|
1
[वै] युधिष्ठिरॊ धर्मराजः पप्रच्छ भरतर्षभ मार्कण्डेयं तपॊवृथ्धं थीर्यायुर अम अकल्मषम 2 विथितास तव धर्मज्ञ थेवथानवराक्षसाः राजवंशाश च विविधा ऋषिवंशाश च शाश्वताः न ते ऽसत्य अविथितं किं चिथ अस्मिँल लॊके थविजॊत्तम 3 कदां वेत्सि मुने थिव्यां मनुष्यॊरगरक्षसाम एतथ इच्छाम्य अहं शरॊतुं तत्त्वेन कदितं थविज 4 कुवलाश्व इति खयात इक्ष्वाकुर अपराजितः कदं नाम विपर्यासाथ धुन्धुमारत्वम आगतः 5 एतथ इच्छामि तत्त्वेन जञातुं भार्गव सत्तम विपर्यस्तं यदा नाम कुवलाश्वस्य धीमतः 6 [मार्क] हन्त ते कदयिष्यामि शृणु राजन युधिष्ठिर धर्मिष्ठम इथम आख्यानं थुन्धु मारस्य तच छृणु 7 यदा स राजा इक्ष्वाकुः कुवलाश्वॊ महीपतिः धुन्धुमारत्वम अगमत तच छृणुष्व महीपते 8 महर्षिर विश्रुतस तात उत्तङ्क इति भारत मरुधन्वसु रम्येषु आश्रमस तस्य कौरव 9 उत्तङ्कस तु महाराज तपॊ ऽतप्यत सुथुश्चरम आरिराधयिषुर विष्णुं बहून वर्षगणान विभॊ 10 तस्य परीतः स भगवान साक्षाथ थर्शनम एयिवान थृष्ट्वैव चर्षिः परह्वस तं तुष्टाव विविधैर सतवैः 11 तवया थेव परजाः सर्वाः सथेवासुरमानवाः सदावराणि च भूतानि जङ्गमानि तदैव च बरह्म वेथाश च वेथ्यं च तवया सृष्टं महाथ्युते 12 शिरस ते गगनं थेव नेत्रे शशिथिवाकरौ निःश्वासः पनवश चापि तेजॊ ऽगनिश च तवाच्युत बाहवस ते थिशः सर्वाः कुक्षिश चापि महार्णवः 13 ऊरू ते पर्वता थेवखं नाभिर मधुसूथन पाथौ ते पृदिवी थेवी रॊमाण्य ओषधयस तदा 14 इन्थ्र सॊमाग्निवरुणा थेवासुरमहॊरगाः परह्वास तवाम उपतिष्ठन्ति सतुवन्तॊ विविधैः सतवैः 15 तवया वयाप्तानि सर्वाणि भूतानि भुवनेश्वर यॊगिनः सुमहावीर्याः सतुवन्ति तवां महर्षयः 16 तवयि तुष्टे जगत सवस्दं तवयि करुथ्धे महथ भयम भयानाम अपनेतासि तवम एकः पुरुषॊत्तम 17 थेवानां मानुषाणां च सर्वभूतसुखावहः तरिभिर विक्रमणैर थेवत्रयॊ लॊकास तवयाहृताः असुराणां समृथ्धानां विनाशश च तवया कृतः 18 तव विक्रमणैर थेवा निर्वाणम अगमन परम पराभवं च थैत्येन्थ्रास तवयि करुथ्धेमहा थयुते 19 तवं हि कर्ता विकर्ता च भूतानाम इह सर्वशः आराधयित्वा तवां थेवाः सुखम एधन्ति सर्वशः 20 एवं सतुतॊ हृषीकेश उत्तङ्केन महात्मना उत्तङ्कम अब्रवीथ विष्णुः परीतस ते ऽहं वरं वृणु 21 [उत्तन्क] पर्याप्तॊ मे वरह्य एष यथ अहं थृष्टवान हरिम पुरुषं शाश्वतं थिव्यं सरष्टारं जगतः परभुम 22 [विस्णु] परीतस ते ऽहम अलौल्येन भक्त्या च थविजसत्तम अवश्यं हि तवया बरह्मन मत्तॊ गराह्यॊ वरथ्विज 23 एवं संछन्थ्यमानस तु वरेण हरिणा तथा उत्तङ्कः पराञ्जलिर वव्रे वरं भरतसत्तम 24 यथि मे भगवान परीतः पुण्डरीकनिभेक्षणः धर्मे सत्ये थमे चैव बुथ्धिर भवतु मे सथा अभ्यासश च भवेथ भक्त्या तवयि नित्यं महेश्वर 25 [विस्णु] सर्वम एतथ धि भविता मत्प्रसाथात तव थविज परतिभास्यति यॊगश च येन युक्तॊ थिवौकसाम तरयाणाम अपि लॊकानां महत कार्यं करिष्यसि 26 उत्साथनार्दं लॊकानां धुन्धुर नाम महासुरः तपस्यति तपॊ घॊरं शृणु यस तं हनिष्यति 27 बृहथश्व इति खयातॊ भविष्यति महीपतिः तस्य पुत्रः शुचिर थान्तः कुवलाश्व इति शरुतः 28 स यॊगबलम आस्दाय मामकं पार्दिवॊत्तमः शासनात तव विप्रर्षे धुन्धुमारॊ भविष्यति 29 उत्तङ्कम एवम उक्त्वा तु विष्णुर अन्तरधीयत |
1
[vai] yudhiṣṭhiro dharmarājaḥ papraccha bharatarṣabha mārkaṇḍeyaṃ tapovṛddhaṃ dīryāyur am akalmaṣam 2 viditās tava dharmajña devadānavarākṣasāḥ rājavaṃśāś ca vividhā ṛṣivaṃśāś ca śāśvatāḥ na te 'sty aviditaṃ kiṃ cid asmiṁl loke dvijottama 3 kathāṃ vetsi mune divyāṃ manuṣyoragarakṣasām etad icchāmy ahaṃ śrotuṃ tattvena kathitaṃ dvija 4 kuvalāśva iti khyāta ikṣvākur aparājitaḥ kathaṃ nāma viparyāsād dhundhumāratvam āgataḥ 5 etad icchāmi tattvena jñātuṃ bhārgava sattama viparyastaṃ yathā nāma kuvalāśvasya dhīmataḥ 6 [mārk] hanta te kathayiṣyāmi śṛṇu rājan yudhiṣṭhira dharmiṣṭham idam ākhyānaṃ dundhu mārasya tac chṛṇu 7 yathā sa rājā ikṣvākuḥ kuvalāśvo mahīpatiḥ dhundhumāratvam agamat tac chṛṇuṣva mahīpate 8 maharṣir viśrutas tāta uttaṅka iti bhārata marudhanvasu ramyeṣu āśramas tasya kaurava 9 uttaṅkas tu mahārāja tapo 'tapyat suduścaram ārirādhayiṣur viṣṇuṃ bahūn varṣagaṇān vibho 10 tasya prītaḥ sa bhagavān sākṣād darśanam eyivān dṛṣṭvaiva carṣiḥ prahvas taṃ tuṣṭāva vividhair stavaiḥ 11 tvayā deva prajāḥ sarvāḥ sadevāsuramānavāḥ sthāvarāṇi ca bhūtāni jaṅgamāni tathaiva ca brahma vedāś ca vedyaṃ ca tvayā sṛṣṭaṃ mahādyute 12 śiras te gaganaṃ deva netre śaśidivākarau niḥśvāsaḥ panavaś cāpi tejo 'gniś ca tavācyuta bāhavas te diśaḥ sarvāḥ kukṣiś cāpi mahārṇavaḥ 13 ūrū te parvatā devakhaṃ nābhir madhusūdana pādau te pṛthivī devī romāṇy oṣadhayas tathā 14 indra somāgnivaruṇā devāsuramahoragāḥ prahvās tvām upatiṣṭhanti stuvanto vividhaiḥ stavaiḥ 15 tvayā vyāptāni sarvāṇi bhūtāni bhuvaneśvara yoginaḥ sumahāvīryāḥ stuvanti tvāṃ maharṣayaḥ 16 tvayi tuṣṭe jagat svasthaṃ tvayi kruddhe mahad bhayam bhayānām apanetāsi tvam ekaḥ puruṣottama 17 devānāṃ mānuṣāṇāṃ ca sarvabhūtasukhāvahaḥ tribhir vikramaṇair devatrayo lokās tvayāhṛtāḥ asurāṇāṃ samṛddhānāṃ vināśaś ca tvayā kṛtaḥ 18 tava vikramaṇair devā nirvāṇam agaman param parābhavaṃ ca daityendrās tvayi kruddhemahā dyute 19 tvaṃ hi kartā vikartā ca bhūtānām iha sarvaśaḥ ārādhayitvā tvāṃ devāḥ sukham edhanti sarvaśaḥ 20 evaṃ stuto hṛṣīkeśa uttaṅkena mahātmanā uttaṅkam abravīd viṣṇuḥ prītas te 'haṃ varaṃ vṛṇu 21 [uttanka] paryāpto me varahy eṣa yad ahaṃ dṛṣṭavān harim puruṣaṃ śāśvataṃ divyaṃ sraṣṭāraṃ jagataḥ prabhum 22 [visṇu] prītas te 'ham alaulyena bhaktyā ca dvijasattama avaśyaṃ hi tvayā brahman matto grāhyo varadvija 23 evaṃ saṃchandyamānas tu vareṇa hariṇā tadā uttaṅkaḥ prāñjalir vavre varaṃ bharatasattama 24 yadi me bhagavān prītaḥ puṇḍarīkanibhekṣaṇaḥ dharme satye dame caiva buddhir bhavatu me sadā abhyāsaś ca bhaved bhaktyā tvayi nityaṃ maheśvara 25 [visṇu] sarvam etad dhi bhavitā matprasādāt tava dvija pratibhāsyati yogaś ca yena yukto divaukasām trayāṇām api lokānāṃ mahat kāryaṃ kariṣyasi 26 utsādanārthaṃ lokānāṃ dhundhur nāma mahāsuraḥ tapasyati tapo ghoraṃ śṛṇu yas taṃ haniṣyati 27 bṛhadaśva iti khyāto bhaviṣyati mahīpatiḥ tasya putraḥ śucir dāntaḥ kuvalāśva iti śrutaḥ 28 sa yogabalam āsthāya māmakaṃ pārthivottamaḥ śāsanāt tava viprarṣe dhundhumāro bhaviṣyati 29 uttaṅkam evam uktvā tu viṣṇur antaradhīyata |