संभावयाम्य अहम 4 याथृशे च कुले जन्म सर्वराजाभिपूजिते बन्धुभिश च सुहृथ्भिश च भीम तवम असि ताथृशः 5 जिज्ञासन्तॊ हि धर्मस्य संथिग्धस्य वृकॊथर पर्यायं न वयवस्यन्ति थैवमानुषयॊर जनाः 6 स एव हेतुर भूत्वा हि पुरुषस्यार्तसिथ्धिषु विनाशे ऽपि स एवास्य संथिग्धं कर्म पौरुषम 7 अन्यदा परिथृष्टानि कविभिर थॊषथर्शिभिः अन्यदा परिवर्तन्ते वेगा इव नभस्वतः 8 सुमन्त्रितं सुनीतं च नयायतश चॊपपाथितम कृतं मानुष्यकं कर्म थैवेनापि विरुध्यते 9 थैवम अप्य अकृतं कर्म पौरुषेण विहन्यते शीतम उष्णं तदा वर्षं कषुत्पिपासे च भारत 10 यथ अन्यथ थिष्ट भावस्य पुरुषस्य सवयं कृतम तस्माथ अनवरॊधश च विथ्यते तत्र लक्षणम 11 लॊकस्य नान्यतॊ वृत्तिः पाण्डवान्यत्र कर्मणः एवं बुथ्धिः परवर्तेत फलं सयाथ उभयान्वयात 12 य एवं कृतबुथ्धिः सन कर्मस्व एव परवर्तते नासिथ्धौ वयदते तस्य न सिथ्धौ हर्षम अश्नुते 13 तत्रेयम अर्दमात्रा मे भीमसेन विवक्षिता नैकान्त सिथ्धिर मन्तव्या कुरुभिः सह संयुगे 14 नातिप्रणीत रश्मिः सयात तदा भवति पर्यये विषाथम अर्छेथ गलानिं वा एतथर्दं बरवीमि ते 15 शवॊभूते धृतराष्ट्रस्य समीपं पराप्य पाण्डव यतिष्ये परशमं कर्तुं युष्मथर्दम अहापयन 16 शमं चेत ते करिष्यन्ति ततॊ ऽनन्तं यशॊ मम भवतां च कृतः कामस तेषां च शरेय उत्तमम 17 ते चेथ अभिनिवेक्ष्यन्ति नाभ्युपैष्यन्ति मे वचः कुरवॊ युथ्धम एवात्र रौथ्रं कर्म भविष्यति 18 अस्मिन युथ्धे भीमसेन तवयि भारः समाहितः धूर अर्जुनेन धार्या सयाथ वॊढव्य इतरॊ जनः 19 अहं हि यन्ता बीभत्सॊर भविता संयुगे सति धनंजयस्यैष कामॊ न हि युथ्धं न कामये 20 तस्माथ आशङ्कमानॊ ऽहं वृकॊथर मतिं तव तुथन्न अक्लीबया वाचा तेजस ते समथीपयम |
1
[bhagavān] bhāvaṃ jijñāsamāno 'haṃ praṇayād idam abruvam na cākṣepān na pāṇḍityān na krodhān na vivakṣayā 2 vedāhaṃ tava māhātmyam uta te veda yad balam uta te veda karmāṇi na tvāṃ paribhavāmy aham 3 yathā cātmani kalyāṇaṃ saṃbhāvayasi pāṇḍava sahasraguṇam apy etat tvayi saṃbhāvayāmy aham 4 yādṛśe ca kule janma sarvarājābhipūjite bandhubhiś ca suhṛdbhiś ca bhīma tvam asi tādṛśaḥ 5 jijñāsanto hi dharmasya saṃdigdhasya vṛkodara paryāyaṃ na vyavasyanti daivamānuṣayor janāḥ 6 sa eva hetur bhūtvā hi puruṣasyārtasiddhiṣu vināśe 'pi sa evāsya saṃdigdhaṃ karma pauruṣam 7 anyathā paridṛṣṭāni kavibhir doṣadarśibhiḥ anyathā parivartante vegā iva nabhasvataḥ 8 sumantritaṃ sunītaṃ ca nyāyataś copapāditam kṛtaṃ mānuṣyakaṃ karma daivenāpi virudhyate 9 daivam apy akṛtaṃ karma pauruṣeṇa vihanyate śītam uṣṇaṃ tathā varṣaṃ kṣutpipāse ca bhārata 10 yad anyad diṣṭa bhāvasya puruṣasya svayaṃ kṛtam tasmād anavarodhaś ca vidyate tatra lakṣaṇam 11 lokasya nānyato vṛttiḥ pāṇḍavānyatra karmaṇaḥ evaṃ buddhiḥ pravarteta phalaṃ syād ubhayānvayāt 12 ya evaṃ kṛtabuddhiḥ san karmasv eva pravartate nāsiddhau vyathate tasya na siddhau harṣam aśnute 13 tatreyam arthamātrā me bhīmasena vivakṣitā naikānta siddhir mantavyā kurubhiḥ saha saṃyuge 14 nātipraṇīta raśmiḥ syāt tathā bhavati paryaye viṣādam arched glāniṃ vā etadarthaṃ bravīmi te 15 śvobhūte dhṛtarāṣṭrasya samīpaṃ prāpya pāṇḍava yatiṣye praśamaṃ kartuṃ yuṣmadartham ahāpayan 16 śamaṃ cet te kariṣyanti tato 'nantaṃ yaśo mama bhavatāṃ ca kṛtaḥ kāmas teṣāṃ ca śreya uttamam 17 te ced abhinivekṣyanti nābhyupaiṣyanti me vacaḥ kuravo yuddham evātra raudraṃ karma bhaviṣyati 18 asmin yuddhe bhīmasena tvayi bhāraḥ samāhitaḥ dhūr arjunena dhāryā syād voḍhavya itaro janaḥ 19 ahaṃ hi yantā bībhatsor bhavitā saṃyuge sati dhanaṃjayasyaiṣa kāmo na hi yuddhaṃ na kāmaye 20 tasmād āśaṅkamāno 'haṃ vṛkodara matiṃ tava tudann aklībayā vācā tejas te samadīpayam |