|
1
[वा] एवम उक्तस तु कौन्तेय सूतपुत्रस तथा मृधे परथ्युम्नम अब्रवीच छलक्ष्णं मधुरं वाक्यम अञ्जसा 2 न मे भयं रौक्मिणेय संग्रामे यच्छतॊ हयान युथ्धज्ञश चास्मि वृष्णीनां नात्र किं चिथ अतॊ ऽनयदा 3 आयुष्मन्न उपथेशस तु सारद्ये वर्ततां समृतः सर्वार्देषु रदी रक्ष्यस तवं चापि भृशपीडितः 4 तवं हि शाल्व परयुक्तेन पत्रिणाभिहतॊ भृशम कश्मलाभिहतॊ वीर ततॊ ऽहम अपयातवान 5 स तवं सात्वत मुख्याथ्य लब्धसंज्ञॊ यथृच्छया पश्य मे हयसाम्याने शिक्षां केशवनन्थन 6 थारुकेणाहम उत्पन्नॊ यदावच चैव शिक्षितः वीतभीः परविशाम्य एतां शाल्वस्य महतीं चमूम 7 एवम उक्त्वा ततॊ वीर हयान संचॊथ्य संगरे रश्मिभिश च समुथ्यम्य जवेनाभ्यपतत तथा 8 मण्डलानि विचित्राणि यमकानीतराणि च सव्यानि च विचित्राणि थक्षिणानि च सर्वशः 9 परतॊथेनाहता राजन रश्मिभिश च समुथ्यताः उत्पतन्त इवाकाशं विबभुस ते हयॊत्तमाः 10 ते हस्तलाघवॊपेतं विज्ञाय नृप थारुकिम थह्यमाना इव तथा पस्पृशुश चरणैर महीम 11 सॊ ऽपसव्यां चमूं तस्य शाल्वस्य भरतर्षभ चकार नातियत्नेन तथ अथ्भुतम इवाभवत 12 अमृष्यमाणॊ ऽपसव्यं परथ्युम्नेन स सौभराट यन्तारम अस्य सहसा तरिभिर बाणैः समर्पयत 13 थारुकस्य सुतस तं तु बाणवेगम अचिन्तयन भूय एव महाबाहॊ परययौ हयसंमतः 14 ततॊ बाणान बहुविधान पुनर एव स सौभराट मुमॊच तनये वीरे मम रुक्मिणिनन्थने 15 तान अप्राप्ताञ शितैर बाणैश चिच्छेथ परवीरहा रौक्मिणेयः समितं कृत्वा थर्शयन हस्तलाघवम 16 छिन्नान थृष्ट्वा तु तान बाणान परथ्युम्नेन स सौभराट आसुरीं थारुणीं मायाम आस्दाय वयसृजच छरान 17 परयुज्यमानम आज्ञाय थैतेयास्त्रं महाबलः बरह्मास्त्रेणान्तरा छित्त्वा मुमॊचान्यान पतत्रिणः 18 ते तथ अस्त्रं विधूयाशु विव्यधू रुधिराशनाः शिरस्य उरसि वक्त्रेच स मुमॊह पपात च 19 तस्मिन निपतिते कषुथ्रे शाल्वे बाणप्रपीडिते रौक्मिणेयॊ ऽपरं बाणं संथधे शत्रुनाशनम 20 तम अर्चितं सर्वथाशार्ह पूगैर; आशीर्भिर अर्कज्वलन परकाशम थृष्ट्वा शरं जयाम अभिनीयमानं; बभूव हाहाकृतम अन्तरिक्षम 21 ततॊ थेवगणाः सर्वे सेन्थ्राः सह धनेश्वराः नारथं परेषयाम आसुः शवसनं च महाबलम 22 तौ रौक्मिणेयम आगम्य वचॊ ऽबरूतां थिवौकसाम नैष वध्यस तवया वीर शाल्वराजः कदं चन 23 संहरस्व पुनर बाणम अवध्यॊ ऽयं तवया रणे एतस्य हि शरस्याजौ नावध्यॊ ऽसति पुमान कव चित 24 मृत्युर अस्य महाबाहॊ रणे थेवकिनन्थनः कृष्णः संकल्पितॊ धात्रा तन न मिद्या भवेथ इति 25 ततः परमसंहृष्टः परथ्युम्नः शरम उत्तरम संजहार धनुःश्रेष्ठात तूर्णे चैव नयवेशयत 26 तत उत्दाय राजेन्थ्र शाल्वः परमथुर्मनाः वयपायात सबलस तूर्णं परथ्युम्न शरपीडितः 27 स थवारकां परित्यज्य करूरॊ वृणिभिर अर्थितः सौभम आस्दाय राजेन्थ्र थिवम आचक्रमे तथा |
1
[vā] evam uktas tu kaunteya sūtaputras tadā mṛdhe pradyumnam abravīc chlakṣṇaṃ madhuraṃ vākyam añjasā 2 na me bhayaṃ raukmiṇeya saṃgrāme yacchato hayān yuddhajñaś cāsmi vṛṣṇīnāṃ nātra kiṃ cid ato 'nyathā 3 āyuṣmann upadeśas tu sārathye vartatāṃ smṛtaḥ sarvārtheṣu rathī rakṣyas tvaṃ cāpi bhṛśapīḍitaḥ 4 tvaṃ hi śālva prayuktena patriṇābhihato bhṛśam kaśmalābhihato vīra tato 'ham apayātavān 5 sa tvaṃ sātvata mukhyādya labdhasaṃjño yadṛcchayā paśya me hayasāmyāne śikṣāṃ keśavanandana 6 dārukeṇāham utpanno yathāvac caiva śikṣitaḥ vītabhīḥ praviśāmy etāṃ śālvasya mahatīṃ camūm 7 evam uktvā tato vīra hayān saṃcodya saṃgare raśmibhiś ca samudyamya javenābhyapatat tadā 8 maṇḍalāni vicitrāṇi yamakānītarāṇi ca savyāni ca vicitrāṇi dakṣiṇāni ca sarvaśaḥ 9 pratodenāhatā rājan raśmibhiś ca samudyatāḥ utpatanta ivākāśaṃ vibabhus te hayottamāḥ 10 te hastalāghavopetaṃ vijñāya nṛpa dārukim dahyamānā iva tadā paspṛśuś caraṇair mahīm 11 so 'pasavyāṃ camūṃ tasya śālvasya bharatarṣabha cakāra nātiyatnena tad adbhutam ivābhavat 12 amṛṣyamāṇo 'pasavyaṃ pradyumnena sa saubharāṭ yantāram asya sahasā tribhir bāṇaiḥ samarpayat 13 dārukasya sutas taṃ tu bāṇavegam acintayan bhūya eva mahābāho prayayau hayasaṃmataḥ 14 tato bāṇān bahuvidhān punar eva sa saubharāṭ mumoca tanaye vīre mama rukmiṇinandane 15 tān aprāptāñ śitair bāṇaiś ciccheda paravīrahā raukmiṇeyaḥ smitaṃ kṛtvā darśayan hastalāghavam 16 chinnān dṛṣṭvā tu tān bāṇān pradyumnena sa saubharāṭ āsurīṃ dāruṇīṃ māyām āsthāya vyasṛjac charān 17 prayujyamānam ājñāya daiteyāstraṃ mahābalaḥ brahmāstreṇāntarā chittvā mumocānyān patatriṇaḥ 18 te tad astraṃ vidhūyāśu vivyadhū rudhirāśanāḥ śirasy urasi vaktreca sa mumoha papāta ca 19 tasmin nipatite kṣudre śālve bāṇaprapīḍite raukmiṇeyo 'paraṃ bāṇaṃ saṃdadhe śatrunāśanam 20 tam arcitaṃ sarvadāśārha pūgair; āśīrbhir arkajvalana prakāśam dṛṣṭvā śaraṃ jyām abhinīyamānaṃ; babhūva hāhākṛtam antarikṣam 21 tato devagaṇāḥ sarve sendrāḥ saha dhaneśvarāḥ nāradaṃ preṣayām āsuḥ śvasanaṃ ca mahābalam 22 tau raukmiṇeyam āgamya vaco 'brūtāṃ divaukasām naiṣa vadhyas tvayā vīra śālvarājaḥ kathaṃ cana 23 saṃharasva punar bāṇam avadhyo 'yaṃ tvayā raṇe etasya hi śarasyājau nāvadhyo 'sti pumān kva cit 24 mṛtyur asya mahābāho raṇe devakinandanaḥ kṛṣṇaḥ saṃkalpito dhātrā tan na mithyā bhaved iti 25 tataḥ paramasaṃhṛṣṭaḥ pradyumnaḥ śaram uttaram saṃjahāra dhanuḥśreṣṭhāt tūrṇe caiva nyaveśayat 26 tata utthāya rājendra śālvaḥ paramadurmanāḥ vyapāyāt sabalas tūrṇaṃ pradyumna śarapīḍitaḥ 27 sa dvārakāṃ parityajya krūro vṛṇibhir arditaḥ saubham āsthāya rājendra divam ācakrame tadā |