|
1
[धृ] सनत्सुजात यथ इमां परार्दां; बराह्मीं वाचं परवथसि विश्वरूपाम परां हि कामेषु सुथुर्लभां कदां; तथ बरूहि मे वाक्यम एतत कुमार 2 [सन] नैतथ बरह्म तवरमाणेन लभ्यं; यन मां पृच्छस्य अभिहृष्यस्य अतीव अव्यक्तविथ्याम अभिधास्ये पुराणीं; बुथ्ध्या च तेषां बरह्मचर्येण सिथ्धाम 3 अव्यक्तविथ्याम इति यत सनातनीं; बरवीषि तवं बरह्मचर्येण सिथ्धाम अनारभ्या वसतीहार्य काले; कदं बराह्मण्यम अमृतत्वं लभेत 4 [सन] ये ऽसमिँल लॊके विजयन्तीह कामान; बराह्मीं सदितिम अनुतितिक्षमाणाः त आत्मानं निर्हरन्तीह थेहान; मुञ्जाथ इषीकाम इव सत्त्वसंस्दाः 5 शरीरम एतौ कुरुतः पिता माता च भारत आचार्य शास्ता या जातिः सा सत्या साजरामरा 6 आचार्य यॊनिम इह ये परविश्य; भूत्वा गर्भं बरह्मचर्यं चरन्ति इहैव ते शास्त्रकारा भवन्ति; परहाय थेहं परमं यान्ति यॊगम 7 य आवृणॊत्य अवितदेन कर्णा; वृतं कुर्वन्न अमृतं संप्रयच्छन तं मन्येत पितरं मातरं च; तस्मै न थरुह्येत कृतम अस्य जानन 8 गुरुं शिष्यॊ नित्यम अभिमन्यमानः; सवाध्यायम इच्छेच छुचिर अप्रमत्तः मानं न कुर्यान न थधीत रॊषम; एष परदमॊ बरह्मचर्यस्य पाथः 9 आचार्यस्य परियं कुर्यात पराणैर अपि धनैर अपि कर्मणा मनसा वाचा थवितीयः पाथ उच्यते 10 समा गुरौ यदावृत्तिर गुरु पत्न्यां तदा भवेत यदॊक्तकारी परियकृत तृतीयः पाथ उच्यते 11 नाचार्यायेहॊपकृत्वा परवाथं; पराज्ञः कुर्वीत नैतथ अहं करॊमि इतीव मन्येत न भाषयेत; स वै चतुर्दॊ बरह्मचर्यस्य पाथः 12 एवं वसन्तं यथ उपप्लवेथ धनम; आचार्याय तथ अनुप्रयच्छेत सतां वृथ्धिं बहुगुणाम एवम एति; गुरॊः पुत्रे भवति च वृत्तिर एषा 13 एवं वसन सर्वतॊ वर्धतीह; बहून पुत्राँल लभते च परतिष्ठाम वर्षन्ति चास्मै परथिशॊ थिशश च; वसन्त्य अस्मिन बरह्मचर्ये जनाश च 14 एतन बरह्मचर्येण थेवा थेवत्वम आप्नुवन ऋषयश च महाभागा बरह्मलॊकं मनीषिणः 15 गन्धर्वाणाम अनेनैव रूपम अप्सरसाम अभूत एतेन बरह्मचर्येण सूर्यॊ अह्नाय जायते 16 य आशयेत पाटयेच चापि राजन; सर्वं शरीरं तपसा तप्यमानः एतेनासौ बाल्यम अत्येति विथ्वान; मृत्युं तदा रॊधयत्य अन्तकाले 17 अन्तवन्तः कषत्रिय ते जयन्ति; लॊकाञ जनाः कर्मणा निर्मितेन बरह्मैव विथ्वांस तेनाभ्येति सर्वं; नान्यः पन्दा अयनाय विथ्यते 18 आभाति शुक्लम इव लॊहितम इव; अदॊ कृष्णम अदाञ्जनं काथ्रवं वा तथ बराह्मणः पश्यति यॊ ऽतर विथ्वान; कदंरूपं तथ अमृतम अक्षरं पथम 19 नाभाति शुक्लम इव लॊहितम इव; अदॊ कृष्णम आयसम अर्कवर्णम न पृदिव्यां तिष्ठति नान्तरिक्षे; नैतत समुथ्रे सलिलं बिभर्ति 20 न तारकासु न च विथ्युथ आश्रितं; न चाभ्रेषु थृश्यते रूपम अस्य न चापि वायौ न च थेवतासु; न तच चन्थ्रे थृश्यते नॊत सूर्ये 21 नैवर्क्षु तन न यजुःषु नाप्य अदर्वसु; न चैव थृश्यत्य अमलेषु सामसु रदंतरे बार्हते चापि राजन; महाव्रते नैव थृश्येथ धरुवं तत 22 अपारणीयं तमसः परस्तात; तथ अन्तकॊ ऽपय एति विनाशकाले अणीय रूपं कषुर धारया तन; महच च रूपं तव अपि पर्वतेभ्यः 23 सा परतिष्ठा तथ अमृतं लॊकास तथ बरह्म तथ यशः भूतानि जज्ञिरे तस्मात परलयं यान्ति तत्र च 24 अनामयं तन महथ उथ्यतं यशॊ; वाचॊ विकारान कवयॊ वथन्ति तस्मिञ जगत सर्वम इथं परतिष्ठितं; ये तथ विथुर अमृतास ते भवन्ति |
1
[dhṛ] sanatsujāta yad imāṃ parārthāṃ; brāhmīṃ vācaṃ pravadasi viśvarūpām parāṃ hi kāmeṣu sudurlabhāṃ kathāṃ; tad brūhi me vākyam etat kumāra 2 [san] naitad brahma tvaramāṇena labhyaṃ; yan māṃ pṛcchasy abhihṛṣyasy atīva avyaktavidyām abhidhāsye purāṇīṃ; buddhyā ca teṣāṃ brahmacaryeṇa siddhām 3 avyaktavidyām iti yat sanātanīṃ; bravīṣi tvaṃ brahmacaryeṇa siddhām anārabhyā vasatīhārya kāle; kathaṃ brāhmaṇyam amṛtatvaṃ labheta 4 [san] ye 'smiṁl loke vijayantīha kāmān; brāhmīṃ sthitim anutitikṣamāṇāḥ ta ātmānaṃ nirharantīha dehān; muñjād iṣīkām iva sattvasaṃsthāḥ 5 śarīram etau kurutaḥ pitā mātā ca bhārata ācārya śāstā yā jātiḥ sā satyā sājarāmarā 6 ācārya yonim iha ye praviśya; bhūtvā garbhaṃ brahmacaryaṃ caranti ihaiva te śāstrakārā bhavanti; prahāya dehaṃ paramaṃ yānti yogam 7 ya āvṛṇoty avitathena karṇā; vṛtaṃ kurvann amṛtaṃ saṃprayacchan taṃ manyeta pitaraṃ mātaraṃ ca; tasmai na druhyet kṛtam asya jānan 8 guruṃ śiṣyo nityam abhimanyamānaḥ; svādhyāyam icchec chucir apramattaḥ mānaṃ na kuryān na dadhīta roṣam; eṣa prathamo brahmacaryasya pādaḥ 9 ācāryasya priyaṃ kuryāt prāṇair api dhanair api karmaṇā manasā vācā dvitīyaḥ pāda ucyate 10 samā gurau yathāvṛttir guru patnyāṃ tathā bhavet yathoktakārī priyakṛt tṛtīyaḥ pāda ucyate 11 nācāryāyehopakṛtvā pravādaṃ; prājñaḥ kurvīta naitad ahaṃ karomi itīva manyeta na bhāṣayeta; sa vai caturtho brahmacaryasya pādaḥ 12 evaṃ vasantaṃ yad upaplaved dhanam; ācāryāya tad anuprayacchet satāṃ vṛddhiṃ bahuguṇām evam eti; guroḥ putre bhavati ca vṛttir eṣā 13 evaṃ vasan sarvato vardhatīha; bahūn putrāṁl labhate ca pratiṣṭhām varṣanti cāsmai pradiśo diśaś ca; vasanty asmin brahmacarye janāś ca 14 etana brahmacaryeṇa devā devatvam āpnuvan ṛṣayaś ca mahābhāgā brahmalokaṃ manīṣiṇaḥ 15 gandharvāṇām anenaiva rūpam apsarasām abhūt etena brahmacaryeṇa sūryo ahnāya jāyate 16 ya āśayet pāṭayec cāpi rājan; sarvaṃ śarīraṃ tapasā tapyamānaḥ etenāsau bālyam atyeti vidvān; mṛtyuṃ tathā rodhayaty antakāle 17 antavantaḥ kṣatriya te jayanti; lokāñ janāḥ karmaṇā nirmitena brahmaiva vidvāṃs tenābhyeti sarvaṃ; nānyaḥ panthā ayanāya vidyate 18 ābhāti śuklam iva lohitam iva; atho kṛṣṇam athāñjanaṃ kādravaṃ vā tad brāhmaṇaḥ paśyati yo 'tra vidvān; kathaṃrūpaṃ tad amṛtam akṣaraṃ padam 19 nābhāti śuklam iva lohitam iva; atho kṛṣṇam āyasam arkavarṇam na pṛthivyāṃ tiṣṭhati nāntarikṣe; naitat samudre salilaṃ bibharti 20 na tārakāsu na ca vidyud āśritaṃ; na cābhreṣu dṛśyate rūpam asya na cāpi vāyau na ca devatāsu; na tac candre dṛśyate nota sūrye 21 naivarkṣu tan na yajuḥṣu nāpy atharvasu; na caiva dṛśyaty amaleṣu sāmasu rathaṃtare bārhate cāpi rājan; mahāvrate naiva dṛśyed dhruvaṃ tat 22 apāraṇīyaṃ tamasaḥ parastāt; tad antako 'py eti vināśakāle aṇīya rūpaṃ kṣura dhārayā tan; mahac ca rūpaṃ tv api parvatebhyaḥ 23 sā pratiṣṭhā tad amṛtaṃ lokās tad brahma tad yaśaḥ bhūtāni jajñire tasmāt pralayaṃ yānti tatra ca 24 anāmayaṃ tan mahad udyataṃ yaśo; vāco vikārān kavayo vadanti tasmiñ jagat sarvam idaṃ pratiṣṭhitaṃ; ye tad vidur amṛtās te bhavanti |