|
1
[स] एतस्मिन्न एव काले तु जरत्कारुर महातपाः चचार पृदिवीं कृत्स्नां यत्रसायं गृहॊ मुनिः 2 चरन थीक्षां महातेजा थुश्चराम अकृतात्मभिः तीर्देष्व आप्लवनं कुर्वन पुण्येषु विचचार ह 3 वायुभक्षॊ निराहारः शुष्यन्न अहर अहर मुनिः स थथर्श पितॄन गर्ते लम्बमानान अधॊमुखान 4 एकतन्त्व अवशिष्टं वै वीरणस्तम्बम आश्रितान तं च तन्तुं शनैर आखुम आथथानं बिलाश्रयम 5 निराहारान कृशान थीनान गर्ते ऽऽरतांस तराणम इच्छतः उपसृत्य स तान थीनान थीनरूपॊ ऽभयभाषत 6 के भवन्तॊ ऽवलम्बन्ते वीरणस्तम्बम आश्रिताः थुर्बलं खाथितैर मूलैर आखुना बिलवासिना 7 वीरणस्तम्बके मूलं यथ अप्य एकम इह सदितम तथ अप्य अयं शनैर आखुर आथत्ते थशनैः शितैः 8 छेत्स्यते ऽलपावशिष्टत्वाथ एतथ अप्य अचिराथ इव ततः सद पतितारॊ ऽतर गर्ते अस्मिन्न अधॊमुखाः 9 ततॊ मे थुःखम उत्पन्नं थृष्ट्वा युष्मान अधॊमुखान कृच्छ्राम आपथम आपन्नान परियं किं करवाणि वः 10 तपसॊ ऽसय चतुर्देन तृतीयेनापि वा पुनः अर्धेन वापि निस्तर्तुम आपथं बरूत माचिरम 11 अद वापि समग्रेण तरन्तु तपसा मम भवन्तः सर्व एवास्मात कामम एवं विधीयताम 12 [पितरह] ऋथ्धॊ भवान बरह्म चारी यॊ नस तरातुम इहेच्छति न तु विप्राग्र्य तपसा शक्यम एतथ वयपॊहितुम 13 अस्ति नस तात तपसः फलं परवथतां वर संतानप्रक्षयाथ बरह्मन पतामॊ निरये ऽशुचौ 14 लम्बताम इह नस तात न जञानं परतिभाति वै येन तवां नाभिजानीमॊ लॊके विख्यातपौरुषम 15 ऋथ्धॊ भवान महाभागॊ यॊ नः शॊच्यान सुथुःखितान शॊचस्य उपेत्य कारुण्याच छृणु ये वै वयं थविज 16 यायावरा नाम वयम ऋषयः संशितव्रताः लॊकात पुण्याथ इह भरष्टाः संतानप्रक्षयाथ विभॊ 17 परनष्टं नस तपः पुण्यं न हि नस तन्तुर अस्ति वै अस्ति तव एकॊ ऽथय नस तन्तुः सॊ ऽपि नास्ति यदातदा 18 मन्थभाग्यॊ ऽलपभाग्यानां बन्धुः स खिल नः कुले जरत्कारुर इति खयातॊ वेथवेथाङ्गपारगः नियतात्मा महात्मा च सुव्रतः सुमहातपाः 19 तेन सम तपसॊ लॊभात कृच्छ्रम आपाथिता वयम न तस्य भार्या पुत्रॊ वा बान्धवॊ वास्ति कश चन 20 तस्माल लम्बामहे गर्ते नष्टसंज्ञा हय अनादवत स वक्तव्यस तवया थृष्ट्वा अस्माकं नादवत्तया 21 पितरस ते ऽवलम्बन्ते गर्ते थीना अधॊमुखाः साधु थारान कुरुष्वेति परजायस्वेति चाभिभॊ कुलतन्तुर हि नः शिष्टस तवम एवैकस तपॊधन 22 यत तु पश्यसि नॊ बरह्मन वीरणस्तम्बम आश्रितान एषॊ ऽसमाकं कुलस्तम्ब आसीत सवकुलवर्धनः 23 यानि पश्यसि वै बरह्मन मूलानीहास्य वीरुधः एते नस्तन्तवस तात कालेन परिभक्षिताः 24 यत तव एतत पश्यसि बरह्मन मूलम अस्यार्धभक्षितम तत्र लम्बामहे सर्वे सॊ ऽपय एकस तप आस्दितः 25 यम आखुं पश्यसि बरह्मन काल एष महाबलः स तं तपॊ रतं मन्थं शनैः कषपयते तुथन जरत्कारुं तपॊ लुब्धं मन्थात्मानम अचेतसम 26 न हि नस तत तपस तस्य तारयिष्यति सत्तम छिन्नमूलान परिभ्रष्टान कालॊपहतचेतसः नरकप्रतिष्ठान पश्यास्मान यदा थुष्कृतिनस तदा 27 अस्मासु पतितेष्व अत्र सह पूर्वैः पितामहैः छिन्नः कालेन सॊ ऽपय अत्र गन्ता वै नरकं ततः 28 तपॊ वाप्य अद वा यज्ञॊ यच चान्यत पावनं महत तत सर्वं न समं तात संतत्येति सतां मतम 29 स तात थृष्ट्वा बरूयास तवं जरत्कारुं तपस्विनम यदाथृष्टम इथं चास्मै तवयाख्येयम अशेषतः 30 यदा थारान परकुर्यात सपुत्रांश चॊत्पाथयेथ यदा तदा बरह्मंस तवया वाच्यः सॊ ऽसमाकं नादवत्तया |
1
[s] etasminn eva kāle tu jaratkārur mahātapāḥ cacāra pṛthivīṃ kṛtsnāṃ yatrasāyaṃ gṛho muniḥ 2 caran dīkṣāṃ mahātejā duścarām akṛtātmabhiḥ tīrtheṣv āplavanaṃ kurvan puṇyeṣu vicacāra ha 3 vāyubhakṣo nirāhāraḥ śuṣyann ahar ahar muniḥ sa dadarśa pitṝn garte lambamānān adhomukhān 4 ekatantv avaśiṣṭaṃ vai vīraṇastambam āśritān taṃ ca tantuṃ śanair ākhum ādadānaṃ bilāśrayam 5 nirāhārān kṛśān dīnān garte ''rtāṃs trāṇam icchataḥ upasṛtya sa tān dīnān dīnarūpo 'bhyabhāṣata 6 ke bhavanto 'valambante vīraṇastambam āśritāḥ durbalaṃ khāditair mūlair ākhunā bilavāsinā 7 vīraṇastambake mūlaṃ yad apy ekam iha sthitam tad apy ayaṃ śanair ākhur ādatte daśanaiḥ śitaiḥ 8 chetsyate 'lpāvaśiṣṭatvād etad apy acirād iva tataḥ stha patitāro 'tra garte asminn adhomukhāḥ 9 tato me duḥkham utpannaṃ dṛṣṭvā yuṣmān adhomukhān kṛcchrām āpadam āpannān priyaṃ kiṃ karavāṇi vaḥ 10 tapaso 'sya caturthena tṛtīyenāpi vā punaḥ ardhena vāpi nistartum āpadaṃ brūta māciram 11 atha vāpi samagreṇa tarantu tapasā mama bhavantaḥ sarva evāsmāt kāmam evaṃ vidhīyatām 12 [pitarah] ṛddho bhavān brahma cārī yo nas trātum ihecchati na tu viprāgrya tapasā śakyam etad vyapohitum 13 asti nas tāta tapasaḥ phalaṃ pravadatāṃ vara saṃtānaprakṣayād brahman patāmo niraye 'śucau 14 lambatām iha nas tāta na jñānaṃ pratibhāti vai yena tvāṃ nābhijānīmo loke vikhyātapauruṣam 15 ṛddho bhavān mahābhāgo yo naḥ śocyān suduḥkhitān śocasy upetya kāruṇyāc chṛṇu ye vai vayaṃ dvija 16 yāyāvarā nāma vayam ṛṣayaḥ saṃśitavratāḥ lokāt puṇyād iha bhraṣṭāḥ saṃtānaprakṣayād vibho 17 pranaṣṭaṃ nas tapaḥ puṇyaṃ na hi nas tantur asti vai asti tv eko 'dya nas tantuḥ so 'pi nāsti yathātathā 18 mandabhāgyo 'lpabhāgyānāṃ bandhuḥ sa khila naḥ kule jaratkārur iti khyāto vedavedāṅgapāragaḥ niyatātmā mahātmā ca suvrataḥ sumahātapāḥ 19 tena sma tapaso lobhāt kṛcchram āpāditā vayam na tasya bhāryā putro vā bāndhavo vāsti kaś cana 20 tasmāl lambāmahe garte naṣṭasaṃjñā hy anāthavat sa vaktavyas tvayā dṛṣṭvā asmākaṃ nāthavattayā 21 pitaras te 'valambante garte dīnā adhomukhāḥ sādhu dārān kuruṣveti prajāyasveti cābhibho kulatantur hi naḥ śiṣṭas tvam evaikas tapodhana 22 yat tu paśyasi no brahman vīraṇastambam āśritān eṣo 'smākaṃ kulastamba āsīt svakulavardhanaḥ 23 yāni paśyasi vai brahman mūlānīhāsya vīrudhaḥ ete nastantavas tāta kālena paribhakṣitāḥ 24 yat tv etat paśyasi brahman mūlam asyārdhabhakṣitam tatra lambāmahe sarve so 'py ekas tapa āsthitaḥ 25 yam ākhuṃ paśyasi brahman kāla eṣa mahābalaḥ sa taṃ tapo rataṃ mandaṃ śanaiḥ kṣapayate tudan jaratkāruṃ tapo lubdhaṃ mandātmānam acetasam 26 na hi nas tat tapas tasya tārayiṣyati sattama chinnamūlān paribhraṣṭān kālopahatacetasaḥ narakapratiṣṭhān paśyāsmān yathā duṣkṛtinas tathā 27 asmāsu patiteṣv atra saha pūrvaiḥ pitāmahaiḥ chinnaḥ kālena so 'py atra gantā vai narakaṃ tataḥ 28 tapo vāpy atha vā yajño yac cānyat pāvanaṃ mahat tat sarvaṃ na samaṃ tāta saṃtatyeti satāṃ matam 29 sa tāta dṛṣṭvā brūyās tvaṃ jaratkāruṃ tapasvinam yathādṛṣṭam idaṃ cāsmai tvayākhyeyam aśeṣataḥ 30 yathā dārān prakuryāt saputrāṃś cotpādayed yathā tathā brahmaṃs tvayā vācyaḥ so 'smākaṃ nāthavattayā |