Sacred Texts  Hinduism  Mahabharata  Index  Book 2 Index  Previous  Next 

Book 2 in English

The Mahabharata in Sanskrit

Book 2
Chapter 53

  1 [ष]
      उपस्तीर्णा सभा राजन रन्तुं चैते कृतक्षणाः
      अक्षान उप्त्वा थेवनस्य समयॊ ऽसतु युधिष्ठिर
  2 [य]
      निकृतिर थेवनं पापं न कषात्रॊ ऽतर पराक्रमः
      न च नीतिर धरुवा राजन किं तवं थयूतं परशंससि
  3 न हि मानं परशंसन्ति निकृतौ कितवस्य ह
      शकुने मैव नॊ जैषीर अमार्गेण नृशंसवत
  4 [ष]
      यॊ ऽनवेति संख्यां निकृतौ विधिज्ञश; चेष्टास्व अखिन्नः कितवॊ ऽकषजासु
      महामतिर यश च जानाति थयूतं; स वै सर्वं सहते परक्रियासु
  5 अक्षग्लहः सॊ ऽभिभवेत परं; नस तेनैव कालॊ भवतीथम आत्द
      थीव्यामहे पार्दिव मा विशङ्कां; कुरुष्व पाणं च चिरं च मा कृदाः
  6 [य]
      एवम आहायम असितॊ थेवलॊ मुनिसत्तमः
      इमानि लॊकथ्वाराणि यॊ वै संचरते सथा
  7 इथं वै थेवनं पापं मायया कितवैः सह
      धर्मेण तु जयॊ युथ्धे तत्परं साधु थेवनम
  8 नार्या मलेच्छन्ति भाषाभिर मायया न चरन्त्य उत
      अजिह्मम अशठं युथ्धम एतत सत्पुरुषव्रतम
  9 शक्तितॊ बराह्मणान वन्थ्याञ शिक्षितुं परयतामहे
      तथ वै वित्तं मातिथेवीर मा जैषीः शकुने परम
  10 नाहं निकृत्या कामये सुखान्य उत धनानि वा
     कितवस्याप्य अनिकृतेर वृत्तम एतन न पूज्यते
 11 [ष]
     शरॊत्रियॊ ऽशरॊत्रियम उत निकृत्यैव युधिष्ठिर
     विथ्वान अविथुषॊ ऽभयेति नाहुस तां निकृतिं जनाः
 12 एवं तवं माम इहाभ्येत्य निकृतिं यथि मन्यसे
     थेवनाथ विनिवर्तस्व यथि ते विथ्यते भयम
 13 [य]
     आहूतॊ न निवर्तेयम इति मे वरतम आहितम
     विधिश च बलवान राजन थिष्टस्यास्मि वशे सदितः
 14 अस्मिन समागमे केन थेवनं मे भविष्यति
     परतिपाणश च कॊ ऽनयॊ ऽसति ततॊ थयूतं परवर्तताम
 15 [थ]
     अहं थातास्मि रत्नानां धनानां च विशां पते
     मथर्दे थेविता चायं शकुनिर मातुलॊ मम
 16 [य]
     अन्येनान्यस्य विषमं थेवनं परतिभाति मे
     एतथ विथ्वन्न उपाथत्स्व कामम एवं परवर्तताम
 17 [व]
     उपॊह्यमाने थयूते तु राजानः सर्व एव ते
     धृतराष्ट्रं पुरस्कृत्य विविशुस ते सभां ततः
 18 भीष्मॊ थरॊणः कृपश चैव विथुरश च महामतिः
     नातीव परीतिमनसस ते ऽनववर्तन्त भारत
 19 ते थवन्थ्वशः पृदक चैव सिंहग्रीवा महौजसः
     सिंहासनानि भूरीणि विचित्राणि च भेजिरे
 20 शुशुभे सा सभा राजन राजभिस तैः समागतैः
     थेवैर इव महाभागैः समवेतैस तरिविष्टपम
 21 सर्वे वेथविथः शूराः सर्वे भास्वरमूर्तयः
     परावर्तत महाराज सुहृथ थयूतम अनन्तरम
 22 [य]
     अयं बहुधनॊ राजन सागरावर्त संभवः
     मणिर हारॊत्तरः शरीमान कनकॊत्तम भूषणः
 23 एतथ राजन धनं मह्यं परतिपाणस तु कस तव
     भवत्व एष करमस तात जयाम्य एनं थुरॊथरम
 24 [थ]
     सन्ति मे मणयश चैव धनानि विविधानि च
     मत्सरश च न मे ऽरदेषु जयाम्य एनं थुरॊथरम
 25 [व]
     ततॊ जग्राह शकुनिस तान अक्षान अक्षतत्त्ववित
     जितम इत्य एव शकुनिर युधिष्ठिरम अभाषत
  1 [ṣ]
      upastīrṇā sabhā rājan rantuṃ caite kṛtakṣaṇāḥ
      akṣān uptvā devanasya samayo 'stu yudhiṣṭhira
  2 [y]
      nikṛtir devanaṃ pāpaṃ na kṣātro 'tra parākramaḥ
      na ca nītir dhruvā rājan kiṃ tvaṃ dyūtaṃ praśaṃsasi
  3 na hi mānaṃ praśaṃsanti nikṛtau kitavasya ha
      śakune maiva no jaiṣīr amārgeṇa nṛśaṃsavat
  4 [ṣ]
      yo 'nveti saṃkhyāṃ nikṛtau vidhijñaś; ceṣṭāsv akhinnaḥ kitavo 'kṣajāsu
      mahāmatir yaś ca jānāti dyūtaṃ; sa vai sarvaṃ sahate prakriyāsu
  5 akṣaglahaḥ so 'bhibhavet paraṃ; nas tenaiva kālo bhavatīdam āttha
      dīvyāmahe pārthiva mā viśaṅkāṃ; kuruṣva pāṇaṃ ca ciraṃ ca mā kṛthāḥ
  6 [y]
      evam āhāyam asito devalo munisattamaḥ
      imāni lokadvārāṇi yo vai saṃcarate sadā
  7 idaṃ vai devanaṃ pāpaṃ māyayā kitavaiḥ saha
      dharmeṇa tu jayo yuddhe tatparaṃ sādhu devanam
  8 nāryā mlecchanti bhāṣābhir māyayā na caranty uta
      ajihmam aśaṭhaṃ yuddham etat satpuruṣavratam
  9 śaktito brāhmaṇān vandyāñ śikṣituṃ prayatāmahe
      tad vai vittaṃ mātidevīr mā jaiṣīḥ śakune param
  10 nāhaṃ nikṛtyā kāmaye sukhāny uta dhanāni vā
     kitavasyāpy anikṛter vṛttam etan na pūjyate
 11 [ṣ]
     śrotriyo 'śrotriyam uta nikṛtyaiva yudhiṣṭhira
     vidvān aviduṣo 'bhyeti nāhus tāṃ nikṛtiṃ janāḥ
 12 evaṃ tvaṃ mām ihābhyetya nikṛtiṃ yadi manyase
     devanād vinivartasva yadi te vidyate bhayam
 13 [y]
     āhūto na nivarteyam iti me vratam āhitam
     vidhiś ca balavān rājan diṣṭasyāsmi vaśe sthitaḥ
 14 asmin samāgame kena devanaṃ me bhaviṣyati
     pratipāṇaś ca ko 'nyo 'sti tato dyūtaṃ pravartatām
 15 [d]
     ahaṃ dātāsmi ratnānāṃ dhanānāṃ ca viśāṃ pate
     madarthe devitā cāyaṃ śakunir mātulo mama
 16 [y]
     anyenānyasya viṣamaṃ devanaṃ pratibhāti me
     etad vidvann upādatsva kāmam evaṃ pravartatām
 17 [v]
     upohyamāne dyūte tu rājānaḥ sarva eva te
     dhṛtarāṣṭraṃ puraskṛtya viviśus te sabhāṃ tataḥ
 18 bhīṣmo droṇaḥ kṛpaś caiva viduraś ca mahāmatiḥ
     nātīva prītimanasas te 'nvavartanta bhārata
 19 te dvandvaśaḥ pṛthak caiva siṃhagrīvā mahaujasaḥ
     siṃhāsanāni bhūrīṇi vicitrāṇi ca bhejire
 20 śuśubhe sā sabhā rājan rājabhis taiḥ samāgataiḥ
     devair iva mahābhāgaiḥ samavetais triviṣṭapam
 21 sarve vedavidaḥ śūrāḥ sarve bhāsvaramūrtayaḥ
     prāvartata mahārāja suhṛd dyūtam anantaram
 22 [y]
     ayaṃ bahudhano rājan sāgarāvarta saṃbhavaḥ
     maṇir hārottaraḥ śrīmān kanakottama bhūṣaṇaḥ
 23 etad rājan dhanaṃ mahyaṃ pratipāṇas tu kas tava
     bhavatv eṣa kramas tāta jayāmy enaṃ durodaram
 24 [d]
     santi me maṇayaś caiva dhanāni vividhāni ca
     matsaraś ca na me 'rtheṣu jayāmy enaṃ durodaram
 25 [v]
     tato jagrāha śakunis tān akṣān akṣatattvavit
     jitam ity eva śakunir yudhiṣṭhiram abhāṣata


Next: Chapter 54