|
1
[मार्क] ततॊ विनिर्याय पुरात कुम्भकर्णः सहानुगः अपश्यत कपिसैन्यं तज जितकाश्य अग्रतः सदितम 2 तम अभ्येत्याशु हरयः परिवार्य समन्ततः अभ्यघ्नंश च महाकायैर बहुभिर जगती रुहैः करजैर अतुथंश चान्ये विहाय भयम उत्तमम 3 बहुधा युध्यमानास ते युथ्धमार्गैः पलवंगमाः नानाप्रहरणैर भीमं राक्षसेन्थ्रम अताडयन 4 स ताड्यमानः परहसन भक्षयाम आस वानरान पनसं च गवाक्षं च वज्रबाहुं च वानरम 5 तथ थृष्ट्वा वयदनं कर्म कुम्भकर्णस्य रक्षसः उथक्रॊशन परित्रस्तास तारप्रभृतयस तथा 6 तं तारम उच्चैः करॊशन्तम अन्यांश च हरियूदपान अभिथुथ्राव सुग्रीवः कुम्भकर्णम अपेतभीः 7 ततॊ ऽभिपत्य वेगेन कुम्भकर्णं महामनाः शालेन जघ्निवान मूर्ध्नि बलेन कपिकुञ्जरः 8 स महात्मा महावेगः कुम्भकर्णस्य मूर्धनि बिभेथ शालं सुग्रीवॊ न चैवाव्यदयत कपिः 9 ततॊ विनथ्य परहसञ शालस्पर्श विबॊधिद थॊर्भ्याम आथाय सुग्रीवं कुम्भकर्णॊ ऽहरथ बलात 10 हरियमाणं तु सुग्रीवं कुम्भकर्णेन रक्षसा अवेक्ष्याभ्यथ्रवथ वीरः सौमित्रिर मित्रनन्थनः 11 सॊ ऽभिपत्य महावेगं रुक्मपुङ्खं महाशरम पराहिणॊत कुम्भकर्णाय लक्ष्मणः परवीरहा 12 स तस्य थेवावरणं भित्त्वा थेहं च सायकः जगाम थारयन भूमिं रुधिरेण समुक्षितः 13 तदा स भिन्नहृथयः समुत्सृज्य कपीश्वरम कुम्भकर्णॊ महेष्वासः परगृहीतशिलायुधः अभिथुथ्राव सौमित्रिम उथ्यम्य महतीं शलाम 14 तस्याभिथ्रवतस तूर्णं कषुराभ्याम उच्छ्रितौ करौ चिच्छेथ निशिताग्राभ्यां स बभूव चतुर्भुजः 15 तान अप्य अस्य भुजान सर्वान परगृहीतशिलायुधान कषुरैश चिच्छेथ लघ्व अस्त्रं सौमित्रिः परतिथर्शयन 16 स बभूवातिकायाश च बहु पाथशिरॊ भुजः तं बरह्मास्त्रेण सौमित्रिर थथाहाथ्रिचयॊपमम 17 स पपात महावीर्यॊ थिव्यास्त्राभिहतॊ रणे महाशनि विनिर्थग्धः पापपॊ ऽङकुरवान इव 18 तं थृष्ट्वा वृत्र संकाशं कुम्भकर्णं तरस्विनम गतासुं पतितं भूमौ राक्षसाः पराथ्रवन भयात 19 तदा तान्थ रवतॊ यॊधान थृष्ट्वा तौ थूषणानुजौ अवस्दाप्याद सौमित्रिं संक्रुथ्धाव अभ्यधावताम 20 ताव आथ्रवन्तौ संक्रुथ्धॊ वज्रवेगप्रमादिनौ परतिजग्राह सौमित्रिर विनथ्यॊभौ पतत्रिभिः 21 ततः सुतुमुलं युथ्धम अभवल लॊमहर्षणम थूषणानुजयॊः पार्द लक्ष्मणस्य च धीमतः 22 महता शरवर्षेण राक्षसौ सॊ ऽभयवर्षत तौ चापि वीरौ संक्रुथ्धाव उभौ तौ समवर्षताम 23 मुहूर्तम एवम अभवथ वज्रवेगप्रमादिनॊः सौमित्रेश च महाबाहॊः संप्रहारः सुथारुणः 24 अदाथ्रिशृङ्गम आथाय हनूमान मारुतात्मजः अभिथ्रुत्याथथे पराणान वज्रवेगस्य रक्षसः 25 नीलश च महता गराव्णा थूषणावरजं हरिः परमादिनम अभिथ्रुत्य परममाद महाबलः 26 ततः परावर्तत पुनः संग्रामः कटुकॊथयः रामरावण सैन्यानाम अन्यॊन्यम अभिधावताम 27 शतशॊ नैरृतान वन्या जघ्नुर वन्यांश च नैरृताः नैरृतास तत्र वध्यन्ते परायशॊ न तु वानराः |
1
[mārk] tato viniryāya purāt kumbhakarṇaḥ sahānugaḥ apaśyat kapisainyaṃ taj jitakāśy agrataḥ sthitam 2 tam abhyetyāśu harayaḥ parivārya samantataḥ abhyaghnaṃś ca mahākāyair bahubhir jagatī ruhaiḥ karajair atudaṃś cānye vihāya bhayam uttamam 3 bahudhā yudhyamānās te yuddhamārgaiḥ plavaṃgamāḥ nānāpraharaṇair bhīmaṃ rākṣasendram atāḍayan 4 sa tāḍyamānaḥ prahasan bhakṣayām āsa vānarān panasaṃ ca gavākṣaṃ ca vajrabāhuṃ ca vānaram 5 tad dṛṣṭvā vyathanaṃ karma kumbhakarṇasya rakṣasaḥ udakrośan paritrastās tāraprabhṛtayas tadā 6 taṃ tāram uccaiḥ krośantam anyāṃś ca hariyūthapān abhidudrāva sugrīvaḥ kumbhakarṇam apetabhīḥ 7 tato 'bhipatya vegena kumbhakarṇaṃ mahāmanāḥ śālena jaghnivān mūrdhni balena kapikuñjaraḥ 8 sa mahātmā mahāvegaḥ kumbhakarṇasya mūrdhani bibheda śālaṃ sugrīvo na caivāvyathayat kapiḥ 9 tato vinadya prahasañ śālasparśa vibodhitha dorbhyām ādāya sugrīvaṃ kumbhakarṇo 'harad balāt 10 hriyamāṇaṃ tu sugrīvaṃ kumbhakarṇena rakṣasā avekṣyābhyadravad vīraḥ saumitrir mitranandanaḥ 11 so 'bhipatya mahāvegaṃ rukmapuṅkhaṃ mahāśaram prāhiṇot kumbhakarṇāya lakṣmaṇaḥ paravīrahā 12 sa tasya devāvaraṇaṃ bhittvā dehaṃ ca sāyakaḥ jagāma dārayan bhūmiṃ rudhireṇa samukṣitaḥ 13 tathā sa bhinnahṛdayaḥ samutsṛjya kapīśvaram kumbhakarṇo maheṣvāsaḥ pragṛhītaśilāyudhaḥ abhidudrāva saumitrim udyamya mahatīṃ śalām 14 tasyābhidravatas tūrṇaṃ kṣurābhyām ucchritau karau ciccheda niśitāgrābhyāṃ sa babhūva caturbhujaḥ 15 tān apy asya bhujān sarvān pragṛhītaśilāyudhān kṣuraiś ciccheda laghv astraṃ saumitriḥ pratidarśayan 16 sa babhūvātikāyāś ca bahu pādaśiro bhujaḥ taṃ brahmāstreṇa saumitrir dadāhādricayopamam 17 sa papāta mahāvīryo divyāstrābhihato raṇe mahāśani vinirdagdhaḥ pāpapo 'ṅkuravān iva 18 taṃ dṛṣṭvā vṛtra saṃkāśaṃ kumbhakarṇaṃ tarasvinam gatāsuṃ patitaṃ bhūmau rākṣasāḥ prādravan bhayāt 19 tathā tānd ravato yodhān dṛṣṭvā tau dūṣaṇānujau avasthāpyātha saumitriṃ saṃkruddhāv abhyadhāvatām 20 tāv ādravantau saṃkruddho vajravegapramāthinau pratijagrāha saumitrir vinadyobhau patatribhiḥ 21 tataḥ sutumulaṃ yuddham abhaval lomaharṣaṇam dūṣaṇānujayoḥ pārtha lakṣmaṇasya ca dhīmataḥ 22 mahatā śaravarṣeṇa rākṣasau so 'bhyavarṣata tau cāpi vīrau saṃkruddhāv ubhau tau samavarṣatām 23 muhūrtam evam abhavad vajravegapramāthinoḥ saumitreś ca mahābāhoḥ saṃprahāraḥ sudāruṇaḥ 24 athādriśṛṅgam ādāya hanūmān mārutātmajaḥ abhidrutyādade prāṇān vajravegasya rakṣasaḥ 25 nīlaś ca mahatā grāvṇā dūṣaṇāvarajaṃ hariḥ pramāthinam abhidrutya pramamātha mahābalaḥ 26 tataḥ prāvartata punaḥ saṃgrāmaḥ kaṭukodayaḥ rāmarāvaṇa sainyānām anyonyam abhidhāvatām 27 śataśo nairṛtān vanyā jaghnur vanyāṃś ca nairṛtāḥ nairṛtās tatra vadhyante prāyaśo na tu vānarāḥ |