|
1
[मार्क] ताव उभौ पतितौ थृष्ट्वा भरातराव अमितौजसौ बबन्ध रावणिर भूयॊ शरैर थत्तवरैस तथा 2 तौ वीरौ शरजालेन बथ्धाव इन्थ्रजिता रणे रेजतुः पुरुषव्याघ्रौ शकुन्ताव इव पञ्जरे 3 तौ थृष्ट्वा पतितौ भूमौ शतशः सायकैश चितौ सुग्रीवः कपिभिः सार्धं परिवार्य ततः सदितः 4 सुषेण मैन्थथ्विविथैः कुमुथेनाङ्गथेन च हनूमन नीलतारैश च नलेन च कपीश्वरः 5 ततस तं थेशम आगम्य कृतकर्मा विभीषणः बॊधयाम आस तौ वीरौ परज्ञास्त्रेण परबॊधितौ 6 विशल्यौ चापि सुग्रीवः कषणेनॊभौ चकार तौ विशल्यया महौषध्या थिव्यमन्त्रप्रयुक्तया 7 तौ लब्धसंज्ञौ नृवरौ विशल्याव उथतिष्ठताम गततन्थ्री कलमौ चास्तां कषणेनॊभौ महारदौ 8 ततॊ विभीषणः पार्द रामम इक्ष्वाकुनन्थनम उवाच विज्वरं थृष्ट्वा कृताञ्जलिर इथं वचः 9 अयम अम्भॊ गृहीत्वा तु राजराजस्य शासनात गुह्यकॊ ऽभयागतः शवेतात तवत्सकाशम अरिंथम 10 इथम अम्भॊ कुबेरस ते महाराजः परयच्छति अन्तर्हितानां भूतानां थर्शनार्दं परंतप 11 अनेन सपृष्टनयनॊ भूतान्य अन्तर्हितान्य उत भवान थरक्ष्यति यस्मै च भवान एतत परथास्यति 12 तदेति रामस तथ वारि परतिगृह्याद सत्कृतम चकार नेत्रयॊः शौचं लक्ष्मणश च महामनाः 13 सुग्रीव जाम्बवन्तौ च हनूमान अङ्गथस तदा मैन्थथ्विविथ नीलाश च परायॊ परवगसत्तमाः 14 तदा समभवच चापि यथ उवाच विभीषणः कषणेनातीन्थ्रियाण्य एषां चक्षूंष्य आसन युधिष्ठिर 15 इन्थ्रजित कृतकर्मा तु पित्रे कर्म तथात्मनः निवेथ्य पुनर आगच्छत तवयराजि शिरॊ परति 16 तम आपतन्तं संक्रुथ्धं पुनर एव युयुत्सया अभिथुथ्राव सौमित्रिर विभीषण मते सदितः 17 अकृताह्निकम एवैनं जिघांसुर जितकाशिनम शरैर जघान संक्रुथ्धः कृतसंज्ञॊ ऽद लक्ष्मणः 18 तयॊः समभवथ युथ्धं तथान्यॊन्यं जिगीषतॊः अतीव चित्रम आश्चर्यं शक्र परह्लाथयॊर इव 19 अविध्यथ इन्थ्रजित तीक्ष्णैः सौमित्रिं मर्मभेथिभिः सौमित्रिश चानल सपर्शैर अविध्यथ रावणिं शरैः 20 सौमित्रिशरसंस्पर्शाथ रावणिः करॊधमूर्छितः असृजल लक्ष्मणायाष्टौ शरान आशीविषॊपमान 21 तस्यासून पावकस्पर्शैः सौमित्रिः पत्रिभिस तरिभिः यदा निरहरथ वीरस तन मे निगथतः शृणु 22 एकेनास्य धनुर मन्तं बाहुं थेहाथ अपातयत थवितीयेन सनाराचं भुजं भूमौ नयपातयत 23 तृतीयेन तु बाणेन पृदु धारेण भास्वता जहार सुनसं चारु शिरॊ भराजिष्णु कुण्डलम 24 विनिकृत्तभुजस्कन्धं कबन्धं भीमथर्शनम तं हत्वा सूतम अप्य अस्त्रैर जघान बलिनां वरः 25 लङ्कां परवेशयाम आसुर वाजिनस तं रदं तथा थथर्श रावणस तं च रदं पुत्र विनाकृतम 26 सपुत्रं निहतं थृष्ट्वा तरासात संभ्रान्तलॊचनः रावणः शॊकमॊहार्तॊ वैथेहीं हन्तुम उथ्यतः 27 अशॊकवनिकास्दां तां रामथर्शनलालसाम खड्गम आथाय थुष्टात्मा जवेनाभिपपात ह 28 तं थृष्ट्वा तस्य थुर्बुथ्धेर अविन्ध्यः पापनिश्चयम शमयाम आस संक्रुथ्धं शरूयतां येन हेतुना 29 महाराज्ये सदितॊ थीप्ते न सत्रियं हन्तुम अर्हसि हतैवैषा यथा सत्री च बन्धनस्दा च ते गृहे 30 न चैषा थेहभेथेन हता सयाथ इति मे मतिः जहि भर्तारम एवास्या हते तस्मिन हता भवेत 31 न हि ते विक्रमे तुल्यः साक्षाथ अपि शतक्रतुः असकृथ धि तवया सेन्थ्रास तरासितास तरिथशा युधि 32 एवं बहुविधैर वाक्यैर अविन्ध्यॊ रावणं तथा करुथ्धं संशमयाम आस जगृहे च स तथ वचः 33 निर्याणे स मतिं कृत्वा निधायासिं कषपाचरः आज्ञापयाम आस तथा रदॊ मे कल्प्यताम इति |
1
[mārk] tāv ubhau patitau dṛṣṭvā bhrātarāv amitaujasau babandha rāvaṇir bhūyo śarair dattavarais tadā 2 tau vīrau śarajālena baddhāv indrajitā raṇe rejatuḥ puruṣavyāghrau śakuntāv iva pañjare 3 tau dṛṣṭvā patitau bhūmau śataśaḥ sāyakaiś citau sugrīvaḥ kapibhiḥ sārdhaṃ parivārya tataḥ sthitaḥ 4 suṣeṇa maindadvividaiḥ kumudenāṅgadena ca hanūman nīlatāraiś ca nalena ca kapīśvaraḥ 5 tatas taṃ deśam āgamya kṛtakarmā vibhīṣaṇaḥ bodhayām āsa tau vīrau prajñāstreṇa prabodhitau 6 viśalyau cāpi sugrīvaḥ kṣaṇenobhau cakāra tau viśalyayā mahauṣadhyā divyamantraprayuktayā 7 tau labdhasaṃjñau nṛvarau viśalyāv udatiṣṭhatām gatatandrī klamau cāstāṃ kṣaṇenobhau mahārathau 8 tato vibhīṣaṇaḥ pārtha rāmam ikṣvākunandanam uvāca vijvaraṃ dṛṣṭvā kṛtāñjalir idaṃ vacaḥ 9 ayam ambho gṛhītvā tu rājarājasya śāsanāt guhyako 'bhyāgataḥ śvetāt tvatsakāśam ariṃdama 10 idam ambho kuberas te mahārājaḥ prayacchati antarhitānāṃ bhūtānāṃ darśanārthaṃ paraṃtapa 11 anena spṛṣṭanayano bhūtāny antarhitāny uta bhavān drakṣyati yasmai ca bhavān etat pradāsyati 12 tatheti rāmas tad vāri pratigṛhyātha satkṛtam cakāra netrayoḥ śaucaṃ lakṣmaṇaś ca mahāmanāḥ 13 sugrīva jāmbavantau ca hanūmān aṅgadas tathā maindadvivida nīlāś ca prāyo pravagasattamāḥ 14 tathā samabhavac cāpi yad uvāca vibhīṣaṇaḥ kṣaṇenātīndriyāṇy eṣāṃ cakṣūṃṣy āsan yudhiṣṭhira 15 indrajit kṛtakarmā tu pitre karma tadātmanaḥ nivedya punar āgacchat tvayarāji śiro prati 16 tam āpatantaṃ saṃkruddhaṃ punar eva yuyutsayā abhidudrāva saumitrir vibhīṣaṇa mate sthitaḥ 17 akṛtāhnikam evainaṃ jighāṃsur jitakāśinam śarair jaghāna saṃkruddhaḥ kṛtasaṃjño 'tha lakṣmaṇaḥ 18 tayoḥ samabhavad yuddhaṃ tadānyonyaṃ jigīṣatoḥ atīva citram āścaryaṃ śakra prahlādayor iva 19 avidhyad indrajit tīkṣṇaiḥ saumitriṃ marmabhedibhiḥ saumitriś cānala sparśair avidhyad rāvaṇiṃ śaraiḥ 20 saumitriśarasaṃsparśād rāvaṇiḥ krodhamūrchitaḥ asṛjal lakṣmaṇāyāṣṭau śarān āśīviṣopamān 21 tasyāsūn pāvakasparśaiḥ saumitriḥ patribhis tribhiḥ yathā niraharad vīras tan me nigadataḥ śṛṇu 22 ekenāsya dhanur mantaṃ bāhuṃ dehād apātayat dvitīyena sanārācaṃ bhujaṃ bhūmau nyapātayat 23 tṛtīyena tu bāṇena pṛthu dhāreṇa bhāsvatā jahāra sunasaṃ cāru śiro bhrājiṣṇu kuṇḍalam 24 vinikṛttabhujaskandhaṃ kabandhaṃ bhīmadarśanam taṃ hatvā sūtam apy astrair jaghāna balināṃ varaḥ 25 laṅkāṃ praveśayām āsur vājinas taṃ rathaṃ tadā dadarśa rāvaṇas taṃ ca rathaṃ putra vinākṛtam 26 saputraṃ nihataṃ dṛṣṭvā trāsāt saṃbhrāntalocanaḥ rāvaṇaḥ śokamohārto vaidehīṃ hantum udyataḥ 27 aśokavanikāsthāṃ tāṃ rāmadarśanalālasām khaḍgam ādāya duṣṭātmā javenābhipapāta ha 28 taṃ dṛṣṭvā tasya durbuddher avindhyaḥ pāpaniścayam śamayām āsa saṃkruddhaṃ śrūyatāṃ yena hetunā 29 mahārājye sthito dīpte na striyaṃ hantum arhasi hataivaiṣā yadā strī ca bandhanasthā ca te gṛhe 30 na caiṣā dehabhedena hatā syād iti me matiḥ jahi bhartāram evāsyā hate tasmin hatā bhavet 31 na hi te vikrame tulyaḥ sākṣād api śatakratuḥ asakṛd dhi tvayā sendrās trāsitās tridaśā yudhi 32 evaṃ bahuvidhair vākyair avindhyo rāvaṇaṃ tadā kruddhaṃ saṃśamayām āsa jagṛhe ca sa tad vacaḥ 33 niryāṇe sa matiṃ kṛtvā nidhāyāsiṃ kṣapācaraḥ ājñāpayām āsa tadā ratho me kalpyatām iti |