|
1
[धृ] यथ अब्रूतां महात्मानौ वासुथेवधनंजयौ तन मे बरूहि महाप्राज्ञ शुश्रूषे वचनं तव 2 शृणु राजन यदाथृष्टौ मया कृष्ण धनंजयौ ऊचतुश चापि यथ वीरौ तत ते वक्ष्यामि भारत 3 पाथाङ्गुलीर अभिप्रेक्षन परयतॊ ऽहं कृताञ्जलिः शुथ्धान्तं पराविशं राजन्न आख्यातुं नरथेवयॊः 4 नैवाभिमन्युर न यमौ तं थेशम अभियान्ति वै यत्र कृष्णौ च कृष्णा च सत्यभामा च भामिनी 5 उभौ मध्वासवक्षीबाव उभौ चन्थनरूषितौ सरग्विणौ वरवस्त्रौ तौ थिव्याभरणभूषितौ 6 नैकरत्नविचित्रं तु काञ्चनं महथ आसनम विविधास्तरणास्तीर्णं यत्रासाताम अरिंथमौ 7 अर्जुनॊत्सङ्गमौ पाथौ केशवस्यॊपलक्षये अर्जुनस्य च कृष्णायां सत्यायां च महात्मनः 8 काञ्चनं पाथपीठं तु पार्दॊ मे पराथिशत तथा तथ अहं पाणिना सपृष्ट्वा ततॊ भूमाव उपाविशम 9 ऊर्ध्वरेख तलौ पाथौ पार्दस्य शुब लक्षणौ पाथपीठाथ अहपृतौ तत्रापश्यम अहं शुभौ 10 शयामौ बृहन्तौ तरुणौ शालस्कन्धाव इवॊथ्गतौ एकासन गतौ थृष्ट्वा भयं मां महथ आविशत 11 इन्थ्र विष्णुसमावेतौ मन्थात्मा नावबुध्यते संश्रयाथ थरॊण भीष्माभ्यां कर्णस्य च विकत्दनात 12 निथेशस्दाव इमौ यस्य मानसस तस्य सेत्स्यते संकल्पॊ धर्मराजस्य निश्चयॊ मे तथाभवत 13 सत्कृतश चान्न पानाभ्याम आच्छन्नॊ लब्धसत्क्रियः अञ्जलिं मूर्ध्नि संधाय तौ संथेशम अचॊथयम 14 धनुर बाणॊचितेनैक पाणिना शुभलक्षणम पाथम आनमयन पार्दः केशवं समचॊथयत 15 इन्थ्रकेतुर इवॊत्दाय सर्वाभरणभूषितः इन्थ्रवीर्यॊपमः कृष्णः संविष्टॊ माभ्यभाषत 16 वाचं स वथतां शरेष्ठॊ हलाथिनीं वचनक्षमाम तरासनीं धार्तराष्ट्राणां मृथुपूर्वां सुथारुणाम 17 वाचं तां वचनार्हस्य शिक्षाक्षर समन्विताम अश्रौषम अहम इष्टार्दां पश्चाथ धृथय शॊषिणीम 18 [वासु] संजयेथं वचॊ बरूया धृतराष्ट्रं मनीषिणम शृण्वतः कुरुमुख्यस्य थरॊणस्यापि च शृण्वतः 19 यजध्वं विपुलैर यज्ञैर विप्रेभ्यॊ थत्तथक्षिणाः पुत्रैर थारैश च मॊथध्वं महथ वॊ भयम आगतम 20 अर्दांस तयजत पात्रेभ्यः सुतान पराप्नुत कामजान परियं परियेभ्यश चरत राजा हि तवरते जये 21 ऋणम एतत परवृथ्धं मे हृथयान नापसर्पति यथ गॊविन्थेति चुक्रॊश कृष्णा मां थूरवासिनम 22 तेजॊमयं थुराधर्षं गाण्डीवं यस्य कार्मुकम मथ्थ्वितीयेन तेनेह वैरं वः सव्यसाचिना 23 मथ्थ्वितीयं पुनः पार्दं कः परार्दयितुम इच्छति यॊ न कालपरीतॊ वाप्य अपि साक्षात पुरंथरः 24 बाहुभ्याम उथ्वहेथ भूमिं थहेत करुथ्ध इमाः परजाः पातयेत तरिथिवाथ थेवान यॊ ऽरजुनं समरे जयेत 25 थेवासुरमनुष्येषु यक्षगन्धर्वभॊगिषु न तं पश्याम्य अहं युथ्धे पाण्डवं यॊ ऽभययाथ रणे 26 यत तथ विराटनगरे शरूयते महथ अथ्भुतम एकस्य च बहूनां च पर्याप्तं तन्निथर्शनम 27 एकेन पाण्डुपुत्रेण विराटनगरे यथा भग्नाः पलायन्त थिशः पर्याप्तं तन्निथर्शनम 28 बलं वीर्यं च तेजश च शीघ्रता लघुहस्तता अविषाथश च धैर्यं च पार्दान नान्यद विथ्यते 29 इत्य अब्रवीथ धृषीकेशः पार्दम उथ्धर्षयन गिरा गर्जन समयवर्षीव गगने पाकशासनः 30 केशवस्य वचः शरुत्वा किरीटी शवेतवाहनः अर्जुनस तन महथ वाक्यम अब्रवील लॊमहर्षणम |
1
[dhṛ] yad abrūtāṃ mahātmānau vāsudevadhanaṃjayau tan me brūhi mahāprājña śuśrūṣe vacanaṃ tava 2 śṛṇu rājan yathādṛṣṭau mayā kṛṣṇa dhanaṃjayau ūcatuś cāpi yad vīrau tat te vakṣyāmi bhārata 3 pādāṅgulīr abhiprekṣan prayato 'haṃ kṛtāñjaliḥ śuddhāntaṃ prāviśaṃ rājann ākhyātuṃ naradevayoḥ 4 naivābhimanyur na yamau taṃ deśam abhiyānti vai yatra kṛṣṇau ca kṛṣṇā ca satyabhāmā ca bhāminī 5 ubhau madhvāsavakṣībāv ubhau candanarūṣitau sragviṇau varavastrau tau divyābharaṇabhūṣitau 6 naikaratnavicitraṃ tu kāñcanaṃ mahad āsanam vividhāstaraṇāstīrṇaṃ yatrāsātām ariṃdamau 7 arjunotsaṅgamau pādau keśavasyopalakṣaye arjunasya ca kṛṣṇāyāṃ satyāyāṃ ca mahātmanaḥ 8 kāñcanaṃ pādapīṭhaṃ tu pārtho me prādiśat tadā tad ahaṃ pāṇinā spṛṣṭvā tato bhūmāv upāviśam 9 ūrdhvarekha talau pādau pārthasya śuba lakṣaṇau pādapīṭhād ahapṛtau tatrāpaśyam ahaṃ śubhau 10 śyāmau bṛhantau taruṇau śālaskandhāv ivodgatau ekāsana gatau dṛṣṭvā bhayaṃ māṃ mahad āviśat 11 indra viṣṇusamāvetau mandātmā nāvabudhyate saṃśrayād droṇa bhīṣmābhyāṃ karṇasya ca vikatthanāt 12 nideśasthāv imau yasya mānasas tasya setsyate saṃkalpo dharmarājasya niścayo me tadābhavat 13 satkṛtaś cānna pānābhyām ācchanno labdhasatkriyaḥ añjaliṃ mūrdhni saṃdhāya tau saṃdeśam acodayam 14 dhanur bāṇocitenaika pāṇinā śubhalakṣaṇam pādam ānamayan pārthaḥ keśavaṃ samacodayat 15 indraketur ivotthāya sarvābharaṇabhūṣitaḥ indravīryopamaḥ kṛṣṇaḥ saṃviṣṭo mābhyabhāṣata 16 vācaṃ sa vadatāṃ śreṣṭho hlādinīṃ vacanakṣamām trāsanīṃ dhārtarāṣṭrāṇāṃ mṛdupūrvāṃ sudāruṇām 17 vācaṃ tāṃ vacanārhasya śikṣākṣara samanvitām aśrauṣam aham iṣṭārthāṃ paścād dhṛdaya śoṣiṇīm 18 [vāsu] saṃjayedaṃ vaco brūyā dhṛtarāṣṭraṃ manīṣiṇam śṛṇvataḥ kurumukhyasya droṇasyāpi ca śṛṇvataḥ 19 yajadhvaṃ vipulair yajñair viprebhyo dattadakṣiṇāḥ putrair dāraiś ca modadhvaṃ mahad vo bhayam āgatam 20 arthāṃs tyajata pātrebhyaḥ sutān prāpnuta kāmajān priyaṃ priyebhyaś carata rājā hi tvarate jaye 21 ṛṇam etat pravṛddhaṃ me hṛdayān nāpasarpati yad govindeti cukrośa kṛṣṇā māṃ dūravāsinam 22 tejomayaṃ durādharṣaṃ gāṇḍīvaṃ yasya kārmukam maddvitīyena teneha vairaṃ vaḥ savyasācinā 23 maddvitīyaṃ punaḥ pārthaṃ kaḥ prārthayitum icchati yo na kālaparīto vāpy api sākṣāt puraṃdaraḥ 24 bāhubhyām udvahed bhūmiṃ dahet kruddha imāḥ prajāḥ pātayet tridivād devān yo 'rjunaṃ samare jayet 25 devāsuramanuṣyeṣu yakṣagandharvabhogiṣu na taṃ paśyāmy ahaṃ yuddhe pāṇḍavaṃ yo 'bhyayād raṇe 26 yat tad virāṭanagare śrūyate mahad adbhutam ekasya ca bahūnāṃ ca paryāptaṃ tannidarśanam 27 ekena pāṇḍuputreṇa virāṭanagare yadā bhagnāḥ palāyanta diśaḥ paryāptaṃ tannidarśanam 28 balaṃ vīryaṃ ca tejaś ca śīghratā laghuhastatā aviṣādaś ca dhairyaṃ ca pārthān nānyatha vidyate 29 ity abravīd dhṛṣīkeśaḥ pārtham uddharṣayan girā garjan samayavarṣīva gagane pākaśāsanaḥ 30 keśavasya vacaḥ śrutvā kirīṭī śvetavāhanaḥ arjunas tan mahad vākyam abravīl lomaharṣaṇam |